با این وجود خودرویی که به نام مینیاتور به‌عنوان دومین خودروی ملی ایرانی رونمایی شد حتی در نام نیز شباهت چندانی با خودروی ملی ایرانیان ندارد چرا که نام این خودرو واژه‌ای فرانسوی است. اما آنچه ایرانی بودن این خودرو را تا حد زیادی زیر سؤال برده است استفاده از قطعات خودروهای دیگر مانند پراید، ریو و تندر 90 و همچنین کمک گرفتن از مشاوران ایتالیایی، آلمانی و کره‌ای برای طراحی، تولید یا به بیان دیگرمونتاژ خودروی مذکور است.
با این وجود مسئولان شرکت سایپا این خودرو را کاملا ایرانی دانسته و از آن به‌عنوان یکی از بزرگترین طرح‌های صنعتی چند سال اخیر نام می‌برند به‌نحوی که به گفته مدیرعامل سایپا، عرضه این خودرو موجب قدرتمند شدن این شرکت برای مذاکره با خارجی‌ها خواهد شد و از این پس راه صادرات شرکت مذکور با این خودرو که برندی ایرانی دارد هموارتر می‌شود.
پرسش مطرح در تولید و عرضه دومین خودروی ملی کشور آن است که این خودرو در حالی که در قطعاتش می‌توان به راحتی قطعات استفاده شده از دیگر خودروها را دید، واقعا تا چه حد ملی است؟! به گفته مدیرعامل سایپا در این خودرو از نسل کاملاً جدید پلت فرم(مجموعه‌های فنی خودرو ) استفاده شده است با این همه آنچه پلت فرم جدید خوانده می‌شود آیا به واقع پلت‌فرم جدیدی است و آیا واقعا ایرانی است و یا فناوری جدیدی را در خود دارد؟
خودرویی ایرانی ؟!
با این وجود مجید زارعی، مدیر مرکز تحقیقات سایپا این خودرو را یک خودروی کاملا ایرانی با یک پلت فرم جدید می‌داند که به آن می‌توان نازید. وی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان این محصول را ایرانی و کاملا جدید خواند در حالی که موتور و گیربکس آن ارتقا یافته پراید است، اکسل آن با کمی تغییر در اکسل ریو طراحی شده و ترمز خودرو نیز تقویت شده خودروی پراید بوده و طراحی بدنه این خودرو نیز تا حدود زیادی توسط تیم شرکت ایتال دیزاین کشور ایتالیا انجام شده است، می‌گوید: قطعات این خودرو ممکن است از خودروهای دیگر (کری اوور) گرفته شده باشد اما با تغییراتی که مهندسان سایپا برای هماهنگ کردن و تغییر دادن این مجموعه‌ها به هم، داده‌اند یک پلت فرم جدید شکل گرفته است؛ پلت فرمی که متعلق به شرکت سایپاست و در سال‌های آینده خودروهای دیگری نیز روی این پلت فرم طراحی خواهند شد.
زارعی می‌افزاید: درباره طراحی نیز باید گفت کار روی این خودرو ابتدا در حدود سال 75 با نام اس 81 توسط تیمی در سایپا روی پایه پراید آغاز و سپس طراحی آن توسط تیم طراحی ایتالیایی تکمیل شد، با این وجود طرح مذکور در سال 83 کنار گذاشته شد و مهندسان سایپا این طرح جدید را از حدود 2 سال قبل دوباره آغاز کردند و در طراحی بخش‌هایی از آن خودرویی که توسط تیم ایتالیایی انجام گرفته بود به‌خصوص قسمت عقب آن تغییراتی را دادند».
موتور پراید با افزایش حجم
با وجود دیدگاه مسئولان سایپا یک کارشناس طراحی خودرو نظر دیگری دارد. علی رضا محمد‌زاده معتقد است که طراحی این خودرو بی‌شباهت به بسیاری از خودروهای چینی نیست. تیم ایتالیایی قسمت جلو خودرو را بسیار خوب طراحی کرده اما قسمت عقب چندان چنگی به دل نمی‌زند، در قسمت تزئینات داخلی نیز به راحتی می‌توان ردپای تندر 90 و پراید و ریو را دید، گویی طراحان قسمت‌های مختلف این چند خودرو را با هم مخلوط کرده‌اند. وی می‌افزاید: با این وجود در بیشتر قسمت‌های خودرو می‌توان ردپای طراحان خارجی را به خوبی مشاهده کرد.
البته استفاده از مشاوران و طراحان خارجی به همین‌جا ختم نمی‌شود بلکه در موتور نیز تیم طراحی از دانشگاه آخن آلمان موتور پراید را افزایش حجم داده و با رساندن حجم این موتور به 1500 سی سی و افزایش ضریب تراکم موتور به عدد 7/9 قدرت این موتور را به 80 اسب بخار رسانده‌اند. براساس اعلام شرکت مگاموتور، سازنده قوای محرکه سایپا، این موتور 8درصد مصرف کمتری نسبت به پراید داشته و برای تولید آن حدود 30میلیون دلار هزینه شده است.
یک کارشناس دیگر موتور خودرو در مرکز تحقیقات یکی از شرکت‌های خودروسازی که نخواست نامش فاش شود نیز معتقد است، همان کاری که ایران‌خودرو در بهینه‌سازی موتور پیکان روی پژو آردی انجام داد، این بار سایپا در تولید مینیاتور روی موتور پراید صورت داده است.
وی می‌افزاید: مگاموتور با کمک شرکت آلمانی FEV ، وابسته به دانشگاه آخن آلمان، حجم موتور را افزایش داده و ضریب تراکم موتور را برای افزایش قدرت موتور به عدد 7/9رسانده‌است(عدد قبلی حدود 5/8 بوده است).
گیربکس
درباره گیربکس نیز یکی از مهندسان مرکز تحقیقات سایپا، چنین توضیح می‌دهد؛ نسبت دنده‌های گیربکس پراید براساس خودرو و موتور جدید تغییر داده شده است. البته زارعی معتقد است این تغییر در ضریب دنده سبب خلق یک جعبه دنده جدید شده است.
با این وجود حتی در تمام این تغییرات که در موتور و گیربکس پراید با فناوری متعلق به 30 سال قبل داده شده نیز متخصصان خارجی نظارت داشته‌اند. موضوعی که جمشید ناظمی، مدیر راهبردی این شرکت نیز مشاوره گرفتن از خارجی‌ها در این طرح را تایید کرده و چنین می‌گوید: ما از تجربه‌های قبلی خود، در محصولاتی مانند پراید و ریو هم در این خودرو استفاده کرده‌ایم. وی استفاده از این تجربیات را سبب کاهش هزینه طراحی این خودرو نسبت به‌خودروهای دیگر عنوان می‌کند.
هزینه ساخت و قیمت کم
نکته دیگر در طراحی و ساخت دومین خودروی ملی که از سوی مسئولان بر آن تاکید شده هزینه پایین طراحی و ساخت مینیاتور است. به گفته مدیرعامل سایپا، هزینه طراحی این خودرو حدود 120 میلیون دلار بوده است البته بسیاری از قطعات پراید که در ایران تولید می‌شود، در این خودرو هم استفاده خواهد شد و این امر سبب کاهش قیمت آن می‌شود.
شاید مهرداد بذرپاش بر همین اساس قیمت این خودرو را زیر 10 میلیون تومان اعلام کرده است؛ قیمتی که می‌‌تواند این خودرو را جایگزینی برای محصولی مانند پراید کند. مدیر فروش این شرکت نیز بازار این خودرو را بین پراید و ریو پیش‌بینی می‌کند با این حال بسیاری از مدیران شرکت سایپا در تولید این محصول با این قیمت تردید دارند. مدنی، مدیرعامل سازه‌گستر یکی از این مدیران است که اعلام کرده، تردید دارد این خودرو با قیمت زیر 10 میلیون تومان تولید شود.
این شک نیز سابقه تاریخی دارد، چرا که در تولید سمند به‌عنوان نخستین خودروی ملی نیز مقرر شده بود تا این خودرو با قیمت 7 میلیون تومان به مصرف‌کنندگان داخلی عرضه شود اما نرسیدن تیراژ تولید این خودرو به 200 هزار دستگاه در سال و هزینه کمرشکن طراحی آن با کمک مشاوران خارجی که حدود 500 میلیون دلار تخمین زده می‌شود، سبب شده تا این خودرو هم‌اکنون قیمتی بیش از 13 میلیون تومان داشته باشد؛ موضوعی که در تولید و عرضه تندر 90 نیز تکرار شد و گرچه ابتدا قرار بود تا این خودرو به قیمت 7 میلیون تومان به بازار عرضه شود اما اکنون پایین‌ترین مدل این خودرو در بازار آزاد نیز با قیمتی بیش از 10 میلیون تومان فروخته می‌شود.
به انتظار آینده
با این شرایط باید منتظر ماند و دید دومین خودروی به‌اصطلاح ساخت داخل که نام ملی را نیز یدک می‌کشد و به گفته مسئولان خودرویی کاملا ایرانی اما معجونی از خودروی پراید، ریوی شرکت کیا موتورز کره و دستاورد طراحی مشاوران ایتالیایی و آلمانی است، با توجه به هزینه بالای طراحی واقعا با قیمتی کمتر از 10 میلیون تومان به مصرف‌کنندگان داخلی عرضه خواهد شد تا جایگزینی برای پراید باشد یا اینکه در نظر است تا خودروی مذکور نیز مانند انواع پراید با تغییراتی جزئی در چراغ، داشبورد، کاپوت یا کلگیر به‌عنوان خودرویی در مدل‌های مختلف آن‌هم با قیمتی بیش از 10 میلیون تومان به مصرف‌کنندگان داخلی عرضه شود.
پرسش دیگر آن است که آیا این خودرو براساس آنچه سایپا برنامه‌ریزی کرده قادر خواهد بود تا 80درصد بازار خودروی ارزان قیمت ایرانی را به‌خود اختصاص دهد؟! این پرسش‌ها و نکات مبهم بسیار دیگری که در تولید و عرضه دومین خودروی ملی مطرح شده، موضوعاتی است که یافتن پاسخی قطعی برای آن نیازمند گذشت زمان و بررسی عملکرد دومین شرکت خودروسازی کشور در تولید و عرضه مینیاتور است.
