همشهری آنلاین - فتانه احدی: در روزهای اخیر از اظهارات و موضع گیری های مقامات آمریکایی و اسرائیلی درباره توافق احتمالی و روند مذاکرات میتوان این گونه برداشت کرد که گویی لابی‌گری اسرائیل توانسته کاری از پیش ببرد. از سویی، ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در پاسخ به سوالی درباره وضع فعلی مذاکرات وین، با تلاش برای انداختن توپ در زمین ایران، گفت که پاسخ ایران به پیشنهادات آمریکا درباره متن پیش‌نویس توافق در وین، نشان داده است که هنوز شکاف‌ها و اختلافاتی در مذاکرات وجود دارد.
از سوی دیگر نیز، یائیر لاپید، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی روز سه‌شنبه در بازدید از پایگاهی هوایی در صحرای نقب شمالی مدعی شده است که اگر ایران به تلاش‌هایش ادامه دهد، با بازوان دراز و توانایی‌های اسرائیل مواجه خواهد شد. همچنین بنا به گفته مقامات غربی درحالی که واشنگتن و تهران درحال بررسی پیشنهادات اتحادیه اروپا و نقطه نظرات یکدیگر برای احیای برجام هستند، دولت رژیم صهیونیستی همچنان تلاش می کند که بر موضع آمریکا در این پرونده تاثیر بگذارد.
در صورتی که قهرمان‌پور، معتقد است که غربی‌ها در تلاشند که ایران از مواضع خود کوتاه بیاید از برخی از خواسته‌های خود صرف‌نظر کند تا امکان توافق حاصل شود. و اظهاراتشان بیشتر در این راستا قابل درک است. این درحالی است که گزارش‌های رسانه‌ای می‌گوید، واشنگتن قرار است در مقابل امضای توافق هسته ای با ایران و بازگشت به برجام، امتیازات و بسته جبرانی امنیتی در اختیار تل آویو قرار بدهد و تاکید می‌کند گفت‌وگوها درخصوص این بسته هنوز رسمی نشده است اما به محض امضای توافق هسته‌ای، این «امتیازات جبرانی» هم علنی خواهد شد.
در ادامه گفت‌وگوی همشهری آنلاین با رحمان قهرمان پور کارشناس مسائل بین الملل را بخوانید.
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیرا در یک کنفرانس خبری بدون اشاره به کارشکنی آمریکا گفت که «مذاکرات هسته‌ای ایران در حال انحراف و نه همگرایی است». این اظهارات می تواند نشان از موفقیت لابی های صهیونیستی در تغییر نظر دولت بایدن باشد یا خیر؟
سخنان آقای بورل را دلیلی بر لابی اسرائیل نمی‌بینم. چراکه لابی اسرائیل در اتحادیه اروپا ضعیف‌تر از آمریکاست. هم جناح راست جدید در اروپا منتقد اسرائیل است، زیرا برخی از آنها وابسته به جریانات مسیحی هستند و اینها به لحاظ مذهبی با یهودیت قدری مشکل دارند. هم جریان‌های چپ به صورت سنتی با اسرائیل دچار مشکل هستند. بنابراین لابی اسرائیل در اتحادیه اروپا آنچنان قوی نیست که بخواهد تصمیمات اتحادیه اروپا را تحت تاثیر قرار دهد.
این گفته به نظرم تلاش بوده برای اینکه ایران از مواضع خود کوتاه بیاید از برخی از خواسته‌های خود صرف‌نظر کند تا امکان توافق حاصل شود. اظهارات بورل بیشتر در این راستا قابل درک است.
با توجه به گفته یائیر لاپید نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که با تمام توانمان، علیه توافق خواهیم جنگید، آیا آمریکا می تواند بدون درنظر گرفتن خواست اسرائیل تصمیم درستی برای توافق بگیرد؟
بله! واقعیت این است که در سال ۲۰۱۵ لابی طرفدار اسرائیل که به مراتب قدرتمندتر از امروز بود، مخالف توافق ایران و آمریکا بود اما اوباما به این اعتراضات توجه نکرد به توافق با ایران رسید. در دولت بایدن هم این قاعده جاری و ساری است. مقامات دولت بایدن از جمله جک سالیوان، ویلیام برنز، آبراهام لینکلن و خود بایدن بارها به مقامات اسرائیلی گفته‌اند که با وجود اشتراک نظرهایی که در بسیاری از موارد باهم دارند و با وجود روابط ویژه‌ای که بین واشنگتن و تلاویو برقرار است در موضوع توافق هسته‌ای بین آمریکا و اسرائیل اختلاف وجود دارد و در این مورد آمریکا خود را موظف نمی‌داند که از اسرائیل پیروی کند.
البته دولت بایدن در عین حال تعهد داده است که کمک‌های لازم به اسرائیل خواهد کرد تا نگرانی‌های آنها برطرف شود.
در همین فاصله‌ای که مذاکرات در جریان بوده است، آمریکا تعدادی سلاح به اسرائیل فروخته است.َ اخیرا اسرائیل از شرکت بوئینگ چند سوخت رسان در آسمان خریده است. قبلا در دوران جورج بوش آمریکا بمب‌های سنگر شکن یا بونکر بوسترها، هواپیمای اف۳۵ را به اسرائیل فروخته است. و همه اینها برای این است که اسرائیل بهانه ای برای مخالفت با تصمیم آمریکا نداشته باشد. چون اسرائیل معتقد است که امنیت آنها مورد تهدید قرار می‌گیرد.
دولت بایدن مانند دولت قبلی سعی دارد این نگرانی را برطرف کند، ولی در نهایت تصمیم با خود آمریکا خواهد بود.
با توجه به پیام های اخیری از سوی منابع نزدیک به تیم مذاکره کننده منتشر می شود که «ایران ابهامات پیش‌نویس را نمی‌پذیرد» تحلیل شما در این باره چیست و منظور چه ابهاماتی است؟
آن چیزی که از آن به عنوان ابهام یاد می‌شود شاید ناشی از این مسئله است که طرف اروپایی و آمریکایی فکر می‌کنند که درخواست ایران برای حل مسائل موجود میان ایران و آژانس البته نه حل همه مسائل پادمانی، بلکه حل «موضوعات مهم» است.
مسائل پادمانی تنها میان ایران و آژانس نیست بلکه همه اعضای NPT مسائل پادمانی را با آژانس دارند. بنابراین عبارت درست‌تر این است که بگوییم، درخواست ایران برای حل مهمترین موضوعات در دستور کار ایران و آژانس قرار دارد. آن مسائل مهم یعنی بازدید از چهار مکان است که در اخبار هم به آن اشاره می شود.
ایران خواستار این شده است که بازدید از این ۴ مکان یا موضوع اصلی در قالب یک پرونده بسته شود. طرف اروپایی و آمریکایی معتقدند که در واقع این موضوع باید در روند آژانس حل شود که البته شدنی است.
ایران در این مورد خواستار تضمین شده است. شاید درخواست تضمین ایران به این خاطر است که گفته می‌شود، اسنادی که اسرائیل به آژانس داده است. محدود به این ۴، ۵ مکان نیست و ادامه خواهد داشت. بنابراین به طور منطقی ایران می‌خواهد پرونده این موضوع بسته شود و اصطلاحا موضع ایران در آژانس عادی شود.
اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها می‌گویند این مسئله مبهم است به این دلیل که معتقدند آژانس نمی‌تواند قبل از انجام بازرسی‌ها و طرح مسائل پادمانی، قبل از اینکه از درستی اطلاعات مطمئن شود و قبل از اینکه از کامل بودن اطلاعات و دامنه فعالیت و از ماهیت فعالیت مطمئن شود، نمی‌تواند، پرونده‌ای را ببندد. بنابراین درحالی که موضوع از نظر ایران مبهم نیست ولی طرف آمریکایی و اروپایی معتقدند این موضوع مبهم است.
آیا این ابهامات که در متن وجود دارد از سوی طرف دیگر مذاکره حل خواهد شد، یا اینکه ممکن است مشکل ساز شود و دوباره مذاکرات را طولانی تر کند؟
به نظرم اختلافات حل شدنی است و چیز دشواری نیست. ما در سال ۲۰۱۵ و بعد از برجام اولیه یا برجام اصلی، پرونده‌ای به مراتب حساس‌تر به نام PMDیا ابعاد نظامی- احتمالی را با توفقی که انجام دادیم بسته‌ایم و در این مورد ابهامات آژانس حل شد.
بنابراین در این مورد هم مسئله چیزی نیست که نتوان حل کرد یعنی به احتمال زیاد این موضوع در رفت و آمده ها و در ردو بدل کردن پیام‌ها بین ایران و آمریکا حل خواهد شد. اما شکل آن شاید طول بکشد به این معنا که درخواست تضمینی ایران به نوعی تامین شود و از آن سو نیز آژانس در انجام راستی‌آزمایی، پرونده را نبندد.
۳ موضع اصلی ایران در مذاکرات | اگر آمریکا شروط ایران را کامل بپذیرد ...
نظر شما