دکتر طاهریان از سال 1363 تاکنون به‌عنوان مدیرعامل و رئیس تعاونی انجمن دندانپزشکی ایران مشغول فعالیت بوده و از سه دوره قبل هم عضو هیأت‌مدیره انجمن دندانپزشکی ایران است.
در کنار این فعالیت‌ها وی مدیر مسئول و سردبیر مجله دندانپزشکی امروز و سردبیر خبرنامه انجمن دندانپزشکی ایران نیز هست. دکتر طاهریان، امسال رئیس چهل و هشتمین کنگره انجمن دندانپزشکی ایران بود.
به بهانه برگزاری این کنگره پای صحبت‌های وی نشستیم. عمده این گفت‌وگو به مسائل صنفی و شغلی دندانپزشکان مربوط می‌شود. این گفت‌وگو پیش از برگزاری کنگره انجام شده است.
- به‌عنوان رئیس کنگره چهل و هشتم در باره مهم‌ترین محورهای کنگره توضیح دهید.
وقتی به‌عنوان رئیس کنگره چهل و هشتم انتخاب شدم امیدوار بودم که کنگره متفاوتی ازکار دربیاید و انعکاسی از جامعیت انجمن دندانپزشکی و نقش آن در زمینه‌های مختلف باشد. ما در کنگره سمپوزیومی یک روزه پیش‌بینی کرده‌ایم به نام «هم اندیشی برای حل مشکلات حرفه‌ای» که در آن قرار است به مسائل صنفی دندانپزشکان بپردازیم که پرداختن به آنها سال‌ها به نوعی کمرنگ بوده و به‌طور جدی مورد بررسی قرار نگرفته است.
- فکر می‌کنید چرا چنین اتفاقی افتاده؟
من فکر می‌کنم انجمن‌ها مثل انجمن ما هنوز به آن قدرت و جایگاه واقعی خود در جامعه نرسیده‌اند. اگر بخواهیم براساس بحث سند چشم انداز و اصل 44 قانون اساسی صحبت کنیم و قرار باشد بخش خصوصی وارد قسمت‌های مختلف شده و کار را در دست بگیرد قبل از شروع باید نهادسازی کنیم تا اینکه سازمان‌ها، نهادها، سندیکاها و انجمن‌ها بتوانند از حقوق افرادی که در آن صنف فعالیت می‌کنند حمایت کنند و این یک ضرورت است. در همین زمینه ما به سهم خود سعی کرده‌ایم تا با برگزاری سمپوزیوم، جایگاه انجمن را ارتقا بدهیم و برای حل مشکلات صنفی راه‌حل ارائه کنیم. البته این بحث مختص کنگره نیست و قرار است به‌عنوان یک موضوع جدی در دستور کار انجمن قرار گیرد.
بحث دیگر اینکه انجمن دندانپزشکی در برنامه‌ریزی‌های کشوری در امر بهداشت و سلامت دهان و دندان یک ناظر دست و پا بسته بوده است. مثلا در طرح فلوریداسیون آب، طرح گسترش دانشگاه‌ها یا گسترش دوره‌های تخصصی و... .
- یعنی هیچ وقت از شما نظرخواهی نشده؟
نظرخواهی نشده ولی راستش خود ما هم فاقد یک دیدگاه منسجم و جدی بودیم. الان با کمک عده زیادی از فارغ‌التحصیلان دارای مدرک PhD در رشته دندانپزشکی جامعه نگر و عده‌ای از مسئولین اجرایی، کمیته دندانپزشکی جامعه نگر را در انجمن دندانپزشکی فعال کرده‌ایم. این هم یکی دیگر از محورهای کنگره چهل و هشتم است.
- هدف شما از تشکیل چنین کمیته‌ای چیست؟
همه دندانپزشکی ایمپلنت و زیبایی نیست. وقتی بحث دندانپزشکی و سلامت دهان و دندان در سطح کشور به طور کلان مطرح می‌شود ما به‌عنوان انجمن دندانپزشکی ایران باید در این زمینه ایده و فکر داشته باشیم تا برای تدوین سیاست‌های راهبردی به تصمیم سازان نظرات جدی و حساب شده‌ای ارائه کنیم.
- یعنی شما می‌فرمایید انجمن و سندیکای دندانپزشکان نه تنها برای طرح‌های سلامت دهان و دندان در سطح کشور طرف مشورت نبوده بلکه خود انجمن هم دیدگاه کاربردی و منسجمی در این موارد نداشته است؟
بله و متأسفانه تأثیرات بدی هم به دنبال داشته است. مثلا ً الان در تمام دنیا ثابت شده که افزایش تعداد دندانپزشک باعث کاهش بیماری‌های دهان و دندان نمی‌شود. این قضیه خیلی پیچیده است و بحث‌های اجتماعی مختلف و درهم تنیده‌ای را دربر‌می‌گیرد. انجمن دندانپزشکی قبلا ستاد برگزاری یک کنگره جامع سالانه بود. ولی ما قصد داریم انجمن را از این حالت خارج کنیم. استارت آن از همین کنگره چهل و هشتم است و محورهایی را که قصد داریم در انجمن به‌طور جدی پیگیری کنیم در کنگره مطرح کرده‌ایم. قصد داریم در انجمن یک محل ارزشیابی اطلاعات و آمار داشته باشیم. براساس آن تئوری‌ها را بررسی کنیم، روش‌های امتحان شده را نگاه کنیم، بحث‌های سازمان جهانی بهداشت را در نظر بگیریم و به تصمیم‌سازان ایده و فکر ارائه کنیم. در واقع امیدوارم انجمن‌های صنفی در سطح کلی‌تر بتوانند جایگاه واقعی و اثرگذار خود را در معادلات کلان کشور به دست بیاورند، از جمله انجمن دندانپزشکی.
- فکر می‌کنید برای رسیدن به چنین جایگاهی چه باید کرد؟
در اولین قدم باید از نظرات و اطلاعات متخصصان و افراد باتجربه استفاده کرد. باید با مسئولین امور بهداشتی در استان‌های مختلف ارتباط قوی و محکمی داشته باشیم. باید بتوانیم آمار و ارقام صحیح و درست را جمع‌آوری کنیم. باید با مسئولان ارتباط قویتری داشته باشیم و بتوانیم در عرصه نظام سلامت تئوری ارائه دهیم.
- به نظر شما اجرای اصل 44 قانون اساسی می‌تواند برای تثبیت و تقویت جایگاه انجمن‌ها مؤثر باشد؟
صد در صد. اصولا در اقتصاد دولتی که مثلا مجوزها را دولت صادر می‌کند انجمن‌ها نقش محدودی دارند. اما الان با توجه به بحث اصل 44 و نقشی که برای بخش خصوصی پیش بینی شده ما فکر می‌کنیم انجمن‌ها باید نقش مهم‌تری برعهده داشته باشند. البته من هیچ‌وقت با اقتصاد دولتی مخالف نبوده‌ام ولی اعتقاد دارم سندیکا و انجمن‌ها باید به‌عنوان ناظری برفعالیت بخش دولتی و خصوصی حضور داشته باشند. حالا که قرار است بخش خصوصی مشارکت بیشتری در امور داشته باشد طبعا باید انجمن‌ها هم قویتر شوند. زمانی که انجمن می‌بیند نظراتش جایی پذیرفته نمی‌شود، خود را کنار می‌کشد. البته بحث انفعال سندیکا و انجمن یک بحث فراگیر است ولی با این وجود برخی از انجمن‌ها مثل کانون وکلا را هم داریم که نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. ما هم باید در همین جهت فعالیت کنیم. ما هم می‌خواهیم در انجمن دندانپزشکی ضمن ارتقای جایگاه انجمن در مورد مسائلی مثل بحث مالیات، طرح نیروی انسانی پزشکان، پروانه مطب یا مسائلی در زمینه سلامت و پیشگیری مشارکت داشته باشیم.
- بحث صنفی همیشه از جمله مسائلی بوده که نمی‌دانم چرا تابه‌حال چندان مورد توجه قرار نگرفته. تفاوت زیادی وجود دارد بین دندانپزشکان باتجربه که مطب و درآمد مشخص وباثباتی دارند، با یک دندانپزشک جوان تازه فارغ‌التحصیل که تازه از طرح آمده و حالا دغدغه کار، پروانه مطب و... دارد ؛ یا دندانپزشکی که می‌خواهد امتحان تخصص بدهد که شرایط قبولی و تعهداتش دشوار است. در واقع مخاطب اصلی شما این قبیل افراد هستند؟
انجمن باید به دنبال حل مشکلات دندانپزشکان به‌خصوص دندانپزشکان جوان باشد. برای اینکه بتوانیم جدی‌تر به این مشکلات بپردازیم به‌زودی کمیته‌هایی در انجمن تشکیل می‌دهیم که وظیفه آنها جمع‌آوری اطلاعات در زمینه مشکلات حرفه‌ای و جمع‌بندی و ارائه راهکاری برای حل آنهاست. درواقع یک انجمن باید نماینده درد شناس، تأثیرگذار و مؤثر صنف خودش باشد.
- یکی از مواردی که مدتی است بسیار درباره‌اش صحبت می‌شود بحث مالیات دندانپزشکان است که شما هم به آن اعتراض داشتید.
ببینید مثلاً یک دندانپزشک مسن بالای 60 سال با قوای بدنی تحلیل رفته به سختی می‌تواند از پس این افزایش مالیات برآید یا یک دندانپزشک جوان شاید آنقدر درآمد نداشته باشد که بتواند حتی قسط‌هایش را بدهد حالا اگر هر سال بر مالیاتش اضافه شود مشکلات جدیدی برایش ایجاد می‌شود. در خیلی از کشورها مالیات بالا است اما از طرف دیگر از دولت هم خدمات مناسبی دریافت می‌کنند. مالیات ما درمقایسه با خیلی از کشورها بالا نیست اما سرویس خاصی هم از دولت دریافت نمی‌کنیم. الان خود من 32سال سابقه کار دندانپزشکی دارم. اگر الان کار نکنم نمی‌توانم زندگی‌ام را بچرخانم. درصورتی که مثلا در آلمان پزشکان حتی در بخش خصوصی هم بازنشستگی دارند و حقوق مناسبی دریافت می‌کنند اما در عین حال باید مطب خود را تعطیل کنند. بسیاری از پزشکان آلمانی بعد از بازنشستگی با همان حقوق به خوبی قبل زندگی خواهند کرد.
- اما آیا ما امکان چنین سرویسی را داریم؟
متأسفانه خیر. فکر می‌کنم در ایران نسبت به پزشکان به‌طور کلی ذهنیت بسیار بدی وجود دارد. خیلی از مردم احساس می‌کنند که پزشکان در برج عاج زندگی می‌کنند و حالا باید آنها را از آن برج عاج پایین بیاورند.
آن چیزی که خیلی‌ها تصور می‌کنند مربوط به اشرافیت عده محدودی از دندانپزشکان قدیمی است ولی واقعیت این است که عمده دندانپزشکان با قاطبه مردم سر و کار دارند و حتی اگر مبنا را بر عرضه و تقاضا هم قرار دهیم خیلی از این دندانپزشکان حتی نمی‌توانند هزینه‌های مطبشان را به‌خوبی پوشش دهند.
قیمت خدمات درمانی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورها از جمله کشورهای منطقه مثل ترکیه یا کشورهای جنوب خلیج فارس به‌مراتب پایین‌تر است به رغم اینکه کیفیت خدمات درمانی در ایران با پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا برابری می‌کند. بنابراین ساختن چهره اشرافی از جامعه پزشکی و دندانپزشکی بی‌انصافی است.
- البته باید پذیرفت که پرداخت هزینه ساده‌ترین درمان های دندانپزشکی هم برای خیلی از مردم دشوار است گرچه حتی این هزینه‌ها هم واقعا گران نیستند.
بله صد در صد. اصولا دندانپزشکی کار گرانی است چون با انواع و اقسام مواد و وسایل سر و کار دارد و سرمایه‌گذاری سنگینی را طلب می‌کند. عوارض شغلی کار ما هم زیاد است مثل کمردرد، گردن درد، سیاتیک، واریس و انواع و اقسام آرتروزها. مردم حق دارند از بهترین خدمات برخوردار شوند اما دلیلی ندارد هزینه آن را دندانپزشک بپردازد. این مشکل باید از طریق بیمه حل شود که باید در بحث‌های اقتصادی دیده شود.
قانون اساسی کشور که نگاه مردمی بی‌نظیری دارد پیش‌بینی کرده که بهداشت و درمان مجانی باشد اما ما می‌بینیم که سرانه بهداشت و درمان را طوری تنظیم کرده‌اند که تحقق چنین امری اصولا امکان‌پذیر نیست. حالا اینکه به خاطر ضعف سیستم بیمه و برنامه‌ریزی غلط من دندانپزشک به‌عنوان یک آدم مستکبر معرفی شوم که حاضر نیست از منافع خودش بگذرد فقط پاک کردن صورت مسئله است.
- از بحث‌های صنفی خارج شویم؛شما الان وضعیت کلی سلامت دهان و دندان در ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
طبیعی است که اطلاعات بنده هم پراکنده است ولی با توجه به پیشرفت‌های فراوان در زمینه درمان و پیشگیری ذهنیت جامعه هم نسبت به دندانپزشکی و سلامت دهان و دندان تغییر کرده است. وضعیت فعلی بهداشت دهان و دندان در ایران از گذشته بهتر شده ولی صد در صد مطلوب نیست. من فکر می‌کنم برای ارائه و اجرای یک برنامه موفق بهداشت و پیشگیری ما نیاز به اطلاعات جامعی از تمام مسائل فرهنگی، قومی، جغرافیایی و... داریم.
- آیا می‌توانید در این‌باره به مثال‌هایی اشاره کنید؟
مثلاّ در زمینه اضافه کردن فلوراید به آب در برخی مناطق ایران فلوراید آب کافی است یا حتی از حد مجاز بالاتر است. طبعا برنامه‌ریزی برای این مناطق متفاوت با مناطقی است که فلوراید آب آنها کم است. در این مناطق برنامه‌های پیشگیری، دهان شویه فلوراید در مدارس و خیلی مسائل دیگر باید متفاوت با سایر مناطق باشد. مثال‌ها از این دست زیاد است. البته اجرای همین طرح‌ها هم بی‌نتیجه نیست و فوایدی دارد ولی نتایج دلخواه و مطلوب به دست نمی‌آید.
