دیگر به تلسکوپی به ‌اندازه زمین احتیاج نیست | سیاه‌چاله هیولا زیر ذره‌بین

به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از وب‌سایت اسپیس، تلسکوپ فضایی جیمز وب که آن را با نام‌های JWST یا Webb می‌شناسند، در دسامبر ۲۰۲۱ به فضا پرتاب شد و در حال تکمیل آماده‌سازی‌های خود برای شروع رصد کیهان است. از جمله وظایف برنامه‌ریزی‌شده برای نخستین سال کار این رصدخانه جدید، همکاری با تلسکوپ افق رویداد (EHT)، مجموعه جهانی رصدخانه‌هاست که اولین عکس از یک سیاه‌چاله را در آوریل ۲۰۱۹ منتشر کرد.

EHT این شاهکار را در ماه مه تکرار کرد؛ زمانی که اولین تصویر از «کمان ای*» یا همان  Sagittarius A*، سیاه‌چاله کلان پرجرم در مرکز کهکشان راه شیری را منتشر کرد که توده، تار و حلقه طلایی را بر روی پس زمینه سیاه نشان داد.

یکی از دانشمندان پرشماری که منتظر دیدن آن تصویر بودند، «فرهاد یوسف‌زاده»، ستاره‌شناس دانشگاه نورث‌وسترن در ایلینوی بود. او به ویژه در کار EHT در کمان ای* سرمایه‌گذاری کرد، زیرا در اوایل امسال، زمان گران‌بهایی در JWST برای مشاهده سیاهچاله هیولا به او اعطا شد.

او گفت: «من فکر می‌کردم که به‌دلیل تغییرپذیری کمان ای*، تصویر کمی آشفته‌تر خواهد بود. به نظر می‌رسد بسیار خوب است، مطمئنا برای اولین تصویر.»

کمان ای* یک شیء پیچیده برای مطالعه است، زیرا علاوه بر تمام محدودیت‌های معمول یک سیاه‌چاله، لکه‌هایی در امتداد افق رویداد آن به طور ناگهانی ذرات را تقریبا با سرعت نور پرتاب می‌کنند. (افق رویداد سیاه‌چاله نقطه‌ای است که هیچ چیز، حتی نور، نمی‌تواند از آن خارج شود.) این شعله‌ها می‌توانند چهار یا پنج بار در روز رخ دهند و کمان ای* را به یک هیولای تغییرپذیر تبدیل کنند.

یوسف‌زاده گفت: «این کانون‌ها اساسا به طور ناگهانی روشن و شعله‌ور می‌شوند. این مانند یک آتش‌بازی است و حدود نیم ساعت یا بیشتر طول می‌کشد. گاهی اوقات آنها با هم جمع می‌شوند و شما چندین آتش بازی همزمان یا یکی پس از دیگری دارید.»

اما مکانیک شعله‌ها یک راز است.

تلسکوپ فضایی جیمز وب چندین نقطه قوت را برای همکاری به ارمغان می‌آورد. با چرخش به دور نقطه‌ای نزدیک به یک و نیم میلیون کیلومتر فاصله از زمین، هوای ابری وجود ندارد که مانع مشاهدات شود. امکانات این رصدخانه، اجازه این را می‌دهد تا نور مادون قرمز را مطالعه کند. علاوه بر این، وب دارای دو ابزار است که می‌توانند به طور همزمان داده‌ها را در دو نوع مختلف نور مادون قرمز جمع‌آوری کنند.

تلسکوپ فضایی هابل کمان ای* را در مادون قرمز مطالعه کرده است. اما هابل فقط می‌تواند یک طول موج را در یک زمان رصد کند و تنها ۴۵ دقیقه زمانی که بین روز و شب در مدار زمین می‌گذرد، به صورت تکه‌ای این کار را انجام می‌دهد.

جیمز وب قرار است در آوریل سال ۲۰۲۳ (فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۲) حدود ۲۵ ساعت به مطالعه بر روی کمان ای* بپردازد.

اینکه آیا وب می‌تواند شعله‌ها را رصد کند یا خیر، چیزی است که کسی درباره آن نمی‌تواند به صورت دقیق اظهار نظر کند.