شجریان: برخی سازسازان، نجاران خوبی‌‌اند

 و به واکنش‌های برخی سازسازان شناخته شده پاسخ داد و گروهی از آنان را نجاران خوب خواند.

به گزارش همشهری‌آنلاین، به نقل از مهر محمد رضاشجریان در این گفت وگو با بیان این نکته که 50 سال است ساز می‌سازد و با ساز آشنا است گفت: من از سال 1340تا کنون دارم تحقیق می‌کنم هیچکس به انداره من در زمینه ساخت سنتور دقیق نشده است حتی به استاد قنبری مهر که مدتها پیشش ساز سازی کار کرده‌ام نکاتی را می‌گفتم که ایشان تعجب می‌کرد و می‌گفت شما در این باره خیلی اطلاعات دارید.

استاد شجریان افزود: در طول این چهل پنجاه سالی که در کار موسیقی هستم فقط خواننده نبودم. همواره سازهای مختلف را با دقت نگاه و نکات مثبت، منفی و مشکلات آنها را مرور کرده‌ام. سالها است هر جای دنیا که می‌روم دو جا را حتما سر می‌زنم یکی گل فروشی‌ها و یکی هم ساز فروشی‌ها....سازهای مختلف را از نزدیک می‌بینم و صدایش را در می‌آورم و ویژگی‌هایش را پیدا می‌کنم

محمدرضا شجریان در پاسخ به این شبهه که از قول ایشان مطرح شده است که کاسه تار مهم نیست و یک ساز خوب یعنی یک پوست خوب، به خبرنگار گروه موسیقی خبرگزاری مهر گفت: من نگفتم کاسه مهم نیست. من در آن جلسه گفتم آنها که فکر می‌کنند همه چیز در کاسه ساز خلاصه می‌شود اینگونه نیست. کاسه مثل یک آمپلی فایر است. در واقع سیم‌های یک ساز تارهای صوتی هستند و بعد پوست و... . در سنتور هم به جای پوست صفحه است که بسیار اهمیت دارد.[صراحی؛ سازی که شجریان طراحی کرد]

به گزارش همشهری‌آنلاین دیدگا‌ه‌های شجریان درباره سازسازی در نشست اخیر کانون سازسازان در جشنواره موسیقی فجر مورد بحث و بررسی و انتقاد قرار گرفت.[گزارش همشهری آنلاین از نشست تحول سازسازی در سه دهه اخیر]

این خواننده برجسته ادامه داد: من ارتباط صدا را با سیم با پوست و با چوب می‌دانم چیست و حجم صدا را می‌شناسم. ممکن است بعضی ها بگویند فلانی بهتر است برود خوانندگی‌اش را بکند، خیر من فقط خواننده نبودم. من روی ساز کار کردم. هر سازی را دست نوازندگان می‌بینم در باره‌اش صحبت می‌کنم و بعد در خلوت خودم در باره‌اش فکر می‌کنم. همین جمعه گذشته من از صبح تا نیمه شب در حال طراحی ساز جدیدی بودم تا گرفتاری و مشکلات سازهای فعلی را نداشته باشد.

شحریان با تاکید دوباره بر اهمیت نسبی همه اجزا ساز گفت: طور دیگری شرح بدهم. فرض کنید که نمره یک ساز خوب 100 است. من می‌گویم این نمره صد که همه‌اش کاسه نیست، همه‌اش پوست نیست و همه‌اش هم سیم نیست. هر کدام نقشی دارند اما نقش پوست و صفحه ساز بسیار مهمتر از آن چیزی است که انگاشته می‌شود. چرا بعضی وقتها تار یحیی که بهترین تار شناخته شده است آن صدای مناسب را ندارد و به اصطلاح جواب نمی‌دهد؟

در خوبی و بی نقصی کاسه تار یحیی که دیگر حرفی نیست. اما وقتی پوست آن را عوض می‌کنیم همان تار با همان کاسه صدای دلخواه ما را تولید می‌کند. پس همانطور که گفتم این کاسه در حد یک دستگاه تقویت کننده صدا و رنگ دهنده است و البته که آنهم مهم است و باید نقش رزنانس صدا را خوب ایفا کند اما بسیاری از همین سازسازها فکر می‌کنند که ساز همه‌اش کاسه است و من می‌خواستم این توجه را به این دسته بدهم که نقش مهم پوست و صفحه ساز را نباید فراموش کنند.

رئیس شورای عالی خانه موسیقی گفت: قطعا سازسازی که می‌خواهد برای رسیدن به صدای مورد نیاز ابتدا طراحی کند و دست به ساخت ساز بزند باید ارتباط اجزا ساز را با یکدیگر بداند. فیزیک صوت را بشناسد، با نقش و کارکرد اجزای ساز آشنا باشد و.... اما متاسفانه اکثراین سازسازها فقط نجارهای خوبی هستند چرا که شناخت صدا یک تخصص است وسازنده باید تشخیص داشته باشد که چه نوع صدایی را می خواهد والبته راهش را هم بداند. از سوی دیگر یک ساز ساز خوب باید در حوزه موسیقی کار کرده باشد، نوازندگی بداند، استودیو رفته و حتی کنسرت داده باشد تا مشکلات نوازنده را بشناسد و گرنه فقط ساختن ساز بدون درک این مسائل می شود نجاری که فقط ظریف کاری می کند.

شجریان در پایان در پاسخ به این پرسش مهرکه بعد از سازهای صراحی و بمساز چه سازهایی را ساخته است گفت: دو ساز جدید ساخته‌ام.  یکی به نام "ساغر" که کاسه‌اش یک تیکه و از کاسه تار بزرگتر است و برای صدای بم با رنگ آمیزی خاصی طراحی شده و دیگری سازی شبیه به گلابی و به نام "باربد"است. [شجریان آواز خواند و از سازهای تازه گفت]