قیمت جهانی نفت از آغاز بحران مالی جهان تاکنون با سقوطی حدود 75 درصد بیش از100 دلار در هر بشکه کاهش یافته است. کاهش یا افزایش یک دلار در قیمت نفت بر درآمد سالانه کشور ما حدود 900 میلیون دلار اثر میگذارد. علاوه بر این در حالی قیمت نفت، روندی کاهشی را در پیش گرفته که اعضای اوپک برای تدوین بودجه سال آینده خود آماده میشوند. ابهام در وضعیت بازار نفت اعضای اوپک را که وابستگی بسیاری به درآمدهای نفتی دارند با مشکل در تعیین قیمت نفت برای بودجه مواجه کرده است.
با تداوم روند نزولی قیمت نفت در ماههای اخیر کشورهای نفتی مجبور شدهاند چندینبار در قیمت پایه نفت برای محاسبه بودجه سال آینده خود تجدیدنظر کنند. قیمت پایه نفت در بودجه سال آینده کشورهای صادرکننده نفت نسبت به بودجه امسال کاهش چشمگیری داشته و عمدتا در حال تدوین بودجههای خود بر مبنای نفت40 تا 45 دلار هستند. در کشور ما نیز دولت مجبور به کاهش قیمت پایه نفت در بودجه سال آینده است.
دولت نیجریه اعلام کرده که برای سال 2009 بودجه خود را بر مبنای نفت هر بشکه 45 دلار میبندد. ونزوئلا نیز که 90درصد درآمد ارزی آن از فروش نفت خام حاصل میشود، بودجه سال 2009 خود را بر پایه نفت هر بشکه 60 دلار تنظیم کرده است. روسیه نیز تاکنون بهعلت ادامه روند نزولی قیمتها در بازار نفت 2بار برآوردهای خود را درخصوص قیمت نفت در بودجه سال 2009 تغییر داده است.
وزیر اقتصاد عراق نیز اعلام کرده است که دولت این کشور بهمنظور کاهش کسری بودجه ناشی از روند نزول قیمت نفت، سال آینده مجبور خواهد بود صادرات نفت را تا
25 درصد افزایش دهد. دولت عراق هماکنون قصد دارد بودجه سال 2009 را بر مبنای نفت پایه 62 دلار ببندد که این مسئله موجب میشود حجم بودجه از 80 میلیارد دلار به 67 میلیارد دلار کاهش یابد. دولت کویت نیز محاسبات تدوین بودجه سال آتی خود را بر مبنای نفت هر بشکه 50 دلار آغاز کرده است. این در حالی است که روز جمعه هر بشکه نفت کویت 6/38دلار فروش رفت و درصورت افزایش نیافتن قیمت نفت، کویت برای نخستینبار در 10سال اخیر با کسری بودجه روبهرو خواهد شد.
عمان هم برآورد خود از قیمت نفت در بودجه سال 2009 را 45دلار اعلام کرده است. درصورتی که روند کاهش قیمت نفت همچنان ادامه پیدا کند کشورهای تولیدکننده با کسری بودجه مواجه خواهند شد. براساس بررسیهای مؤسسه فیچ که کشورها را براساس اعتبار مالی رتبهبندی میکند، قیمت مناسب نفت برای ایجاد توازن اقتصادی در عربستان50 دلار برای هر بشکه، در کویت 42 دلار، در امارات 31 دلار و در بحرین 74 دلار است.
همچنین صندوق بینالمللی پول در گزارشی به وضعیت تراز مالی کشورهای صادرکننده نفت منطقه پرداخت و قیمت مناسب نفت برای برقراری تعادل در بودجه سال 2009 کشورهای منطقه را به شرح زیر اعلام کرد: الجزایر 56 ، آذربایجان 40، ایران 90، عراق 111، قزاقستان 59، لیبی 47، کویت 33، بحرین 75، قطر 24، عربستان 49 و امارات 23 دلار. به عبارت دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه و آسیایمرکزی برای دستیابی به بودجه متعادل در سال 2009 به میانگین قیمت 57 دلاری برای هر بشکه نفت نیاز دارند که این رقم برای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به 47 دلار میرسد.