این جابه‌جایی قدرت برای شخص امبکی یک تراژدی بود. امبکی روز پنجشنبه این سمت را به کالما موتلانته، نایب رئیس حزب کنگره ملی آفریقا تحویل می‌دهد تا به‌طور موقت و تا زمان انتخابات سال آینده رئیس‌جمهور باشد.
این روند انتقال قدرت از هفته گذشته و با حکم یک قاضی ارشد آغاز شد. این قاضی حکم داد که جاکوب زوما رئیس حزب کنگره ملی قربانی توطئه‌ای سیاسی شده که امبکی آن را طراحی کرده‌است.
این ماجرا به سال 1999 بازمی‌گردد که پرونده فروش اسلحه و پرداخت رشوه 200 میلیون دلاری به بعضی از رهبران حزب کنگره ملی از جمله زوما مطرح شد و آنها به فساد متهم شدند.
اکنون ثابت شده که چنین پرونده‌ای صحت نداشته و این اتهام ساختگی بوده‌است.
زوما مدت‌هاست که در انتظار سمت ریاست‌جمهوری به سر برده و اکنون تا سال آینده و انتخابات سراسری فرصت دارد خود را برای این سمت آماده کند.
قاضی این پرونده حکم به بررسی کامل همه زوایای معامله فروش اسلحه داده‌است و ممکن است در جریان این بررسی‌ها نکاتی فاش شود که زوما را از رسیدن به ریاست‌جمهوری بازدارد.
در این ماجرا و پرونده فروش اسلحه، انگلیس نقش آشکار و مستقیمی دارد زیرا نیروی هوایی انگلیس از فروشندگان این محموله اسلحه بوده‌است.
وقتی امبکی در سال 1999 قدرت را در آفریقای جنوبی در دست گرفت، این کشور 5 سال بود که تحت رهبری نلسون ماندلا اداره می‌شد.
امبکی عقاید سخت چپی داشت اما خیلی سریع همه توجه و تلاش خود را به اتخاذ یک راهبرد اقتصادی نیرومند براساس تقویت نیروی سیاه‌پوستان در اقتصاد و تجارت معطوف کرد.
او دستور داد تا همه شرکت‌ها و مؤسسات تجاری بخشی از سهام یا نیروی کار خود را به سیاه‌پوستان اختصاص دهند. با این کار یک طبقه نخبه سیاه‌پوست ثروتمند ایجاد شد و اقتصاد کشور هم در 5 سال گذشته به نرخ رشد 5 درصدی رسید.
تجربه زندگی همراه با تبعیض نژادی در انگلیس در زمان دانشجویی و همچنین بعدها در آفریقای جنوبی، چارچوب فکری امبکی و همه تصورات و سیاست‌هایش را با مرزبندی‌های نژادی همراه کرده‌بود.
او درباره ایدز و منشأ و ویروس آن هم به شکلی نژادی فکر می‌کرد و سخن می‌گفت و بر این باور بود که این ماجرا توطئه‌ای است از سوی شرکت‌های داروسازی غرب که در حال آلوده کردن آفریقا هستند.
او یک رنسانس آفریقایی در سراسر این قاره ایجاد کرد تا آفریقایی سربلند و مغرور به داشته‌هایش بسازد. امبکی از درون سازمان بی‌مصرف اتحادیه آفریقا، یک اتحادیه نیرومند آفریقایی بیرون آورد و پیمانی با نام پیمان مشارکت جدید برای توسعه آفریقا میان کشورهای آفریقایی و شرکایشان ایجاد کرد.
دلیل کنار گذاشتن او از صحنه قدرت آفریقا هم بیش از هر چیز، دشمنی نزدیکانش بود. اگرچه امبکی طبقه‌ای از میلیونرهای سیاه‌پوست را ایجاد کرد اما همزمان اتحادیه‌های کارگری و حزب کمونیست را از قدرت و ثروت دور نگاه می‌داشت.
این دو گروه با ادعای نمایندگی ندارها، در میان حامیان عامی حزب کنگره ملی آفریقا محبوبیت به دست آوردند و زیر پای او را خالی کردند.
در اوایل سال‌جاری میلادی با افزایش خاموشی‌ها در آفریقای جنوبی، فرصت خوبی برای مخالفان امبکی فراهم شد تا دولت او را به خاطر کوتاهی در تامین نیروی برق مورد نیاز کشور مورد انتقاداتی قابل فهم برای عموم مردم قرار دهند.
زوما از توانایی خاصی برخوردار است که امبکی آن را نداشت؛ او زبان مردم عادی را می‌داند و می‌تواند با آنها ارتباط برقرار کند. بیشترین حامیان او را شبه‌نظامیانی تشکیل می‌دهند که بسیاری از مناطق قبیله‌نشین آفریقایی را در کنترل خود دارند.
در ماه‌های آینده برای آفریقای جنوبی و دمکراسی و نهادهای قانونی آن، آزمون سختی در پیش است. این بزرگترین آزمون بعد از فروپاشی نظام آپارتاید در آفریقاست.
تایمز - 23 سپتامبر 2008
