همشهری‌آنلاین ـ سارا کلهر: در روزهای اخیر آمار مبتلایان به کرونا روند افزایشی داشته است و مسئولان مربوطه درباره اوج‌گیری دوباره این بیماری در کشور با غلبه سویه اومیکرون هشدار داده‌اند و ایران را به پیک ششم بیماری نزدیک دانسته‌اند. همشهری‌آنلاین در این باره با دکتر محمدرضا هاشمیان، استادتمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید:
درباره اومیکرون و تفاوت آن با جهش‌های قبلی کرونا صحبت زیاد شده است اما مردم هنوز در این باره سوال دارند، بد نیست برای شروع گفت و گو یک بار دیگر درباره این تفاوت ها حرف بزنیم.
ببینید اومیکرون واریانتی است که ابتدا در بوتسوانا و سپس در آفریقا کشف شد. تقریبا ۵۰ جهش دارد. شدت سرایت این جهش بیشتر از دلتاست. این سویه را با کیت‌های مخصوص اومیکرون می‌توان شناسایی کرد، ولی برای ارائه گزارش یا مطالعه علمی حتما باید تعیین توالی شود. لود ویروس در ریه بسیار کمتر دیده می شود ولی در قسمت‌های فوقانی تنفسی بسیار بیشتر است. شاید به همین دلیل سرایت این واریانت بالا و بیماری‌زایی آن کمتر است. علائم اومیکرون و بیماری‌زایی آن خفیف‌تر از دلتاست ولی باید یادمان باشد کرونا همچنان خطرناک است. گلودرد، سردرد و به طور کلی علائمی شبیه سرماخوردگی از علائم شایع این سویه است ولی باید دقت کنیم اینها علائم ابتدایی است منظورم این است که اومیکرون هم بستری و هم فوتی دارد اما همه اینها کمتر از دلتاست. اگر با دقت بیشتری بگویم براساس مطالعات انجام شده، میزان مرگ‌ومیر این سویه ۹۱ درصد کمتر از دلتاست.
واکسن‌ها در جلوگیری از ابتلا به اومیکرون تاثیر دارند؟
مطالعات نشان داده است که پس از ۳ تا ۴ ماه تاثیرگذاری و ایمنی‌زایی واکسن در بدن کم می‌شود و برای در امان ماندن از ابتلا به اومیکرون بهترین راه تزریق دوز بوستر است. با تزریق دوز سوم به میزان زیادی از ابتلا جلوگیری می‌شود و در صورت ابتلا هم علائم بیماری در افراد به صورت خفیف ظاهر می‌شود و مرگ‌ومیر هم در میان واکسن‌زده‌ها بسیار کمتر است. البته تاکید می‌کنم تزریق واکسن به‌تنهایی تاثیرگذار نیست و باید همچنان شیوه‌نامه‌های بهداشتی را رعایت کنیم.
برای تزریق دوز یادآور بهتر است از کدام واکسن ها استفاده کنیم؟
مطالعاتی که در ارتباط با همه واکسن‌های مورد استفاده انجام گرفته است نشان می‌دهد اکثر واکسن‌هایی که استفاده می‌شوند ایمن و موثرند.
یعنی بین واکسن ایرانی و خارجی تفاوتی نیست؟
ببینید همه واکسن‌های موجود در ایران ایمن و موثر هستند اما از آنجایی که بعضی از هموطنان از واکسن‌های خارجی برای دوز اول استفاده کردند و لذا برای اینکه این عزیزان بتوانند دوز دوم را نیز از همان واکسن بگیرند همچنان در کنار واکسن‌های ایرانی نیازمند واکسن‌های خارجی هم هستیم.
در دنیا واکسن‌ها به‌روزرسانی می‌شوند؟
فعلا همان تزریق بوستر در پیشگیری موثر است و نیاز چندانی به به‌روزرسانی واکسن‌ها وجود ندارد، ولی فایزر اقدام به ساخت ورژن جدید واکسن کرده است.
قبلا توصیه می‌کردند ماسک سه‌لایه برای جلوگیری از ابتلا کافی است اما الان توصیه می‌شود از ماسک‌های N95 استفاده کنیم. چرا؟
چون چسبندگی ویروس به سلول‌های ما بیشتر شده است و استفاده از N95 لود ویروس را کمتر می‌کند به همین دلیل توصیه می‌شود از ماسک N95 استفاده شود.
شما گفتید تزریق واکسن موثر است پس چرا در دنیا آمار بالا رفته است؟
ببینید در بسیاری از کشورها هنوز تزریق واکسن به اندازه کافی انجام نشده است مثلا در آمریکا فقط ۶۴ درصد واکسن زده‌اند که کافی نیست. در ضمن، اکنون نسبت میزان مبتلایان به فوتی‌ها بسیار کم است که این به دلیل تزریق واکسن و خفیف‌تر بودن اومیکرون است.
در روزهای اخیر، مسئولان درباره نزدیک شدن موج جدید کرونا در ایران هشدار داده‌اند. به نظر شما این اتفاق می‌افتد؟
ببینید تا الان ایران در مقایسه با کشورهای اروپایی یا بعضی از کشورهای همسایه وضعیت بهتری از نظر تعداد مبتلایان به اومیکرون داشته است که این موضوع چند دلیل دارد اول اینکه در کشور ما پیک دلتا تازه تمام شده است، دوم اینکه آمار واکسیناسیون نسبتا بالاست و سوم به این دلیل که ما نسبت به این کشورها دیرتر واکسیناسیون را آغاز کردیم و هنوز واکسن‌ها موثرند. اما در روزهای اخیر مراجعات سرپایی افزایش داشته است و تست‌های مثبت در حال افزایش است. در ارتباط با بستری هم شاهد شیب افزایشی ملایمی هستیم. بنابراین موج جدید کرونا در ایران رخ خواهد داد و حتی شاید میزان ابتلا روزانه بیشتر از دلتا هم شود، ولی فوتی‌ها مثل دلتا نخواهد شد.
ستاد مقابله با کرونا دستور داده است مدارس باز شود به نظر شما در این شرایط خطرناک نیست؟
۲ سال است مدارس تعطیل است و آموزش‌ها به صورت غیرحضوری بوده به هر حال این شرایط هم مخاطرات و آسیب‌هایی به همراه دارد. حالا که ستاد کرونا تصمیم به بازگشایی مدارس گرفته است برای جلوگیری از گسترش شیوع کرونا باید تدابیر مهمی اندیشیده شود. به همین منظور راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهم که رعایت آن‌ها از گسترش بیماری جلوگیری می‌کند.
باید در کلاس‌های درس فاصله‌گذاری بین دانش‌آموزان رعایت شود و به ازای هر یک الی یک و نیم متر یک دانش‌آموز بنشیند، باید از تست‌های سریع (به‌روزشده) در مدارس استفاده کرد و از هر مدرسه یک نفر مسئول تست گرفتن از بچه‌های علامت‌دار باشد. به همین منظور بهتر است دوره‌هایی برای چند نفر از کارکنان برگزار شود، قرنطینه هوشمند باید اجرا شود تا اگر در خانواده‌ای شخصی کرونامثبت شد از آن خانواده کسی به مدرسه و دانشگاه نرود و موجب ابتلای دیگران نشود، با اطلاع‌رسانی و اعتمادسازی در مدارس می‌توان در واکسینه شدن خانواده‌هایی که تا امروز واکسینه نشدند نقش ایفا کرد، در برخی مدارس بعضی از کارکنان هنوز واکسن نزدند باید هرچه زودتر برای واکسینه شدن آن‌ها اقدامات لازم انجام شود، در ارتباط با نظافت و شست‌وشوی مداوم دست‌ها اقدامات لازم صورت گیرد و اطلاع‌رسانی‌های مفید به دانش‌آموزان ارائه شود، در صورت ابتلای تعدادی از دانش‌آموزان از یک کلاس درس بهتر است آن کلاس حداقل ۱۰ روز تعطیل شود و نکته مهم واکسیناسیون زیر ۱۲ سال است که مهم‌ترین راه پیشگیری از ابتلا خواهد بود.
واکسیناسیون کودکان ۵ تا ۱۱ سال چقدر اهمیت دارد؟
روند ابتلا و بستری در آمریکا را وقتی نگاه می‌کنیم به خوبی متوجه می‌شویم که در ارتباط با اومیکرون تعداد بستری و مبتلایان مثبت در اطفال روند افزایشی دارد یعنی بچه‌ها هم مبتلا می‌شوند و هم احتمال بستری در بچه‌ها وجود دارد. گرچه در مقایسه با بزرگ‌ترها این احتمال کمتر است ولی بالاخره خطر هر دو گروه بچه‌ها و بزرگ‌ترها را تهدید می‌کند و علاوه بر این بچه‌ها همچنان می‌توانند این ویروس را به بزرگ‌ترها نیز انتقال دهند بنابراین برای مقابله با چنین شرایطی مطمئناً ایمن‌سازی کودکان نیز ضروری به نظر می‌رسد و بهترین راه ایمن کردن کودکان واکسیناسیون آنان است.
کدام واکسن‌ها به کودکان تزریق می‌شود؟ و دوز تزریقی به آن‌ها متفاوت با بزرگسالان است؟
طبق پروتکل‌ها، واکسن‌های مناسب گروه سنی ۹ تا ۱۲ سال در ایران سینوفارم و پاستوکووک است.
در مورد واکسن فایزر یک‌سوم دوز بزرگسالان به کودکان تزریق می‌شود. دوز تزریقی سینوفارم برای بزرگسالان ۵ میکروگرم است که احتمالا همین دوز برای کودکان هم تزریق می‌شود. پاستوکووک هم برای بزرگسالان ۳ دوز تزریق می‌شود ولی برای زیر ۱۸ سال تزریق دو دوز کافی است.
بعضی از محققان درباره پایان‌یافتن کرونا صحبت می‌کنند، اساس این پیش‌بینی‌ها چیست؟
در آمریکا در ۱۳ نوامبر ۲۰۲۰ تعداد فوتی‌ها ۹۳۲ نفر و مبتلایان ۲۴ هزار و ۵۰۰ نفر بود یعنی ۴ فوتی به ازای ۱۰۰ نفر اما یک روز در ماه جاری میلادی در آمریکا ۲۳۳ فوتی و ۴۰۰ هزار مبتلا وجود داشت یعنی نسبت فوتی به ازای ۱۰ هزار مبتلا فقط ۶ نفر است. علت این امر تاثیر واکسن، ایمنی از ابتلای قبلی و خفیف بودن اومیکرون است. اینها دلایلی است که باعث می‌شود محققان پیش‌بینی کنند پایان کرونا نزدیک است و ان‌شاءالله سال ۲۰۲۲ پایان پاندمی است.
نظر شما