بازار ارز چرا به هم خورد و چگونه به تعادل می رسد؟

همشهری آنلاین- خدیجه نوروزی: قیمت دلار در ادامه روند افزایشی‌اش در هفته‌های اخیر، با عبور از کانال ۳۹ هزار تومان به آستانه ۴۰ هزار تومان رسیده و شرایط روانی حاکم بر بازار، نشان از رشد ادامه‌دار قیمت‌ها دارد و فعالان بازار فراتر رفتن نرخ دلار از ۴۰ هزار تومان را انتظار می‌کشند. در واقع دلار در بازه زمانی ۱۶ ماهه، از ابتدای شهریور سال گذشته تا انتهای آذر امسال، بیش از ۴۲ درصد رشد قیمت را تجربه کرده است. در چنین شرایطی که بازار دچار نوسانات شدید قیمتی است و از سویی بانک مرکزی ۲۰ راهکار برای کنترل بازار ارز در برنامه کاری خود قرار داده باید دید آیا نرخ دلار روند نزولی خواهد داشت یا باید در انتظار کانال عوض های دوباره در روزهای آینده باشیم. 

سیاوش غیبی پور، کارشناس بازار ارز در گفت و گو با همشهری آنلاین در خصوص ارائه ۲۰ راهکار بانک مرکزی با هدف مدیریت بازار ارز گفت: ابتدا به ساکن باید ببینیم ما در چه شرایطی قرار داریم. اصولا وقتی شرایط تورمی باشد و این تورم میل به صعود داشته باشد خیلی از اقدامات و راهکارهایی که بانک مرکزی و فعالان اقتصادی ارائه می دهند جواب نمی دهد. شاید این اقدامات در شرایط با ثبات تورمی جواب بدهد اما در شرایط تورمی کنونی پیاده سازی این اقدامات بازار را کنترل نخواهد کرد. الان چون زمینه رشد تورمی کشور بی ثبات است اثر خیلی از اقدامات بانک مرکزی در موج سهمگین تورمی خنثی می شود. 

وی ادامه داد: همانطور هم که مشاهده می کنید اقدامات بانک مرکزی در این دوره تاکنون نتوانسته روی بازار ارز اثرگذار باشد. بخشی از روند افزایشی ارز که در ۹۰ روز اخیر اتفاق افتاده به مدیریت بانک مرکزی باز می گردد. بازار اکنون به سیاست های بانک مرکزی واکنش نشان نمی دهد که خبر خوشایندی برای اقتصاد ما نیست.

غیبی پور عنوان کرد: به عنوان مثال، راهکار فروش سکه از طریق بورس خیلی موثر نیست. وقتی سکه واقعی گران شود،‌ اوراق از بازار عقب می ماند. چرا که قدرت جذب نقدینگی را ندارند. دلیل هم این است که سهم نقدینگی و سهم پولی که دست مردم است بیش از حد انتظار است. یعنی آماری که از نقدینگی سرگردان داده می شود می تواند تمام بازارها را بهم بریزد. 

زمانی که عدد نقدینگی معقول شود

کناره گیری یا استعفای مقامات ارشد بانک مرکزی در همه جای دنیا مرسوم است و معمولا زمانی اتفاق می افتد که دولت ها با سقوط شدید پول ملی در برابر دلار مواجه می شوند. به عنوان مثال ترکیه یکی از کشورهایی است که در دو سال ۳ بار رئیس بانک مرکزی خود را برکنار کرده تا بتواند به عنوان یک اقدام عملی در کوتاه مدت، آرامش نسبی را به بازار برای حفظ قیمت ها برگرداند. لذا در تمام دولت ها از این اقدام به عنوان یک مدل در جهت کنترل بازار و حفظ ثبات قیمت ها استقبال می شود. به گفته غیبی پور، به کارگیری این مدل در کشور ما نیز موجب می شود تا بازار واکنش مثبتی نشان دهد و کمی آرام بگیرد. این کارشناس، برکناری معاون ارزی بانک مرکزی را نیز اقدامی مشابه همین کار عنوان کرد که می تواند تا حدودث مثبت تلقی شود.

وی گفت: ثبات ارز به چند عامل بستگی دارد. سیاست های داخلی و فشارهای خارجی در کنار سیاست های دولت در بخش تولید به نوسانات بازار ارز دامن زده، بنابراین خیلی نباید با تورم ۴۰ درصد روی مدل خاصی برای مدیریت بازار ارز متمرکز شد. کارشناس ارز گفت: تورم بالا، بازدهی بقیه بازارها را از کار می اندازد. اوراق عرضه با هر قیمتی حتی بالای ۲۰درصد نرخ هم توزیع شود وقتی کارکرد تورمی بالای ۴۰ درصد باشد، استقبال نمی شود. 

غیبی پور تاکید کرد: وقتی رشد نقدینگی در برخی مواقع تا ۳۰ درصد وجود دارد، بازار واکنشی به اقدامات بانک مرکزی نشان نخواهد داد.

به گفته او، زمانی که عدد نقدینگی معقول و نسبتی با تولید ناخالص داخلی داشته باشد می توان امید داشت که بازار به برخی اقدامات بانک مرکزی واکنش نشان دهد.