رونمایی از جدیدترین نسخه مهاجرت | «ویزای استارت‌آپ» طعمه جدید خارجی‌ها برای جذب جوانان ایرانی

همشهری آنلاین - محمد بلبلی: «اگر مهارت‌های مورد نیاز در کشورهای مقصد را پیدا کنی به راحتی می توانی بری!» این جمله اغلب مشاوران مهاجرت است که زیر دست خیلی هایشان این فهرست قرار دارد. با همین فهرست هاست که شاگرد کابینت ساز و نجار و آرایشگرهایی را سودایی می کنند و به آن طرف آب ها می فرستند.

در سال های اخیر صاحبان کسب و کارهای نوپدید و پر ریسک در قالب استارت‌آپ‌ها نیز به شانس‌های جدید برای مهاجرت تبدیل شده اند.

استارتاپ ویزای کانادا یکی از تازه ترین راه‌های مهاجرت برای جوانان ایرانی است.

گفته می‌شود برخی از این چهره‌های جوان که تا چند هفته پیش در یک پلتفرم داخلی یا استارتاپ در ایران فعالیت می‌کردند با ایده‌هایی بلند، رویایی ولی دست یافتنی مسافران تازه صف های مهاجرت از کشور هستند.

طی ماههای اخیر و به دنبال مسائلی که در حوزه کسب و کارهای استارتاپی ایجاد شده است موج جدیدی از تلاش برای مهاجرت شکل گرفته است. این موضوع دیگر یک نگرانی ساده نیست. 

این مسائل می‌تواند باعث مهاجرت فعالان این حوزه پرمخاطب شود، ضمن اینکه رقبای خارجی برای جذب آنها امکان خاص مهاجرتی با عنوان «ویزای استارت‌آپ» را معرفی کرده‌اند.

مجتبی توانگر رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با همشهری آنلاین با بیان اینکه یکی از موضوعاتی که این روزها فضای استارت‌آپی را درگیر کرده اعمال نظر گسترده صدا و سیما و دخالت در امور استارت‌آپ‌های شبکه نمایش خانگی است گفت: شبکه نمایش خانگی تاکنون در حوزه نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار داشت. تعمیم صوت و تصویر فراگیر به حوزه دیگری چه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و چه هر نهاد دیگری باید مقید به قانون باشد. اگر مقید به قانون نباشد سلیقه‌گرایی محسوب می‌شود که خود نوعی خطر است.

مجتبی توانگر اظهار کرد: نمی‌توانیم امور مختلف را بر اساس سلیقه افراد در یک سازمان و مجموعه اداره کنیم. این بزرگ‌ترین اشتباه است. فلسفه ذاتی مجلس شورای اسلامی به عنوان نهاد قانون‌گذار تبیین این قواعد است. وظیفه نهادهای اجرایی هم عمل به مرّ قانون است و نه تلاش برای اعمال برداشت‌های فردی و سازمانی.

وی افزود: شبکه نمایش خانگی واقعا تبدیل به یک ثروت و سرمایه ملی شده است. ثروتی که جامعه هنری کشور در رده‌های مختلف به پشتوانه چرخه‌های جدیدی از کسب و کارهای نوپدید در ایجاد این ثروت عمومی نقش داشته‌اند.

توانگر ادامه داد:‌ واقعا نمی‌شود این ثروت عمومی را نادیده گرفت یا تعطیل کرد. این را با صراحت عرض می‌کنم نمی‌شود مقابل این همه توانایی ایستاد. چون این ظرفیت بر اساس توانایی و مهارت ذاتی جامعه هنری کشورمان ایجاد شده است. خالق این ثروت تک تک هنرمندان، سرمایه‌گذاران، نیروهای فنی و... هستند.  

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه همه این‌ها برادران، خواهران و فرزندان ایران اسلامی هستند، گفت: مجلس هم در برابر هر محدودیت یله و رها و خلاف قاعده و قانون و خدای ناکرده ظلمی به این بخش نوظهور و پرانگیزه و توانمند جامعه خواهد ایستاد. قانون در کشور حرف اول را می‌زند مخصوصا برای حمایت از توانایی‌هایی که همه ما شاهد خلاقیت‌های آن هستیم.

وی اضافه کرد: در این راه، شورای عالی فضای مجازی، وزارت ارشاد، صدا و سیما و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید کمک کنند که دستورات رهبری در جایگاه رفیع ولی‌فقیه و همچنین در سطوح پایین‌تر اصل ۱۱۰ قانون اساسی در حوزه فضای مجازی به صورت قانون در مجلس درآید که بهانه از دستگاه‌ها برای نظارت‌های سلیقه‌ای گرفته شود.

توانگر ادامه داد: یک نکته را عرض کنم که باز این بهانه نشود برای عده‌ای که اشکال‌گیری کنند. شبکه نمایش خانگی مثل هر پدیده دیگری خالی از اشکال و ایراد نیست، ولی راه حل مواجهه با آن، خلع‌ ید کردن از بخش خصوصی و به قهقرا فرستادن سرمایه‌گذاران نیست.

این نماینده مجلس افزود: امروز هر پدیده‌ای در حوزه فضای مجازی اگر سازوکار اقتصادی خود را تعریف نکند در مواجهه با استکبار جهانی و نظام سلطه، قطعا محکوم به شکست است. متاسفانه صدا و سیما در این مسیر به انحصار و رقابت در این زمینه می‌اندیشد، تا نقش تنظیم‌گری، نظارت و سازوکار اقتصادی.

وی در پاسخ به این سوال که آیا توقف اغلب پروژه‌های شبکه نمایش خانگی دلیل اصلی خروج سرمایه‌گذاران از حوزه نمایش خانگی در بخش خصوصی نمی‌شود، گفت: این سوال آن‌جایی که می‌خواهید نسبت به یک نگرانی به امثال بنده تذکر دهید و جمله‌ای از من بگیرید درست است که نسبت به فرار سرمایه‌گذار از حوزه نمایش خانگی هشدار می‌دهم. ولی اگر به بازار و نیاز آن توجه داشته باشیم شاهد آن هستیم که عطش و نیاز جامعه به تولیدات این بخش زیاد است.

توانگر ادامه داد: توقع جامعه از شبکه نمایش خانگی به شدت بالا رفته است. نگاه هنرمندان و عوامل مرتبط هم به این حوزه نسبت به ۶-۷ سال قبل به شدت تغییر کرده است. شبکه نمایش خانگی دیگر به هیج وجه جای آماتورها و تازه‌کارها نیست. سلیقه و توقع‌ها بالا رفته است.

رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس افزود: در حال حاضر این صنعت در حال شکوفا شدن است و طبق بررسی‌ها حدود ۶ میلیون نفر مخاطب مستقیم از طریق خرید اشتراک پلتفرم‌ها و حدود ۶ میلیون نفر به صورت غیرمستقیم از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای بدون پرداخت هزینه، از محتوای تولیدشده در این صنعت بهره می‌برند و مجموعا چیزی حدود ۱۲ میلیون نفر مخاطب ایرانی بخشی از اوقات خود را با محتوای تولیدی این پلتفرم‌ها سپری می‌کنند.  

وی اعلام کرد: باید حجم بالای دانلودهای غیرقانونی را هم به این آمار اضافه کنیم، این مخاطبان در عین حال که در صداوسیما محتوای خود را نیافته‌اند به سمت شبکه‌های معاند ماهواره‌ای نرفته‌اند. به علاوه در قالب این صنعت برای بیش از ۱۲ هزار نفر از فعالین سینمایی و فرهنگی کشور فرصت اشتغال‌زایی ایجاد شده است.

توانگر اضافه کرد: درباره شبکه نمایش خانگی نگرانی‌هایی هست، چرا که رقبای زیادی دارد. به نظرم تا اطلاع ثانوی سازمان صدا و سیما نیز باید تلاشش را بیشتر کند تا بتواند خود را به جایگاه فعلی پلتفرم‌های فعال برساند و خود را رقیب شبکه خانگی نداد. سازمان صدا و سیما با احترام به حکم رهبری باید در کنار سایر اجزای حاکمیت از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد و شورای عالی فضای مجازی، نقش تنظیم‌گر را برای خود قائل باشد.

وی ادامه داد: تاکید می‌کنم که جوانان فعال در حوزه VOD ها با توجه به همه قواعد و هنجارها جور تلویزیون را نیز می‌کشند و تا حدود بسیار زیادی تهدیدی که تا چند سال پیش از حوزه ماهواره‌ها وجود داشت را کمتر کرده‌اند. این کار را جوانانی انجام داده‌اند که درهای صدا و سیما روی آنها باز نبوده است و اگر در رسانه ملی تجربه کاری داشته‌اند نتوانسته‌اند خلاقیت‌هایشان را به خوبی بروز دهند.

توانگر افزود: اگر دست و پای شبکه نمایش خانگی را خودمان به دست صدا و سیما و ساترا ببندیم رقبای خارجی بخش عمده‌ای از بازار را تصاحب می‌کنند. شبیه بلایی که سر تولیدات مشابه در کشورهای عربی آمده است. نقش‌آفرینی مجموعه‌هایی مثل نت‌فیلیکس و...

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه به دلیل عملکرد اشتباه صدا و سیما، ماهواره در حال گرفتن بازار تلویزیون بود، اما VODها کشور را نجات دادند، گفت: در حال حاضر با اشتباه مدیران تلویزیون، با استمرار روند کنونی پلتفرم‌های خارجی نمایش فیلم، سهم بازار سازمان صدا و سیما گرفته خواهد شد، همچنین رقیبی هم برای شبکه خانگی قدرت‌مند فعلی خواهند بود و در مسیر ضعیف یا مشارکت آنها را سوق خواهد داد که این نسبتی با هنجارهای داخلی‌ و رویکردهای منفعت‌طلبانه بنگاه‌های غیر ایرانی ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این مسائل باعث مهاجرت فعالان و سرمایه‌گذاران این حوزه نمی‌شود؟ اظهار کرد: پاسخ بنده را خودتان دادید. دنبال تبعات نباشید. همین که فضا برای فعالیت جوانان وطن فراهم نباشد تهدید است. رهبری سال ۱۴۰۱ را فرصتی برای یادآوری ضرورت حمایت از دانش بنیان‌ها و اقتصاد آن، نام‌گذاری کردند. این سال تمام می‌شود. هدف تنها نام‌گذاری صرف نیست. هدف ایشان حفظ سرمایه‌هاست. هدف ارتقای این سرمایه عمومی است. شبکه نمایش خانگی دیگر یک ثروت شده است. یک سرمایه است. یک اندوخته جمعی است. هیچ کس اندوخته‌اش را در جایی غیر از خانه و وطن صرف نمی‌کند.  

توانگر افزود: همین‌جا در کشور خودمان فرصت برای کارهای بیشتر هست و این صنعت توسعه بیشتری پیدا خواهد کرد. ثروت اگر به کار گرفته نشود و راکد بماند از بین می‌رود. سرمایه‌گذار و نهاد متولی تنظیم‌گری، اگر به این مساله توجه نداشته باشد سرمایه و ثروت از بین می‌رود.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه جایگزین محتوای تولیدی صنعت سینمای خانگی، تولیدات صدا و سیما نیست، افزود: در حال حاضر تنها حدود ۸ میلیون نصب اپلیکیشن نت‌فلیکس بر روی کافه‌بازار وجود دارد. به علاوه هزینه اشتراک ماهانه نتفلیکس در کشورهای همسایه مانند ترکیه حدود دو و نیم(۲.۵) دلار و این هزینه در مورد پلتفرم‌های داخلی حدود ۴دلار یعنی بیش از یک و نیم(۱.۵) برابر هزینه اشتراک نت‌فلیکس است. در صورت ضربه خوردن تولیدکنندگان داخلی با توجه به ارزان‌تر و جذاب‌بودن سرویس‌هایی مانند نت‌فلیکس و آمازون‌پرایم حتما اقبال به این پلتفرم‌های خارجی افزایش خواهد یافت.  

وی ادامه داد: سرمایه‌گذاری گسترده‌ای از سوی کشورهای عربی وهابی جهت تولید محتوا در حال انجام است، برای نمونه تنها عربستان سعودی ۶۴ میلیارد دلار در حوزه تولید محتوای سرگرمی سرمایه‌گذاری کرده است و بدون تردید با این حجم از پول‌پاشی طی دو سال آینده در صورت نداشتن جایگزین داخلی، سونامی محتوای تولید شده توسط سعودی، امارات و ترکیه و سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، بازار محتوای مورد استفاده ایرانیان را تسخیر خواهد کرد.

توانگر درباره امکان جدید ویزای استارت‌آپ برای مهاجرت فعالان این حوزه، افزود: ویزای استارت‌آپ برای استفاده و صید توانایی‌های بالقوه و بالفعل و نگاه‌های خلاقانه و ریسک‌پذیر جوانان و چهره‌های خلاق در کشورهایی مثل ایران است تا در کشورهای مهاجرپذیری مثل کانادا و منطقه، عصاره روح و جان‌شان را برای آن سرزمین نثار کنند. تمام تلاش‌مان برای حفظ جوانان و افراد دارای خلاقیت و توان است. مجلس در این زمینه خودش را مسئول می‌داند.