همشهری آنلاین – مریم ورشو: در سال ۲۰۲۱ فیلمی با نام The Dig یا «حفاری» تولید و پخش شد که فیلمنامه آن از روی رمان جان پرستون در مورد داستانِ واقعی کاوش در سال ۱۹۳۹ در منطقه Sutton Hoo بریتانیا در انگلیس اقتباس شده است. موضوع این فیلم واقعی به کشف گورستانی توسط یک باستان‌شناس می‌پردازد که متعلق به دوران قرون وسطی است. نکته جالب توجه در این فیلم پیدا کردن اشیایی در این گورستان است که نشان‌دهنده تاریخ غنی آن سرزمین است. موضوعی که سبب خوشحالی باستان‌شناسان می‌شود. در این فیلم اهمیت پیدا کردن اشیایی که نشان‌دهنده تمدن بریتانیا در زمان قرون وسطی است به‌خوبی به تصویر کشیده می‌شود تا حدی که که این موضوع اعلان عمومی و حتی منطقه برای بازدید مردم نیز قبل از ارسال اشیا به موزه آماده می‌شود.
در کشور ما هم کم نیستند آثار باستانی که توسط هیات‌های باستان‌شناسی یافته و کشف می‌شوند، اما سوال اینجاست تا چه حد این موضوع برای مردم اهمیت دارد؟ از سویی دیگر، ما چقدر با تولید محتوا به‌ویژه از طریق رسانه‌های تصویری توانسته‌ایم تاریخ غنی خود را به نمایش بگذاریم و تا چه حد در این زمینه موفق بوده‌ایم؟
به‌عنوان نمونه اگر قصد سفر به کرمان را دارید بی‌شک از بازدید کویر لوت والبته شهداد نخواهید گذشت. وقتی به شهداد وارد می‌شوید المان فلزی در میدان شهر شما را به خود جذب می‌کند که تاریخچه‌ای نیز روی آن نوشته شده است. این کتیبه در واقع از روی کهن‌ترین درفش فلزی جهان که در این منطقه یافت شده، نمونه‌برداری شده است. اما چند گردشگر از خودروی خود پیاده می‌شوند تا این درفش را ببینند و تاریخچه آن را بخوانند؟ شاید بیشتر ما به عشق دیدن کلوت‌های کویر اصلا متوجه آن هم نشویم. البته شاید مقصر هم نباشیم چون مگر چقدر در این زمینه تلاش شده که نقاط باستانی ما شناخته شوند!
این درفش در کشور چندان شناخته شده نیست. اما واقعیت این است که سال‌ها پیش جایی در دل کویر از زیر خاک درفشی فلزی کشف شد که نشان‌دهنده تمدنی کهن است. حالا چشم‌های خود را ببندید و پرده سینمایی را تصور کنید که روی آن یک هیات باستان‌شناسی مشغول کند و کاو زمینی در نزدیکی جایی به نام شهرک خبیص که امروزه به شهداد معروف است و قدمتی ۵ هزار ساله دارد بقایای گورهایی را یافتند. تا اینکه در ادامه کاوش‌ها پرچمی ساخته شده از ورقه‌ای مفرغین پیدا می‌کنند. اینجای فیلم که واقعیت دارد حتما به اندازه تیم کاوشگر هیجان زده و خوشحال می‌شوید و اگر قوه تخیلتان قوی باشد به این فکر می‌کنید شاید این پرچم در جنگ‌هایی نیز برافراشته شده باشد.
این پرچم که قدیمی‌ترین پرچم فلزی جهان است و در سال ۱۳۴۸ کشف و به تهران منتقل شد، به دلیل گذر زمان و زنگ‌زدگی، به رنگ سبز درآمده است. زمان ساخت این درفش به حدود ۵ هزار سال قبل از میلاد می‌رسد.
درفش مربع شکل و ۲۳ در ۲۳ سانتی‌متر است و روی آن عقابی نصب شده است. جنس این درفش از برنز است و در زمان خود نور خورشید را بازمی‌تابانید، اما الان به علت تغییر رنگ این امکان را ندارد.
روی درفش شهداد نقشی از پنج آدم، دو شیر، یک گاو کوهان‌دار و چند مار شبیه مارهای تمدن جیرفت هم به چشم می‌خورند.
روی ورقه نقشی از فردی با موی بلند دیده می‌شود که بزرگ‌تر از بقیه است که طبق گفته باستان‌شناسان احتمالا الهه یا رهبر بوده است که دست چپ خود را بر گرفتن چیزی که احتمالا جام است، بلند کرده است. جامی که در دست زنی که چهار زانو روبه‌رویش نشسته است، قرار دارد.
در کنار این زن هم کوزه‌ای سفالی دیده می‌شود. همچنین در سمت راست صفحه زیر نقوش سه شخص نشسته، باغ مستطیلی شکل شطرنجی قرار دارد که در آن دو درخت خرما روییده‌اند. در سمت چپ صفحه زیر پای فرد ایستاده هم درخت خرما قرار دارد که نماد کشاورزی است.
در بالا و پایین صفحه مربع دو ردیف نقش به‌صورت در هم پیچیده و گیس بافت دیده می‌شود که نشانه جریان آب است.
بر فراز تابلو هم خورشیدی وجود دارد که نور آن بر تمامی این درفش روشنی می‌بخشد.
به‌طور کل تصاویر روی این درفش مفاهیمی چون شکرگزاری، نعمت و سپاس را به تصویر می‌کشند و به‌نوعی نمایانگر یک افسانه مذهبی هستند که عده‌ای در پای یک الهه نشسته‌اند و برای طلب چیزی به او توسل می‌جویند.
این درفش پس از کشف به تهران منتقل شد و در موزه ملی ایران باستان نگهداری می‌شود. اگر تمایل داشتید سری به این موزه بزنید.
نظر شما