لیر بی دفاع ترکیه به ضعیف ترین میزان خود از زمان بحران ۲۰۲۱ سقوط کرد

در روزهای گذشته نرخ دلار به لیر به ۱۶.۳۸، نرخ یورو به لیر به ۱۷.۶۱ و نرخ پوند به لیر به ۲۰.۷ رسید

لیر ترکیه که بدترین عملکرد را در بازارهای نوظهور در سال جاری داشت، روز سه شنبه هفته گذشته نیز باز هم در مسیر افت بیشتر در مقابل دلار قرار گرفت و با کاهش ۱.۵ درصدی به ضعیف ترین سطح در پنج ماه گذشته رسید.

طبق گفته پر هامارلوند، تحلیل گر ارشد بازارهای نوظهور، فشار روی لیر در حال افزایش بیشتر است. او تورم بالا و مداوم روزهای اخیر را نشانه هایی از کند شدن رشد اقتصادی ترکیه و شرکای تجاری آن می داند. به نظر این استراتژیست، سیاستهای پولی اتخاذ شده اخیر در ترکیه نادرست و فاجعه بار است.

اکنون اوضاع اخیر بازار ارز ترکیه، نقطه اوج هفته ها آشفتگی در بازار است که با مداخله دولت و راه اندازی حساب لیری با پشتوانه ارزی تضمین شده توسط دولت به ثبات نسبی رسیده بود.

همانطور که تحلیلگران اقتصادی انتظار داشتند بانک مرکزی با وجود افزایش تورم، نرخ بهره را افزایش نداد و در همان سطح قبلی حفظ کرد.

از طرفی اردوغان پس از درخواست کشورهای سوئد و فنلاند برای پیوستن به ناتو با این درخواست مخالفت کرد و سپس به میتسوتاکیس نخست وزیر یونان که چند روز پیش از کنگره آمریکا خواسته بود جلوی فروش هواپیماهای جنگی F-۱۶ به ترکیه را بگیرد انتقاد کرد.

بدتر شدن وضعیت تامین مالی خارجی، افزایش تورم، کاهش بیشتر انتظارات تورمی، تنش با غرب در ناتو و ناتوانی بانک مرکزی در تغییر سیاست های کلان اقتصادی، همه نشان از کاهش بیشتر ارزش لیر دارند.

این تنش ها زمانی رخ دادند که نرخ های بهره ترکیه در پایین ترین نرخ جهانی در منفی ۵۶ درصد قرار دارد. این در حالیست که قیمت های مصرف کننده در ماه آوریل رشد سالانه ۷۰ درصدی را تجربه کرد.

ذخایر ارزی ناخالص بانک مرکزی در سال جاری نیز در هفت روز منتهی به ۱۳ می بیشترین کاهش را تجربه کرد و به ۶۱.۲ میلیارد دلار رسید که پایین ترین میزان در ۱۰ سال گذشته است.

طبق گزارش Goldman Sachs Group Inc بدون در نظر گرفتن سواپ های وام دهندگان تجاری و وام های خارجی، دارایی های خارجی خالص ترکیه به منفی ۶۳.۳ میلیارد دلار رسیده که رقمی کم سابقه است.

ذخایر ترکیه تنها در یک هفته ۴.۸ میلیارد دلار از دست داد

تا زمانی که سیاست های پولی دولت سست باقی بماند تثبیت لیر نیز به توانایی دولت برای یافتن راه های دیگر برای بازگرداندن اعتماد سرمایه گذاران بین المللی بستگی دارد. در همین راستا سال گذشته بازار مالی جدیدی برای مهار بحران ارزی ترکیه نیز بوجود آمد که توانست تا حدی به ثبات در بازار ارز ترکیه کمک کند. در این طرح، دولت متعهد جبران هر گونه زیان ارزی برای سپرده گذاران حسابهای بانکی شده بود.

بیرون آوردن خرگوش از کلاه!

هامارلوند عقیده دارد دولت ترکیه باید یک خرگوش دیگر را از کلاه بیرون بکشد تا لیر تثبیت شود اما با توجه به کاهش ذخایر ارزی و عدم افزایش نرخ بهره، حمایت از لیر در نهایت باید از بودجه دولت تامین شود.

از طرفی از آنجایی که جریان ورودی پول به حساب ها در هفته های اخیر کند شده است رسانه های دولتی خبر از برنامه ریزی برای رونمایی از ابزار جدیدی توسط دولت در روز دوشنبه می دهند که برای محافظت از سرمایه گذاران داخلی در برابر تورم تهیه کرده است.

امره آکچاکمک مشاور ارشد سرمایه گذاری خاورمیانه نیز عقیده دارد ترکیه اکنون نه تنها باید با اثرات تورمی تضعیف لیر بلکه با بار فزاینده حسابهای محافظت شده با ارزهای خارجی در ترازهای مالی خود نیز دست و پنجه نرم کند.

حال باید دید آیا این بار هم دولت ترکیه میتواند افت ارزش لیر و بالا رفتن قیمت دلار و یورو را کنترل کند یا خیر.