افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است تغییرات شدید خلق و خو را تجربه کنند، به این معنی که می توانند به سرعت از احساس افسردگی به یک دوره شیدایی تغییر پیدا کنند. این وضعیت بر تمرکز، انرژی و تصمیم‌گیری فرد تأثیر می‌گذارد.
نام‌های دیگر اختلال دوقطبی، شامل بیماری شیدایی-افسردگی و افسردگی شیدایی است. دوره‌های خلق و خوی بالا و شادی یا خلق کم و افسردگی می‌تواند برای هفته‌ها یا حتی بیشتر در فرد ادامه داشته باشد.
اکثر مردم گاهی دچار فراز و نشیب‌های عاطفی می شوند. اما اگر یک بیماری مغزی به نام اختلال دوقطبی وجود داشته باشد، احساسات می‌توانند به طور غیرعادی به سطوح بالا یا پایین برسند.
گاهی اوقات ممکن است به شدت احساس هیجان یا پرانرژی بودن داشته باشید. گاهی نیز ممکن است خود را در یک افسردگی عمیق احساس کنید. برخی از این قله ها و دره‌های احساسی می توانند هفته ها یا ماه‌ها ادامه داشته باشند و فرد را به یک حالت ناپایدار سوق دهند.
دو نوع اصلی اختلال دوقطبی وجود دارد:
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، اختلال دوقطبی I شامل دوره‌هایی از شیدایی شدید و اغلب افسردگی بوده و اختلال دوقطبی II شامل یک شکل خفیف‌تر از شیدایی به نام هیپومانیا است.
در حالی که علت دقیق اختلال دوقطبی نامشخص است، اما اعتقاد بر این است که ژنتیک نقش اصلی را ایفا می‌کند. این موضوع تا حدی توسط مطالعات روی دوقلوهایی که در آن یک یا هر دو تشخیص دوقطبی I داشته‌اند، اثبات می‌شود. در 40 درصد از دوقلوهای همسان (آن‌هایی که مجموعه ژن‌های یکسانی دارند)، هر دو دوقلو در مقایسه با کمتر از 10 درصد از دوقلوهای ناهمسان (که همه ژن‌های یکسانی ندارند) دارای اختلال دوقطبی بودند.
تست اختلال دوقطبی
این آزمایش فرض می‌کند که شما قبلاً حداقل یک دوره افسردگی را در زندگی خود داشته‌اید و نشان می‌دهد که آیا شایع‌ترین علائم اختلال دوقطبی را تجربه می‌کنید یا خیر؟
تست‌های اختلال دو قطبی معمولا یک ابزار تشخیصی نیستند. اختلالات سلامت روان تنها توسط یک دکتر روانپزشک و یا دکتر اعصاب و روان مجاز قابل تشخیص است.
اغلب مردم با تصور حاد نبودن شرایط از مراجعه به متخصص روانپزشک خودداری می‌کنند، در حالی که پس از مدتی به اهمیت و ضرورت معاینه توسط یک متخصص اعصاب و روان ماهر پی خواهند برد.
اما این سوال پیش می‌آید که تست اختلال دوقطبی چگونه است؟
صحبت با یک دکتر روانپزشک یا متخصص اعصاب و روان اولین قدم در شناسایی اختلال دو قطبی است. معیارهای خاص برای تشخیص در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM-5) ارائه شده است.
در غربالگری اختلال دوقطبی، چندین سوال در مورد علائم و مدت زمان بروز آن‌ها پرسیده می‌شود.
همچنین متخصص اعصاب و روان ممکن است یک ارزیابی فیزیکی برای رد هر گونه شرایط دیگری که ممکن است باعث بروز این اختلال شود انجام دهد.
علائم اختلال دوقطبی
برای تعیین اینکه آیا با اختلال دو قطبی مبتلا هستید یا نه، ارزیابی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه بدنی: پزشک ممکن است یک معاینه فیزیکی و تست‌های آزمایشگاهی برای شناسایی هر گونه مشکل پزشکی که می‌تواند باعث بروز علائم شود انجام دهد؛
- ارزیابی روانپزشکی: ممکن است پزشک شما را به یک دکتر روانپزشک ارجاع دهد تا در مورد افکار، احساسات و الگوهای رفتاری شما صحبت شود. همچنین می‌توانید یک خودارزیابی روانشناختی یا پرسشنامه را پر کنید. با اجازه شما، ممکن است از اعضای خانواده یا دوستان نزدیک خواسته شود که اطلاعاتی درباره علائم شما ارائه دهند؛
- نمودار خلقی: ممکن است از شما خواسته شود که یک رکورد روزانه از خلق و خو، الگوهای خواب یا سایر عواملی که می‌تواند به تشخیص و یافتن درمان مناسب کمک کند، یادداشت کنید؛
- معیارهای اختلال دو قطبی: روانپزشک شما ممکن است علائم شما را با معیارهای اختلالات دوقطبی و مرتبط در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است، مقایسه کند.
به صورت کلی می‌توان علائم رایجی که در یک دوره افسردگی اساسی رخ می‌دهد را به طور خلاصه اینگونه بیان کرد:
- بی‌خوابی یا پرخوابی؛
- گریه بی‌دلیل یا غیر قابل کنترل؛
- خستگی شدید؛
- از دست دادن علاقه به چیزهایی که بیمار در طول اوتیمیا از آن‌ها لذت می‌برد؛
- افکار مکرر مرگ یا خودکشی.
درمان اختلال دوقطبی
درمان به بهترین وجه توسط یک پزشک متخصص در تشخیص و درمان بیماری‌های روانی (روانپزشک) که در درمان اختلالات دو قطبی و مرتبط با آن مهارت دارد، تشخیص داده می‌شود. همچنین ممکن است برای این درمان یک تیم درمانی تشکیل شود که شامل روانشناس، مددکار اجتماعی و پرستار روانپزشکیو... نیز می‌شود.
لارم است بدانید اختلال دو قطبی یک بیماری مادام العمر است و درمان تنها به منظور مدیریت علائم است.
بسته به نیاز شما، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
- مصرف دارو: اغلب، باید فوراً شروع به مصرف داروهایی برای متعادل کردن خلق و خوی خود کنید؛
- ادامه درمان: اختلال دوقطبی نیاز به درمان مادام العمر با داروها دارد، حتی در دوره هایی که احساس بهتری دارید. افرادی که درمان نگهدارنده را نادیده می‌گیرند در معرض خطر عود علائم یا داشتن تغییرات خفیف خلقی هستند که به شیدایی کامل یا افسردگی تبدیل می‌شوند؛
- برنامه‌های درمانی روزانه: پزشک شما ممکن است یک برنامه درمانی روزانه را توصیه کند. این برنامه ها پشتیبانی و مشاوره مورد نیاز را در زمانی که علائم را تحت کنترل دارید ارائه می‌دهند؛
- درمان سوء مصرف مواد مخدر؛ اگر با الکل یا مواد مخدر مشکل دارید، به درمان سوء مصرف مواد نیز نیاز خواهید داشت؛ چرل که در غیر این صورت، مدیریت اختلال دوقطبی می‌تواند بسیار دشوار باشد؛
- بستری شدن در بیمارستان: در صورتی که رفتار خطرناکی دارید، احساس خودکشی می‌کنید یا از واقعیت جدا می شوید (روان پریشی) ممکن است پزشک شما بستری شدن در بیمارستان را توصیه کند. دریافت درمان روانپزشکی در بیمارستان می تواند به شما کمک کند تا آرام و ایمن باشید و خلق و خوی شما را تثبیت کند.
توجه کنید که درمان‌های اولیه اختلال دوقطبی شامل داروها و مشاوره روانشناختی (روان درمانی) برای کنترل علائم است و همچنین ممکن است شامل آموزش و کمک گرفتن از گروه‌های حمایتی نیز باشد.
در مغز افراد مبتلا به اختلال دوقطبی چه اتفاقی می افتد؟
مغز یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی می‌تواند از بسیاری جهات با مغز یک فرد بدون این اختلال متفاوت باشد.
یکی از عوامل موثر در اختلال دوقطبی عدم تعادل برخی مواد شیمیایی در مغز به نام انتقال دهنده‌های عصبی است. عدم تعادل شیمیایی ممکن است علائم مختلفی را در افراد مختلف ایجاد کند.
کارشناسان همچنین بر این باورند که تغییرات ساختاری در مغز افرادی که مبتلا به اختلال دوقطبی هستند، وجود دارد، به طوری که مناطق خاصی از مغز کاهش اندازه را تجربه می کنند.
اختلال دوقطبی می تواند بر تمام نواحی مغز چه از نظر ساختاری و چه از نظر عملکردی تاثیر بگذارد.
مناطق قابل توجهی از مغز که اختلال دوقطبی بر آن پ‌ها تأثیر می گذارد عبارتند از:
-
- قشر جلوی مغز: این قسمت از مغز نقش مهمی در اختلالات مربوط به خلق و خو دارد و مسئول کنترل شناختی، تکانشگری و توجه است؛
- ماده خاکستری: این قسمت بیرونی مغز است. ماده خاکستری اطلاعات را پردازش می‌کند و برای حرکت، احساسات و حافظه مهم است؛
- هیپوکامپ: این قسمت از مغز در احساسات و حافظه نقش دارد.
با توجه به تمامی موارد گفته شده، درمان اختلال دو قطبی با مراجعه به روانپزشک در سریع‌ترین زمان، می‌تواند به میزان قابل توجهی خطرات و آسیب‌های وارده را کاهش دهد و به کاهش نوسانات خلقی افراد مبتلا کمک کند.
مراجعه به دکتر روانپزشک در اصفهان :
دکتر شهریار موذنی (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) اصفهان)
دکتر یوسف اسماعیلی نژاد (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) اصفهان)
دکتر محمد رضا پیرزاده (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) اصفهان)
دکتر حمید افشار (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) اصفهان)
دکتر صفا مقصودلو (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) اصفهان)
دکتر محمدرضا علوی (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) اصفهان)
مراجعه به دکتر روانپزشک در شیراز :
دکتر غلامرضا تدینی (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) شیراز)
دکتر علی فیروزآبادی (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) شیراز)
دکتر آرش مولا (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) شیراز)
دکتر مهدی عبدلی (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) شیراز)
دکتر مریم صحت پور (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) شیراز)
دکتر زهرا رضایی (متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) شیراز)
