شاردن، سیاح فرانسوی بعد از پایان سفر خود به ایران در کتاب خاطراتش برج کبوتر را اینگونه تعریف می‌کند. او تعداد برج‌های کبوتر در اطراف اصفهان را در آن زمان بیش از سه هزار ذکر کرده است، اما امروزه تنها تعداد معدودی از برج‌های مخروبه در شرق و غرب اصفهان و در زمین‌های اطراف زاینده رود وجود دارند.
زیبایی مسحور‌کننده و طرح‌های زیبا و دل انگیز قسمت فوقانی برج کبوتر کافی است تا به این پدیده صنعتی _ مهندسی توجه شود و هنوز هم در کنار مجموعه بزرگ شاهکارهای معماری، در زمین‌های کشاورزی و باغات استان اصفهان تعداد زیادی برج‌های نیمه مخروبه وجود دارد که به سیمای کشتزارها و باغ‌ها جلوه خاصی داده‌اند.
آفرینندگان برج کبوتر با اطلاع و استفاده از خلق و خوی کبوتر چاهی، او را به طبقات بالای این برج‌ها عادت داده بودند تا از فضله او که در پایین برج جمع می‌شد به‌عنوان کود کشاورزی استفاده کنند تا آنجا که وجود برج کبوتر در یک زمین کشاورزی قیمت آن‌را افزایش می‌داد.
براساس متون تاریخی، وجود برج کبوتر از حدود هزار سال پیش گزارش شده است. اهمیت این برج‌ها در کشاورزی ایران چنان بوده که غازان خان مغول برای احیای کشاورزی کشورش در کنار تدابیردیگر، فرمانی برای نگهداری این برج‌ها صادر کرده بود.از نظر ساختار معماری، بدنه و استوانه خارجی برج به‌صورت موج دار است که بر ظرافت و پایداری آن افزوده است. در داخل برج نیز جرزها و دهانه‌های گوشه دار محل ریختن دانه و قرار گرفتن پرنده است.
با بررسی‌های به عمل آمده در سازه برج مشخص شده که طراحان برج سعی کرده‌اند تا حد امکان از ضخامت دیواره‌ها کاسته و با افزایش لانه‌ها در داخل، همزمان بر استحکام برج بیفزایند. فضاهای ارتباطی داخل برج به گونه‌ای است که دسترسی به تمامی بخش‌های آن به سهولت امکان پذیر است و در عین حال سیستم تهویه، نور و فضاهای ورود و خروج پرندگان با استادی تمام، خصوصا در برج غربی طراحی شده است. در برج کبوترها، اگر تمام پرنده‌ها تصمیم بگیرند که دسته جمعی پرواز کنند، دیوارهای آگوستیک برج باعث می‌شود صدای بال زدن که می‌توانست بدن پرنده‌ها را تکه تکه کند لطمه‌ای به آنها نزند.
در عصر صفوی در انتهای محور جنوبی چهارباغ، باغ بزرگی به نام «هزار جریب» احداث شد که تا کوه صفه امتداد می‌یافت و در چهار سمت این باغ عظیم چهار برج کبوتر بنا شد که امروز دو برج در بخش شرقی (دانشگاه اصفهان ) و بخش غربی ( میدان شیخ صدوق) باقی مانده است. این برج‌ها مطابق با بررسی‌های به عمل آمده متعلق به اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری قمری هستند. امروزه برج شرقی در امتداد محور جنوبی خیابان شیخ صدوق و در مرکز میدانی به همین نام واقع شده و برج غربی نیز در حال حاضر در داخل باغ دانشگاه اصفهان واقع شده است.
