مراسم شصتمین سالگرد تأسیس کمیسیون ملی یونسکو ایران، مقارن با سی‌امین سالگرد انقلاب اسلامی ایران با حضور محمود فرشچیان ـ نقاش و مینیاتوریست نامدار ایرانی ـ برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش ایران‌شناسی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، فرشچیان امروز (سوم دی‌ماه) در سالن همایش‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی، اظهار کرد: خوشحالم که در این برنامه‌ی فرهنگی و آموزشی شرکت کرده‌ام.
هنر ایران بسیار عظیم و بزرگ است. در زمانی که مردم کشورهای دیگر به عمق آن پی می‌برند، این هنر را تحسین می‌کنند.
فرشچیان نخستین نسخه از کتاب جدیدش را که قرار است، پنج‌شنبه پنجم دی رونمایی شود، به کتابخانه‌ی ملی ایران اهدا کرد.
این کتاب را مشاور رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ـ علی‌اکبر اشعری ـ گرفت.
این هنرمند هم‌چنین دومین نسخه کتاب خود را به کتابخانه‌ی مرکزی یونسکو در پاریس اهدا کرد که دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در ایران ـ محمدرضا سعیدآبادی ـ و رییس دفتر منطقه ای یونسکو ـ چون‌لی هان ـ آن را دریافت کردند.
محمدمهدی زاهدی ـ وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری ـ نیز با حضور در این همایش، با بیان این‌که من می‌خواهم نگاهی نقادانه و منصفانه به یونسکو و کمیسیون ملی یونسکو در ایران داشته باشم، گفت: باید موانع و چالش‌هایی را که در این میان وجود دارند، شناسایی کنیم.
زمانی، این چالش‌ها برخواسته از نظام دوقطبی در جهان بودند که سپس تک‌قطبی شد. امیدواریم که این شرایط در جهان به چندقطبی تبدیل شود تا در راستای اخلاق و معنویت بتوانیم پیش رویم.
وی که رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران است، ادامه داد: انقلاب اسلامی، یک انقلاب معنویت‌گراست که صلح و دوستی را برای جهانیان به ارمغان آورده است و به ارتباطات بشری با رویکرد معنوی نگاه می‌کند.
ما به‌عنوان فرهنگیان کشور باید پیام‌های برگرفته از انقلاب را با توجه به تاریخ و میراث غنی آن به جهان معرفی کنیم.
او بیان کرد: کمیسیون ملی یونسکو در ایران، 60 سال تلاش کرده است؛ اما آیا به اندازه‌ی کافی در این زمینه کار کرده است؟ اگر در چند سال گذشته، هر سال یک اثر میراث فرهنگی را به ثبت رسانده بودیم یا یکی از دانشمندان خود را به یونسکو معرفی کرده بودیم یا یک اثر علمی، ادبی و فرهنگی را در یونسکو مطرح کرده بودیم، اکنون وضع ما بسیار بهتر از این بود که به این تعداد اندک آثار ثبتی افتخار کنیم.
زاهدی اظهار داشت: توان ما بسیار بیشتر از این است و باید باور کنیم که فرهنگی غنی داریم و با استفاده از استعدادهای خود از آن‌ها می‌توانیم بهره گیریم و آن‌ها را به یونسکو معرفی کنیم.
وی گفت: یونسکو فعالیت‌های بسیاری را انجام داده، اما تاکنون چه میزان توانسته است، تأثیرگذار باشد؟ ما در قرن گذشته، بدترین جنگ‌ها را شاهد بوده‌ایم، اما چرا این اتفاق‌ها افتاد؟ آیا یونسکو قادر نبود با آن‌ها مبارزه کند؟ این‌ها محل پرسش‌اند.
او ادامه داد: یونسکو صحبت از آموزش برای همه می‌کند و ما از او تشکر می‌کنیم که در کشورهای آفریقایی و عقب نگه داشته‌شده به این نیاز جدی پرداخته است؛ اما نگاه دیگری نیز باید داشته باشیم؛ انسان‌ها براساس فطرت الهی آفریده شده‌اند، یونسکو چه‌قدر در راستای تعالیم دینی و فطرت الهی آموزش خود را هدف‌گذاری کرده و در کتبی که برای کشورهای دیگر می‌فرستد، چه میزان با این رویکرد کار کرده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری گفت: جمهوری اسلامی ایران پیام‌های خوبی را برای جهان می‌تواند داشته باشد و رویکرد دیگری را که معنوی است، ارایه کند. در کنار این، ما تجربه‌های خوبی در زمینه‌ی گسترش آموزش و مبارزه با بی‌سوادی داشته‌ایم، که آماده‌ایم تجربه‌های خود را در اختیار یونسکو قرار دهیم.
وی تأکید کرد: در بخش پژوهشی و علمی، یونسکو کارهای بسیاری انجام داده است؛ اما چرا یونسکو مبارزه‌ی جدی را علیه آپارتاید علمی آغاز نمی‌کند، چرا عده‌ای باید به‌خاطر نوعی تبعیض، از تحصیل محروم شوند؟
او تأکید کرد: یونسکو باید متحول شود و احساس ما این است که از این نظر، محدودیت وجود دارد و پیشنهاد می‌کنیم که یونسکو قوی وارد کار شود و با هر نوع تبعیض علمی مبارزه کند. یونسکو اهدافی دارد که به‌خاطر آن اهداف ساخته شده است. بنابراین باید در دفاع از آرمان‌های خود بکوشد.
وی افزود: در جنگ جهانی دوم و جنگ تحمیلی ایران، شاهد آن بودیم که از سلاح‌های جدید استفاده شد. یونسکو نباید اجازه دهد که از پیشرفت‌های علمی در راستای تخریب بشریت استفاده شود.
زاهدی در پایان بیان کرد: کمیته‌های 13گانه‌ی کمیسیون ملی یونسکو باید در ایران فعال شوند تا قطعنامه‌های خوبی را به یونسکو پیشنهاد کنیم و فعال باشیم. کمیته‌های 13گانه‌ی کمیسیون ملی یونسکو تاکنون فعالیتی را که انتظار داشته‌ایم، نداشته‌اند، وگرنه تعداد میراث ثبتی ما در یونسکو بیش از این تعداد محدود بود.
به گزارش ایسنا، دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در این نشست اظهار داشت: بیش از نیم قرن از تأسیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران می‌گذرد، اما هنوز تناسب و کارایی خود را از نظر وظایفی که متعهد به اجرای آن‌ها شده، حفظ کرده است.
ماندگاری 60 ساله‌ی کمیسیون ملی یونسکو در ایران گواه این ادعاست. عملکرد این کمیسیون با موفقیت‌های بسیاری روبه‌رو بوده است، اگرچه چالش‌ها و مشکلاتی در پرونده‌ی 60 ساله‌ی آن دیده می‌شوند.
محمدرضا سعیدآبادی بیان کرد: پیروزی انقلاب اسلامی ایران موجب شد تا خودباوری به‌عنوان موتور محرکه در حوزه‌های مختلف علوم طبیعی، فرهنگ، آموزش، علوم اجتماعی و ارتباطات عمل کند و ظرفیت‌های فراموش‌شده و دست‌نخورده بالفعل شوند، رویکرد انفعالی به موضوع‌ها به رویکردی فعال تبدیل شود و وضعیت از سیاست‌پذیری به سیاست‌گذاری نسبی در عرصه‌ی جهانی تغییر یابد.
در شرایط بعد از انقلاب اسلامی، کمیسیون ملی یونسکو تلاش کرد، با تجمیع و هم‌افزایی همه‌ی ظرفیت‌های ملی و با اندوخته و توشه‌ی فرهنگی و تمدنی ایران و با تکیه بر بزرگان، دانشمندان و عالمان دیرین این مرز و بوم و بهره‌مندی از نسل‌های دانشمند، عالم و هنرمند امروز، در راستای دستیابی ایران به جایگاه شایسته و بایسته‌ی خود در یونسکو گام‌های جدیدی بردارد.
او گفت: بدون شک، این مسیر طی‌شده بدون الهام گرفتن از این حقیقت تاریخی که عالمان و دانایان ایران در گذشته از پایه‌گذاران علوم امروزین بوده‌اند و ایران در دوران‌هایی خاستگاه علم و ادب و هنر بوده است، امکان‌پذیر نبوده است.
وی ادامه داد: ثبت نه اثر از میراث طبیعی و فرهنگی ایران در فهرست میراث فرهنگی یونسکو، نشان از قدمت فرهنگی و تمدنی این سرزمین و جذابیت‌های طبیعی ایران دارد.
هم‌چنین ثبت نوروز به‌عنوان نخستین میراث معنوی مشترک 10 کشور حوزه‌ی نوروز، با ابتکار ایران در دست اقدام است.
سعیدآبادی اظهار کرد: ثبت نه ذخیره‌گاه زیست‌کره در چارچوب برنامه‌های علوم یونسکو مانند ارسباران، ارجان، گنو، گلستان، حرا، کویر، دریاچه‌ی ارومیه، میانکاله، توران و ثبت ژیوپارک قشم به‌عنوان نخستین ژیوپارک خاورمیانه با همکاری و همراهی سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط از دیگر اقدامات کمیسیون ملی بوده‌اند.
به علاوه، ثبت دو ذخیره‌گاه زیست‌کره‌ی دیگر با نام‌های دنا و تنگ صیاد در دست اقدام است.
وی ثبت مشاهیر، بزرگان و مفاخر ایرانی به‌عنوان شخصیت‌های یونسکو، ایجاد جایزه‌ی بین‌المللی یونسکو در حوزه‌ی اخلاق در علم با نام دانشمند شهیر ایرانی ابن‌سینا، همکاری و مشارکت در بزرگداشت مشاهیر و مفاخر ایرانی، چاپ و انتشار بیش از 100 جلد کتاب را در حوزه‌های مختلف از دیگر فعالیت‌های انجام‌شده دانست.
او تأکید کرد: بنا به تصریح سازمان یونسکو، کمیسیون ملی یونسکو ایران در مقایسه با کمیسیون‌های ملی یونسکو در دیگر کشورها از نظر کارکرد، پوشش برنامه‌ها و گستره‌ی فعالیت‌ها، یکی از کارآمدترین کمیسیون‌هاست. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این کمیسیون تشکیل و فعالیت 13 کمیته‌ی ملی وابسته به کمیسیون است.
مهدی سنایی ـ نماینده‌ی مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ـ در این برنامه گفت: طبیعتا کار یونسکو از نظر اهمیت فرهنگ در زندگی مردم دنیا و تأثیری که بر سیاست و روابط بین‌الملل دارد، بسیار مهم است.
او ادامه داد: دوره معاصر، یکی از بهترین فصل‌ها برای آغاز کار فرهنگی در عرصه‌ی بین‌المللی است. در شرایطی که تلاش‌های آمریکا برای تک‌قطبی کردن جهان ناکام مانده، عرصه بیش از هر وقت برای عرضه‌ی فرهنگ فراهم آمده است.
وی بیان کرد: یونسکو با وجود نقدهایی که بر کار آن وارد است، هنوز مشروعیت خود را از دست نداده است و باید تلاش کند تا مشروعیت خود را در میان ملت‌های مسلمان، آفریقایی و آسیایی افزایش دهد.
سنایی اظهار داشت: در بخش مشاهیر و نخبگان در عرصه‌ی بین‌المللی، برخی بزرگان ما حتا به تاراج رفتند. امیدواریم که بیش از گذشته، عناصر فرهنگی ایرانی و اسلامی خود را با استفاده از چارچوب‌ها در عرصه‌ی بین‌المللی معرفی کنیم.
او گفت: به حوزه‌ی فرهنگ ایرانی بی‌مهری شده است. در کشورهای دیگر، برای مشاهیر ایرانی بزرگداشت گرفته می‌شود که این وظیفه‌ی ما را سنگین می‌کند تا از فرهنگ خود دفاع کنیم و آن را بیش از این در جهان عرضه کنیم.
وی هم‌چنین از وزیر علوم خواست تا حمایت و توجه ویژه‌ای به کمیسیون ملی یونسکو در ایران داشته باشد تا حضور عناصر ایرانی را در عرصه‌ی بین‌الملل افزایش دهد.
در ادامه، علی‌اکبر اشعری ـ مشاور رئیس‌جمهور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه‌ی ملی و رئیس کمیته‌ی ملی حافظه جهانی یونسکو ـ گفت: هر دوسال یک‌بار، کشورهای جهان دو اثر را در حافظه‌ی جهانی یونسکو می‌توانند ثبت کنند.
ما در نخستین حضورمان توانسته‌ایم، شاهنامه‌ی بایسنقری و وقت‌نامه‌ی ربع رشیدی را ثبت کنیم. به علاوه، اسناد آثار قدس رضوی در دوره‌ی صفوی و کتاب مسایل الممالک را توانستیم، در زمان مقرر به یونسکو معرفی کنیم.
اشعری بیان کرد: تاکنون چهار اثر را به حافظه‌ی جهانی یونسکو معرفی کرده‌ایم، البته صدها اثر در کشور وجود دارند و ما پتانسیل آن را داریم که آثار بسیار زیادی را به یونسکو معرفی کنیم.
وی افزود: ثبت آثار جهانی در یونسکو تأثیر جهانی دارد و یک اتفاق است. بنابراین ما باید فعالیت‌های سازمانی خود را افزایش دهیم تا بیشتر و قوی‌تر در این بخش حضور یابیم.
هم‌چنین رییس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: وظیفه‌ی یونسکو حفظ صلح از طریق فرهنگ، انجام مبارزه‌های فرهنگی و ایجاد توسعه‌ی فرهنگی است.
رضا داوری اردکانی گفت: در این تردیدی نیست که توجه به فرهنگ، معارف و علوم به ما کمال می‌بخشد و بدون توجه به فرهنگ، کرامت انسانی و راه کمال آدمیت را گم می‌کنیم.
وی بیان کرد: فرهنگ اگر فهمیده شود، انسان‌ها را به هم نزدیک می‌کند. یونسکو نیز باید در مسیر نزدیک کردن انسان‌ها به یکدیگر تلاش کند.
او افزود: غرب به کشور یونان می‌نازد و آن را سرچشمه‌ی علم و فرهنگ خود می‌داند. بعد از یونان، من هیچ فرهنگی را در جهان سراغ ندارم که به‌اندازه‌ی فرهنگ ایرانی و اسلامی ما به علم و خرد توجه کرده باشد.
این دلیل آن است که بر سردر سازمان ملل، شعر شاعر ایرانی ـ سعدی ـ را با این عبارت که «بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند» نوشته‌اند.
در این مراسم، پیام کوئیچیرو ماتسورا ـ مدیر کل یونسکو ـ توسط چون‌لی هان ـ رییس دفتر منطقه‌یی یونسکو در ایران ـ خوانده شد.
فاطمه واعظ جوادی ـ معاون رئیس‌جمهور ـ نیز به‌دلیل برنامه‌ای که برای او پیش آمده بود، در این همایش حضور نیافت.
