به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، بهزاد لایقی، مدیر کل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی کشور اظهار کرد: پیش‌بینی‌های انجام شده حاکی از کاهش بارندگی در حوضه آبریز دریای خزر طی سال‌های آینده است که گرچه نمی‌توان به‌صورت قطعی به این آمار و پیش‌بینی‌ها اطمینان کرد اما براساس مدل‌های پیش‌بینی، کاهش ۴ تا ۶ متری تراز آب دریای خزر طی ۳۰ تا ۵۰ سال آینده نشان داده شده است.
وی افزود: با این‌حال این میزان کاهش تراز آب مساحت زیادی از مناطق حاشیه کشور ما را در بر نمی‌گیرد چراکه شیب ساحل دریای خزر در بخش جنوبی آن بیشتر است؛ اما بخش‌های شمالی دریای خزر با خطر خشک‌شدگی مواجه خواهند شد که تاثیر بسیار منفی بر محیط زیست این مناطق و همچنین خطوط کشتیرانی بین بنادر کشورهای حاشیه دریای خزر خواهد داشت.
لایقی ضمن اشاره به اطلاعات شبکه پایش وزارت نیرو و ایستگاه‌های کشورهای حاشیه دریای خزر، گفت: براساس این اطلاعات میانگین سالانه تراز آب دریای خزر حدود ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده است.
مدیر کل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه دریای خزر دارای محیطی بسته است که به دریای آزاد راه ندارد، اظهار کرد: عوامل مختلفی از جمله حجم آب ورودی از رودخانه‌های این حوضه آبریز و میزان بارش بر سطح این دریا نقش تعیین‌کننده‌ای در تراز آب دریای خزر دارند و میزان تبخیر نیز یکی از عوامل کاهنده این تراز به حساب می‌آید.
نمودار تغییرات میانگین تراز آب دریای خزر
مدیر کل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی کشور درباره آخرین وضعیت دریای خزر گفت: اکنون تنها یک متر تا رسیدن به تراز این دریاچه در سال ۵۶ - که طی پنج دهه اخیر کمترین تراز آب دریای خزر بود- فاصله داریم و اگر شرایط کاهش تراز آب این دریاچه با همین روند ادامه داشته باشد، تا کمتر از ۱۰ سال آینده مجدد به این تراز خواهد رسید.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: کاهش تراز آب دریای خزر علاوه‌بر مشکلاتی که برای بنادر و کشتیرانی در این حوضه آبریز ایجاد می‌کند، تاثیرات منفی را بر مناطق حفاظت شده زیست محیطی از جمله تالاب‌ها و همچنین آبزیانی که در آن زندگی می‌کنند، برجای می‌گذارد چراکه کاهش تراز آب این دریاچه باعث افزایش شوری و دمای آب می‌شود.
مدیر کل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی با بیان اینکه بارش درون حوضه‌ای موثرترین عامل در نوسان تراز آب دریاچه‌های داخل قاره‌ای است، اظهار کرد: دریای خزر بزرگترین دریاچه داخل قاره‌ای است و طبق بررسی‌های انجام شده طی سال‌های اخیر بارش‌ها در این حوضه آبریز کاهش پیدا کرده است.
لایقی یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش تراز آب دریای خزر را احداث سد بر رودخانه‌های مهم حوضه آبریز این دریاچه و مصارف آن در بخش‌های صنعتی و کشاورزی عنوان کرد و گفت: بزرگترین رودخانه‌ای که وارد دریای خزر می‌شود رودخانه ولگا است که حدود ۸۵ درصد آب دریای خزر را تامین می‌کند اما طی سال‌های اخیر سدهای متعددی بر بستر این رودخانه احداث و مصارف زیادی از آب آن در بخش‌های مختلف شده که باعث کاهش حجم آب ورودی به دریای خزر شده است. همچنین رودخانه کورا در جمهوری آذربایجان و برخی از رودخانه‌های ایران نیز چنین وضعیتی پیدا کرده‌اند.
وی ادامه داد: شدت بالای تبخیر در خلیج قره‌بغاز نیز که یک تالاب داخلی از دریای خزر است، باعث کاهش تراز آب خزر می‌شود. از این رو در گذشته سدی بر این خلیج احداث شده بود تا در زمان‌هایی که تراز آب دریای خزر کاهش پیدا می‌کرد مقدار آب ورودی به این خلیج کنترل شود.
ضرورت تعیین و پرداخت حق‌آبه دریای خزر
لایقی در پایان با اشاره به راه‌حل‌های مقابله با کاهش تراز آب دریای خزر، تصریح کرد: راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند تا حد زیادی از اثرات منفی کاهش تراز آب دریای خزر جلوگیری کند. تعیین حق‌آبه دریای خزر یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که تمام کشورهای حاشیه خزر می توانند به منظور جلوگیری از کاهش تراز آب این دریاچه انجام دهند و برای هر یک از رودخانه‌هایی که به این دریاچه می‌ریزند حق‌آبه‌ای تعیین کنند تا تراز آب دریای خزر همیشه در سطح مناسبی باقی بماند.
روند کاهش تراز آب دریای خزر طی ۲۶ سال گذشته
وی با بیان اینکه تراز آب دریای خزر طی حدود ۳۰ سال گذشته روند کاهشی داشته، درباره روند تغییرات تراز آب این دریاچه از گذشته تاکنون، توضیح داد: تا سال ۱۳۵۶ تراز آب دریای خزر با افت شدیدی مواجه شد و از آن زمان تا سال ۱۳۷۴ یک روند افزایشی را تجربه کرد؛ اما از سال ۷۴ تاکنون یعنی طی ۲۶ سال گذشته مجدد شاهد روند کاهشی در تراز آب دریای خزر بوده‌ایم. هرچند این روند کاهشی در سال‌های مختلف شدت و ضعف داشته و حتی در برخی سال‌ها شاهد افزایش تراز آب این دریاچه بوده‌ایم اما برایند کلی تغییرات تراز آب این دریاچه از سال ۱۳۷۴ تاکنون یک روند کاهشی را نشان می‌دهد.
نظر شما