به گزارش همشهری آنلاین، بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی محورها درباره بحث رفع تحریم‌ها، حوزه تضمین‌ها و بعضی ادعاهای سیاسی مطرح‌شده درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان، ۳موضوع اصلی باقیمانده در مذاکرات وین است .
سخنگوی کاخ‌سفید در روزهای اخیر با تکرار ادعاهای قبلی واشنگتن، موج جدیدی از فرافکنی غربی‌ها در قبال مذاکرات را کلید زد و گفت که اگر ایران به عدم‌همکاری خود در مذاکرات هسته‌ای ادامه دهد، آمریکا از آن خارج می‌شود. این اظهارات ندپرایس در شرایطی است که طرف‌های حاضر در مذاکرات، آمریکا را مقصر اصلی وضعیت کنونی در توافق هسته‌ای می‌دانند که با اتخاذ رویه‌های تناقض‌آمیز در قبال گفت‌وگوها، زمینه‌ساز کندی مذاکرات و عدم‌دستیابی به «توافق مثبت» شده‌است.
در فرافکنی علیه روند روبه‌جلوی مذاکرات در وین آمریکایی‌ها تنها نبودند و فرانسه نیز با پی‌گرفتن بازی «ضرب‌الاجل» تلاش کرد روند گفت‌وگوها را در آخرین مرحله تحت‌تأثیر قرار دهد. برهمین اساس هم بود که اگنس واندر مول، سخنگوی وزارت امورخارجه فرانسه در اظهاراتی مدعی شد: «ضرورتی حیاتی مبنی بر به پایان رساندن مذاکرات در این هفته وجود دارد.»
پاسخ قاطع ایران به فرافکنی غربی‌ها
موج جدید فرافکنی‌های طرف غربی علیه روند مذاکرات با واکنش ایران هم مواجه شد و سخنگوی وزارت امورخارجه در پاسخ به اظهارات همتای آمریکایی خود که تهدید کرده بود درصورت سختگیری تهران، واشنگتن آماده کنار کشیدن از مذاکرات است، تأکید کرد: «ایران برای توافق آماده است، اما تا ابد منتظر نمی‌ماند.»
سعید خطیب‌زاده در این باره در صفحه شخصی توییتر خود نوشت: «آمریکا سال‌هاست از برجام «کنار کشیده» است. از این‌روست که باید اطمینان یابیم این اتفاق دیگر تکرار نمی‌شود. همه کشورها برای خود «گزینه‌های جایگزین» دارند؛ هرچند که توخالی‌بودن گزینه جایگزین آمریکا پیش‌از این ثابت شده‌است. درشت‌گویی و بلوف‌زنی نتیجه نداشته و نخواهد داشت. این اتخاذ تصمیم است که نتیجه می‌دهد. اگر کاخ سفید تصمیمش را بگیرد، توافق کاملا در دسترس است. ایران برای توافق آماده است، اما تا ابد منتظر نمی‌ماند.»
ویژگی‌های توافق احتمالی
درحالی‌که مذاکرات هسته‌ای در وین در قالب نشست‌های دوجانبه و چندجانبه میان مذاکره‌کنندگان جمهوری‌اسلامی و ۱+۴ برای حل موضوع‌های مهم باقیمانده ادامه دارد، بررسی‌ها نشان می‌دهد نه‌تنها توافق قطعی نیست، بلکه در شرایط کنونی احتمال توافق با احتمال عدم‌توافق در یک سطح قرار دارد، چراکه هنوز برخی خواسته‌های حداقلی ایران باقی مانده که درصورت تحقق نیافتن آنها، توافقی در کار نیست.با وجود این، برخی منابع ازجمله ایرنا، گزارش می‌دهند که توافق احتمالی در قالب یک «تصمیم کمیسیون مشترک برجام» خواهد بود با ۳ضمیمه «رفع تحریم‌ها»، «اقدام‌های هسته‌ای» و «برنامه بازاجرا» که اجرای احتمالی آن ماهیتی مشروط خواهد داشت، چراکه این توافق بر امکان استناد به بند ۲۶ برجام (مربوط به شرایط توقف اجرای تمام یا بخشی از تعهدات ایران) تصریح کرده‌است.
همچنین فرایند راستی‌آزمایی قرار است در حوزه عملیاتی و حقوقی و همزمان با اجرای مراحل مختلف تصمیم کمیسیون مشترک، اجرایی شود. همچنین آمریکا تا پیش از انجام تمام تعهدات خود و راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها از جانب ایران، عضو برجام و کمیسیون مشترک نخواهد بود. درمجموع در همه مراحل اجرای توافق احتمالی، نخستین اقدام ازسوی طرف‌های مقابل انجام می‌گیرد و در هیچ مرحله‌ای، ایران طرف شروع‌کننده نخواهد بود. ازسوی دیگر در حوزه مربوط به مکانیسم حل و فصل اختلافات که در قاموس رسانه‌ای غرب از آن به‌عنوان «مکانیسم ماشه» یاد می‌شود نیز اتفاق مهمی رخ داده‌است؛ با توجه به سابقه عملکرد آمریکا، در توافق احتمالی، تعهدی فردی و جمعی برای مقابله با سوءاستفاده از این سازوکار ایجاد شده‌است.
در حوزه رفع تحریم‌ها نیز علاوه بر رفع همه تحریم‌هایی که ذیل برجام رفع و در دوره ترامپ بازاعمال شده بودند و همچنین تمام تحریم‌های ناسازگار با برجام که در دوره ترامپ وضع شدند، طرف مقابل پذیرفته درجهت تسهیل انتفاع ایران از رفع تحریم‌ها و همچنین جلوگیری از تزاحم قوانین دیگر در فرایند رفع مؤثر و پایدار تحریم، تعهدهای ضروری تازه‌ای را بپذیرد که الزاما در برجام قید نشده‌اند.
همچنین در حوزه تعهدهای هسته‌ای نیز تیم مذاکره‌کننده ایران توانسته ظرفیت بالقوه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را در قیاس با قبل از خروج آمریکا به میزان چشمگیری افزایش دهد. براساس شنیده‌ها، در حوزه تحقیق و توسعه ماشین‌های سانتریفیوژ، موعدهای زمانی تحقیق و توسعه منطبق با برجام حفظ شده و درعین حال از منظر تولید انبوه سانتریفیوژهای پیشرفته، ایران در وضعیتی قرار می‌گیرد که براساس برنامه زمانی برجام تا یک دهه آینده نیز امکان رسیدن به آن وجود نداشت. بنابراین، در توافق احتمالی ظرفیت‌های بالقوه در این حوزه حفظ می‌شود.
علاوه‌بر اینها، شواهد موجود نشان می‌دهد غربی‌ها به خواسته‌های خود برای طولانی‌ترکردن «بند غروب» برجام و اعمال محدودیت‌های فرابرجامی بر فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان ناکام مانده‌اند و موعدهای زمانی برجام در توافق احتمالی حفظ شده‌است.
نظر شما