نامش را هرچه بگذاریم تغییر اقلیم، خشک‌سالی و ترسالی مهم این است که حجم زیادی از این آب‌گران‌بها هدر می‌رود و شک نکنید راهی برای ذخیره‌کردن آن هست.
در هفته‌ی ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۰ سازمان هواشناسی کشور برای چهار استان، هشدار قرمز بارش شدید و احتمال بروز سیل داده بود، در نهایت باران شدید آمد؛ شش استان بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس و کرمان دچار سیلاب شدند. شدت و حجم بارندگی‌ها به‌ویژه در چهار استان فارس، سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان و کرمان تا حدی بود که فقط سیلاب در کنارک سیستان و بلوچستان، ۱۰هزار نفر از ساکنان این منطقه را محاصره کرد و در برخی مناطق دیگر خیلی از روستاهای پایین دست سدها تخلیه‌ی اضطراری شدند.
به گزارش سازمان اورژانس کشور تا ۱۴ دی‌ماه، تعداد مصدومین سیلاب و بارندگی اخیر در استان‌های جنوبی کشور به ۱۴ نفر رسید و هشت هم‌وطن جان باختند و دو تن نیز هم‌چنان مفقود شده‌اند. به گزارش شرکت آبفا، مجموع خسارات‌ها به تأسیسات تا این لحظه بالغ بر ۱۵۰ میلیارد تومان برآورد شده است.
اما خبر خوب این‌که بارش‌ها در حدی بود که مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان اعلام کرد در چابهار رکورد بیش‌ترین مقدار بارش، طی ۴۰ سال اخیر با ۱۴۴/۸میلی‌متر شکسته شده و خبر بد این‌که اغلب این آب‌ها به شکل سیلاب هدر می‌روند. در سیلاب‌ها بخش مهمی از بارش سالانه، در دو تا چند روز می‌بارد و بقیه‌ی سال خشک است.
«حمیدرضا خدابخشی»، فعال محیط‌زیست و کنشگر آب به خبرنگار هفته‌نامه‌ی دوچرخه می‌گوید: «بهترین نوع استفاده از سیلاب، مدیریت سیلاب است، نه کنترل سیلاب. پس باید به سمت آب‌خیزداری و آب‌خوان‌داری برویم. مثلاً با ایجاد سازه‌های انحراف سیلاب، آب به سمت دشتی که آب‌خوان دارد هدایت شود یا سیلاب برود به سمت تالابی که کانون تولید ریزگرد شده و بعد به سمت افزایش پوشش گیاهی برویم؛ چون پوشش گیاهی سرعت آب را می‌گیرد و به منابع آب زیرزمینی می‌برد. این‌ها روش‌های مناسب برای استفاده از بارش‌های سیلابی هستند.»
او در پاسخ به این سؤال که «نمی‌شد آب‌های ناشی از سیل، جمع و ذخیره‌سازی شود تا هدر نرود؟» می‌گوید: «آب‌خیزداری به‌عنوان فعالیتی برای کنترل سیلاب، کنترل فرسایش و رسوب باید انجام شود. باید مطالعات انجام شود و هرنوع فعالیت آب‌خیزداری مناسب شناسایی و انجام شود؛ چــه مطالعات روی پوشــش گیاهی و چه ســازه. یعنی در صورت امکان، ســازه‌هایی ساخته شود که ســرعت و پراکندگی سیل را کنترل کنند و یا جابه‌جایی سازه‌ها و خانه‌ها از محل‌های سیل‌خیز. مثلاً در سیستان و بلوچستان به‌طور اعم (ممکن اســت در نقاط خاصی در همین اســتان فرق کند) چون دشــت اســت و ماهیتش با بادهای موسمی و کویر گره خورده، این امکان وجود ندارد. آن‌جا آب‌خوان ندارد کــه این آب‌ها را تزریق کنند و فعلاً غیر از همین اندازه که در سدهای بلوچستان که حجم بسیار محدودی دارد، دیگر امکان ذخیره‌سازی بیش‌تر نیست.»
عکس: فرشته اصلاحی/ آرشیو عکس روزنامه‌ی همشهری
نظر شما