که بسیاری از کارشناسان معتقدند نبود مدیریت یکپارچه در این حوزه باعث شده تا کشورهای همسایه در این رقابت بین‌المللی به تدریج گوی رقابت را از ایرانیان بربایند.
امارات از جمله این کشور‌هاست. کشوری که سرمایه‌گذاری و تبلیغات بسیاری برای جذب گردشگران سلامت انجام داده است و کسب درآمدی بالغ بر 7 میلیارد درهم از طریق جذب بیش از 11 میلیون گردشگر درمانی در دوبی تا سال 2010 را در برنامه دارد.
«اولین بیمارستانی که در دوبی ساخته شده بیمارستان ایرانیان است و هنوز هم این بیمارستان از بهترین و مجهز‌ترین مراکز درمانی این شهر به شمار می‌رود.»
یکی از پزشکان ایرانی ساکن دوبی در گفت‌وگو با همشهری با بیان این مطلب این سؤال را مطرح می‌کند: چگونه ممکن است کشوری که از نظر نیروی انسانی متخصص به هیچ عنوان قابل مقایسه با ایران نیست، در زمینه توریسم درمانی از ما جلو‌تر باشد؟
پزشکان ایرانی بهترند
دکتر جهانگیری که تا آذر‌ماه 86 نماینده تام‌الاختیار وزیر بهداشت در امور خدمات بین‌المللی سلامت بوده و بسیاری دوره مسئولیت او را اوج فعالیت وزارت بهداشت در این زمینه ارزیابی می‌کنند، می‌گوید: ما پتانسیل بالقوه زیادی داریم که در منطقه حرف اول را بزنیم، اما متأسفانه از اهتمام عملی لازم برای استفاده از این پتانسیل بالقوه بی‌بهره‌ایم.
وی با بیان اینکه نیروی انسانی شرط اول در ارائه خدمات سلامت است، به همشهری می‌گوید: پزشکان ایرانی از برترین پزشکان در دنیا هستند و از این نظر امارات به هیچ عنوان توان رقابت با ایران را ندارد، در زمینه تجهیزات پزشکی هم ما از وضعیت نسبتا مطلوبی برخورداریم و از منظر جاذبه‌های گردشگری هم اگر‌چه در سال‌های اخیر اماراتی‌ها جاذبه‌های مصنوعی به وجود آورده‌اند اما هنوز هم ایران از نظر جاذبه‌های طبیعی و شرایط آب و هوایی برتر از این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس است.
با این اوصاف، هرازگاهی اخباری در این باره به گوش می‌رسد،که امارات در برخی زمینه‌های پزشکی، رتبه اول را در خاورمیانه به دست آورده است؛در حالی که انتشار این اخبار، بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.
دکتر مرضیه مهرافزا، متخصص نازایی و رئیس مؤسسه فناوری‌های نوین مهر رشت نیز در زمینه ادعا‌های کشور امارات در زمینه درمان نازایی و داشتن اولین بانک تخمک خاورمیانه به همشهری می‌گوید: ما بیمار‌ان فراوانی از این کشور داریم که برای درمان نازایی به ایران مراجعه می‌کنند که اگر در دوبی به نتیجه می‌رسیدند نباید به ایران می‌آمدند؛
ضمن اینکه تاریخ‌های رسمی ثبت شده ثابت می‌کند بانک تخمکی که از آن سخن می‌گویند حتی اگر در زمینه ارائه خدمات با بانک‌های تخمک ایران قابل مقایسه باشد، دست‌کم 6ماه پس از ایران افتتاح شده است.
عزمی وجود ندارد
در چنین شرایطی اگر امارات و به ویژه دوبی 15 درصد نرخ رشد توریسم درمانی در سال 2007 داشته است و شواهد حاکی از دورخیز این کشور برای کسب جایگاه برتر در مقاصد گردشگری جهان دارد، مدیریت را باید تنها مزیت این کشور نسبت به ایران ارزیابی کنیم.
دکتر جهانگیری در این زمینه می‌گوید: برای اینکه تمام ارگان‌های ذی‌ربط مؤثر و همسو عمل کنند باید مدیریت ملی داشته باشیم، توانمندی‌های خودمان را بشناسیم و سرمایه‌ها را به آن سمت ببریم اما متأسفانه تا به حال در این زمینه ضعیف عمل کرده‌ایم.
وسعت افق دید مورد دیگری است که این متخصص به آن اشاره می‌کند: افرادی که می‌خواهند در این حوزه فعالیت کنند باید افق دید وسیع داشته باشند و جهانی فکر کنند تا بتوانند در منطقه موفق عمل کنند.
مجریان چه می‌کنند؟
«وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است به‌منظور زمینه‌سازی برای حضور مؤثر در بازار‌های جهانی و تبدیل جمهوری اسلامی ایران به مرکز رفع نیاز‌های سلامت و پزشکی منطقه در چارچوب سیاست‌های راهبردی تجاری، تسهیلات لازم را درخصوص معرفی توانایی‌ها، عرضه و بازاریابی خدمات و سلامت و آموزش پزشکی و تولیدات، تجهیزات و فرآورده‌های پزشکی و دارویی ارائه نماید؛
به‌نحوی که مقدار ارز حاصل از صادرات خدمات و تولیدات مزبور معادل 30 درصد مصارف ارزی بخش بهداشت و درمان در پایان سال پایانی برنامه چهارم باشد.»
این متن دقیق ماده 87 قانون برنامه چهارم توسعه کشور است، ماده‌ای که دکتر جهانگیری با استناد به آن می‌گوید: این قانون به‌صورت صریح وظیفه تبدیل ایران به «مرکز رفع نیاز‌های سلامت و پزشکی منطقه» را بر عهده وزارت بهداشت گذاشته است و اگر تا کنون این اتفاق نیفتاده است باید پرسید که مجریان چه می‌کنند و ناظران کجا هستند؟
وظیفه ما نیست!
البته به‌نظر می‌رسد که وزارت بهداشت تعبیر و تفسیر دیگری از قانون دارد: «ماده 87 قانون برنامه توسعه در بحث گردشگری وظیفه اصلی را به بخش دولتی محول نکرده است و طبق قانون، ما باید از ظرفیت‌های مازاد بیمارستان برای توریسم درمانی استفاده کنیم که فاکتور‌های مهمی چون وجود کادر تخصصی با حسن شهرت و بدون تخلف، کادر پرستاری مجرب و وجود یک مترجم درکنار بیمار و... از شرایط لازم در این مراکز است.»
این اظهار نظر وزیر بهداشت در مراسم افتتاح بخش توریسمدرمانی بیمارستان هاشمی‌نژاد شاید صریح‌ترین موضع‌گیری این وزارتخانه در قبال مسئله‌ای به نام گردشگری سلامت باشد.
همه اینها در شرایطی است که نه تنها امارات که احداث یک شهرک بیمارستانی ویژه توریسم درمانی را در برنامه دارد، بلکه کشور‌هایی چون مالزی، هند، سنگاپور، اردن، ترکیه، آذربایجان و برخی از کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز و روسیه سفید از جمله رقبای ایران در بحث گردشگری سلامت محسوب می‌شوند.
دکتر جهانگیری با بیان اینکه گردشگری سلامت برای آنهایی که اقتصاد را می‌شناسند یک عرصه بکر برای سرمایه‌گذاری است، می‌گوید: اگر قدر فرصت‌ها را ندانیم، تا چند وقت دیگر قطر هم از ما جلو می‌زند.
