همشهری آنلاین - شهاب مهدوی: با تغییر سازوکار تعیین صلاحیت حرفه‌ای کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگانی که قصد ساخت نخستین فیلمشان را دارند، باشگاه فیلم اولی‌ها تشکیل می‌شود. عنوانی که جذاب به‌نظر می‌رسد و مؤسسانش حرف از تسهیل امور می‌زنند.
معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی ضمن اشاره به آغاز ثبت نام و فرایند تأیید صلاحیت حرفه‌ای کارگردانان فیلم اولی از ۱۱ تیر از طریق سامانه باشگاه فیلم اولی‌های فارابی گفت: با توجه به واگذاری روند تأیید صلاحیت حرفه‌ای کارگردانان فیلم اولی به بنیاد سینمایی فارابی، نیازمند طراحی فرایندی بودیم که هم بتواند به افراد واجد شرایط ساخت فیلم خدمت‌رسانی و هم استعدادهای موجود در سراسر کشور را شناسایی و به سینمای حرفه‌ای کشور معرفی کند.
در همین راستا سامانه احراز تأیید صلاحیت حرفه‌ای کارگردانان فیلم اولی در باشگاه فیلم اولی‌های بنیاد سینمایی فارابی طراحی و راه‌اندازی شده است. حبیب ایل‌بیگی با اشاره به مصوبه قبلی شورای مدیران سازمان سینمایی در سپردن مسئولیت تأیید صلاحیت حرفه‌ای کارگردانان فیلم اولی به بنیاد سینمایی فارابی مطابق اختیارات رئیس سازمان و حسب اسناد بالادستی و آیین‌نامه‌ها از استقرار دبیرخانه تأیید صلاحیت حرفه‌ای کارگردانان فیلم اولی در فارابی خبر داد و در ادامه گفت: با اصلاحاتی که دستورالعمل تأیید صلاحیت حرفه‌ای کارگردانان فیلم اولی داشته، تلاش شده است تا مجموع فعالیت‌های فرهنگی و هنری افراد به‌ویژه تجارب آنها در تولیدات کوتاه، مستند و غیرسینمایی مورد توجه قرار گیرد که این دستورالعمل روی سامانه مذکور در دسترس است.
معاون سازمان سینمایی ویژگی‌های استقرار این دبیرخانه در بنیاد سینمایی فارابی را تسهیل در بررسی صلاحیت‌ها، شفاف‌سازی روندها، فرایندها و عدالت محوری در ایجاد زمینه مساعد برای همه استعدادها برای ورود به سینما عنوان کرد.
معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی ادامه داد: سابق بر این افرادی که تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار مشخصی نداشتند عملاً از چرخه ورود به سینما باز می‌ماندند، حتی اگر سرشار از استعداد بودند. لیکن در فرایند پیش‌رو بنا بر آن است که فارغ از جریان سرمایه همه افرادی که استعدادی در کارگردانی و فیلمسازی دارند، بتوانند از شرایط ورود به سینما بهره‌مند شوند و از این‌رو راه‌اندازی دبیرخانه تأیید صلاحیت حرفه‌ای کارگردانان فیلم اولی در بنیاد سینمایی فارابی را باید گامی در جهت تحقق شعار عدالت‌محوری دولت و سازمان سینمایی دانست.
ایل بیگی در پایان بیان کرد: تأیید صلاحیت حرفه‌ای امری جدا از فرایند تصویب فیلمنامه‌هاست و در واقع هر فردی که متقاضی ورود به عرصه کارگردانی برای نخستین بار است ابتدا باید صلاحیت او در شورای ذیل این دبیرخانه تصویب شود، آنها سپس می‌توانند مانند سایر کارگردانان برای تصویب فیلمنامه خود به ارشاد مراجعه کنند.
تأیید صلاحیت کارگردانی بدون سرمایه‌گذار
در سال‌های اخیر بسیاری از کارگردان‌های اول از طریق جذب سرمایه‌گذار و حامی مالی وارد عرصه سینمای حرفه‌ای شده‌اند. در دهه ۹۰ ساختن فیلم اول برای کارگردانی که سرمایه تولید را در اختیار داشت، کار تقریباً آسانی بود. از طرف دیگر در بخش خصوصی، برخی از سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان ترجیح می‌دادند با کارگردان تازه‌کار کار کنند. شاید به این دلیل که کارگردانی که فیلم اولش را می‌سازد معمولاً حرف گوش‌کن‌تر از فیلمسازی باتجربه است.
خیلی وقت‌ها انتخاب کارگردان فیلم اولی بازی دو سر سود برای تهیه‌کننده و فیلمساز بوده؛ سرمایه‌ای جذب شده و با حضور فردی که نخستین فیلمش را می‌ساخته محصولی تولید و آماده نمایش شده. وقتی هدف جذب سرمایه بوده هم تهیه‌کننده به خواسته‌اش رسیده و هم کارگردان توانسته فیلم اولش را بسازد. اینطور که معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی توضیح داده از این پس قرار است صلاحیت حرفه‌ای متقاضیان ورود به حرفه کارگردانی بدون درنظرگرفتن داشتن تهیه‌کننده یا سرمایه‌گذار بررسی شود.
تا اینجای کار تأیید صلاحیت حرفه‌ای برای کارگردانی، مثل دادن گواهینامه رانندگی است بدون درنظر گرفتن اینکه متقاضی اتومبیلی دارد یا خیر. اما ادامه صحبت‌های ایل بیگی درباره عدالت‌محوری برای ایجاد زمینه مساعد برای ورود همه استعدادها، نشان می‌دهد قصد مدیریت سینما بسترسازی برای حضور فیلم اولی‌های مستعدی است که سرمایه‌گذار ندارند.
حالا فردی که صلاحیت کارگردانی دارد ولی سرمایه‌گذار ندارد چگونه باید فیلم بسازد؟ احتمالا فرد مورد تأیید یا باید با سرمایه نهادهای دولتی و حاکمیتی نخستین فیلمش را جلوی دوربین ببرد یا باید به تهیه‌کنندگان معرفی شود که اولی در تداوم دولتی‌تر کردن سینما است و مورد دوم به لحاظ اجرایی، با موانعی مواجه خواهد شد.
فارابی به جای صنف
نکته مهم و کلیدی در داستان تعیین صلاحیت حرفه‌ای کارگردان و تهیه‌کننده فیلم اولی، کنار گذاشتن اصناف و جایگزینی بنیاد سینمایی فارابی است. پیش از این کانون کارگردانان و اتحادیه تهیه‌کنندگان صلاحیت حرفه‌ای افراد متقاضی ورود به عرصه سینمای حرفه‌ای را بررسی می‌کردند.
اتفاقی که امروز رخ داده حذف صنف و جایگزینی فارابی است. اینکه مثلا کانون کارگردانان چقدر در تأیید صلاحیت حرفه‌ای فیلم اولی‌ها دقیق و کارشناسی عمل می‌کرد یا صنف تهیه‌کننده‌ها تا چه اندازه به معیارهای لازم و حرفه‌ای وفادار بود، داستان دیگری است. نکته اینجاست که روال عوض شده است. هرچند قرار است طبق توافقات صورت‌گرفته کانون کارگردانان نماینده‌ای در شورای تأیید صلاحیت فارابی داشته باشد. داشتن یک کرسی برای تصمیم‌گیری درباره موضوعی که قبلاً تمامش در اختیار صنف بوده هم دستاورد قابل توجهی نیست.
درخشش فیلم اولی ها
به شهادت جشنواره فیلم فجر در یک دهه اخیر، بیشتر اتفاق‌های امیدبخش سینمای ایران در این سال‌ها توسط فیلم اولی‌ها رخ داده است. در شرایطی که نسل اولی‌ها اغلب کنار رفته‌اند و فیلمسازانی که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ وارد سینما شدند، اغلب دچار افول شده‌اند (در مورد دهه شصتی‌ها شاید بتوان تعابیری چون تمام شدن و به آخر خط رسیدن را به‌کار برد) جوان‌های فیلم اولی مهم‌ترین آثار این سال‌ها را ساختند؛ موضوعی که اهمیت حضور چهره‌های جدید و تازه نفس را موکد می‌کند. باید دید با تشکیل باشگاه فیلم اولی‌ها، آیا مسیر برای ورود استعدادها تسهیل می‌شود یا خیر؟
نظر شما