به گزارش همشهری آنلاین، تقابل آمریکا و چین نه فقط در حوزه سیاسی که در بخش‌های اقتصادی و تجاری نیز به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است. اغلب پیش‌بینی‌ها درباره تحولات سال ۲۰۲۳ نیز از احتمال تشدید این تنش‌ها در ماه‌های آینده خبر می‌دهند؛ بهویژه اینکه نشانه‌ها حاکی از آن است که پکن در حال آماده کردن خود برای یک نبرد تمام‌عیار اقتصادی است.
کارشناسان با اشاره به اقدامات سال ۲۰۲۲پکن برای جلوگیری از تکرار سناریوی تشدید فشارهای غرب علیه روسیه در جریان جنگ اوکراین، بر این عقیده‌اند که چینی‌ها به یقین رسیده‌اند که تقابل با غرب اجتناب‌ناپذیر است. به نوشته وب‌سایت آمریکایی نشنال‌اینترست، در ماجرای طرح تعیین سقف قیمت۶۰دلار برای نفت روسیه از سوی کشورهای گروه۷ (آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، انگلیس، آمریکا و کانادا) که ماه گذشته تصویب شد، آنچه برای چین بسیار اهمیت داشت، ممنوعیت مشروط دسترسی به خدمات شرکت‌های بیمه در سطح جهانی بود. براساس تصمیم گروه۷، بیمه دریایی و سایر خدمات برای کشتی‌ها هنگام حمل نفت روسیه بالاتر از سقف تعیین شده ممنوع است.
از نظر سیاستگذاران گروه۷ این قانون درواقع باعث خواهد شد که اجرا شدن سقف قیمت نفت روسیه تضمین شود؛ چراکه بیش از ۹۰درصد از بیمه‌های دریایی و بیمه‌های اتکایی در اختیار کشورهای عضو گروه۷ است؛ بنابراین ممنوعیت بیمه‌ای می‌تواند به‌عنوان ابزاری مؤثر برای اعمال محدودیت‌ها و ایجاد اختلاف قیمت میان نفت خام اورال سیبری روسیه و نفت خام برنت دریای شمال عمل کند؛ به‌خصوص اینکه نفتکش‌های چینی که از زمان آغاز جنگ اوکراین سهم بالایی در واردات نفت از روسیه داشته‌اند، هنوز به خدمات‌دهندگان بیمه در غرب متکی هستند.
در شرایطی که تعیین سقف قیمت برای نفت روسیه به چین کمک کرده تا در کوتاه‌مدت هر میزان نفت که می‌خواهد از این کشور وارد کند، دورنمای ممنوعیت و محدودیت استفاده از شرکت‌های بیمه غربی، رهبران چین را به این نتیجه رسانده که یک رویارویی مشابه در آینده بر سر غائله تایوان می‌تواند به چالش جدی برای پکن تبدیل شود؛ از این‌رو چین در ماه‌های گذشته اقداماتی را در پیش گرفته که گرچه در ظاهر هدفش مدیریت نابه‌سامانی‌های تجاری‌ـ اقتصادی ناشی از جنگ در اوکراین بوده، اما درواقع هدف اصلی‌اش کاهش مواجهه احتمالی پکن با شرکت‌های بیمه غربی است.
سابقه تاریخی جنگ بیمه‌ای
ممنوعیت ارائه خدمات بیمه‌ای سابقه‌ای تاریخی دارد. در طول جنگ جانشینی اسپانیا در قرن هجدهم، انگلیس به‌عنوان یک قدرت دریایی، صاحب بزرگ‌ترین شرکت بیمه دریایی جهان بود. شرکت‌های بیمه انگلیسی اما در میانه این جنگ گاه خود را در شرایط متناقضی می‌دیدند؛ اینکه مجبور بودند خسارت حملات ناوچه‌های انگلیسی به کشتی‌های دیگر را بپردازند. پس از جنگ بود که سیاستگذاران انگلیسی به این فکر افتادند که شرکت‌های لندن را از بیمه محموله‌های تجاری دشمن منع کنند تا به این ترتیب از قدرت دریایی و صنعت قدرتمند بیمه خود به‌عنوان ابزاری ترکیبی علیه دشمن استفاده کنند. انگلیسی‌ها بعدها این قانون را بسط داده و محدودیت‌های بیمه‌ای را طراحی کردند که تجارت فرانسه و آمریکا را نیز در جنگ‌های آینده هدف قرار می‌داد. این محدودیت‌ها کارساز واقع شد؛ به‌طوری که به‌عنوان مثال در جنگ ۱۸۱۲هزینه‌های بیمه تقریبا معادل ۸۰درصد از ارزش محموله شده بود.
جنگ‌های بیمه‌ای معاصر
امروز آمریکایی‌ها نیز برای اعمال محدودیت‌های بیمه‌ای منطق مشابهی دارند. آنها می‌خواهند از موقعیت برتر صنعت بیمه غرب به‌عنوان اسلحه‌ای علیه زنجیره تامین مخالفانشان استفاده کنند. وب‌سایت خبری‌ـ‌تحلیلی نشنال‌اینترست می‌نویسد: چین امروز به این نتیجه رسیده که باید در کنار تحریم‌های اقتصادی آمریکا، خود را برای بی‌اثر کردن اسلحه بیمه نیز آماده کند؛ بهویژه اینکه پکن مدت‌هاست که نگران حضور نیروی دریای آمریکا در تنگه مالاکاست که می‌تواند تهدیدی برای امنیت تجاری و خریدهای نفتی این کشور باشد. تقریبا ۸۰درصد از واردات نفت چین از تنگه مالاکا انجام می‌شود.
تهدید استفاده از اسلحه بیمه علیه چین در شرایطی است که مانند اغلب تحریم‌های آمریکا، پکن مدتی است که اقدامات متقابل را برای کاستن از اثرپذیری این اسلحه آغاز کرده است؛ به‌عنوان مثال، چین در سال گذشته میلادی برای تامین امنیت محموله‌های وارداتی گندم و نفت از روسیه ۲گام مهم برداشته است: نخست، یافتن بیمه‌های جایگزین برای بیمه‌های مستقر در کشورهای گروه۷ و دوم، به‌کارگیری نفتکش‌های بزرگ‌تر. این دو اقدام هم الزام چین به رعایت تحریم‌های آمریکا در قبال روسیه را تاحدی منتفی می‌کند و هم می‌تواند به‌عنوان اقدامی دفاعی در برابر سلاح بیمه‌ای غرب عمل کند.
چین در سال ۲۰۲۲استفاده از بیمه‌های غیرغربی را برای پوشش محموله‌های نفتی روسیه با ریسک کمتر افزایش داد. شرکت‌های چینی واردکننده نفت روسیه ازجمله شرکت کوسکو (COSCO) که بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی چینی است، اکنون به‌دنبال بیمه اتکایی فراتر از اروپا و آمریکا هستند. اگر قرار بود که اسلحه بیمه غرب همین امروز علیه پکن به‌کار گرفته شود، چین مجبور می‌شد تا برای مدیریت ریسک حمل‌ونقل نفتی خود به شرکت‌های بیمه اتکایی غیرغربی کوچک‌تر رجوع کند که تعدادشان چندان زیاد هم نیست. شرکت بیمه اتکایی شرکتی است که شرکت‌های بیمه دیگر را که خود از ضررهای احتمالی مصون نیستند، بیمه می‌کند.
هم‌اکنون تنها ۳شرکت از ۲۰شرکت بزرگ بیمه اتکایی در کشوری غیر از کشورهای گروه۷مستقر هستند. شرکت «چاینا ری» (China Re) بزرگ‌ترین شرکت بیمه اتکایی بیرون از مرزهای کشورهای عضو گروه۷ است. این شرکت با این حال، یک‌پنجم بزرگ‌ترین شرکت بیمه اتکایی جهان یعنی «مونیخ ری» (Munich Re) است؛ از همین‌رو توسعه چاینا ری برای پکن از اهمیت حیاتی برخوردار است.
چین همچنین توسعه صنعت ناوگان نفتکش خود را با اتکا به توان داخلی سرعت بخشیده است. شرکت‌های چینی تلاش کرده‌اند تا به روش‌های مختلف ناوگان‌های خود را توسعه دهند؛ به‌عنوان مثال، چندی پیش گزارش شده بود که یک مالک چینی ناشناس ۳۷۶میلیون دلار برای خرید تانکرهای بدون نشان هزینه کرده و از این تانکرها برای جابه‌جایی محموله‌ها به‌صورت کشتی به کشتی در اقیانوس اطلس استفاده می‌شود.
تقابل هوایی چین و آمریکا
به‌دنبال ادعای آمریکا درباره عبور یک جنگنده چینی از فاصله ۳متری یک هواپیمای شناسایی آمریکایی بر فراز آب‌های دریای چین جنوبی، وزارت دفاع چین، واشنگتن را به تحریف حقایق متهم کرد. به‌گزارش رویترز، تیان جونلی، سخنگوی فرماندهی جبهه جنوبی چین با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا درباره حادثه در نزدیکی جزایر مورد مناقشه «پاراسل» در دریای چین جنوبی، افکار عمومی را منحرف کرده است. جونلی تأکید کرد که هواپیمای آمریکایی قوانین بین‌المللی را نقض کرده و هشدارهای مکرر چین را نادیده گرفته و با پیشروی خطرناک، امنیت جنگنده و خلبانان چینی را به خطر انداخته است. ارتش آمریکا پنجشنبه هفته گذشته مدعی شد که در پی عبور یک جنگنده J-۱۱ نیروی دریایی چین از فاصله ۳متری یک هواپیمای شناسایی بوئینگ RC-۱۳۵، خلبان آمریکایی مجبور به مانور هوایی و فرار میلی‌متری شده است.
پایان جهانی‌شدن از چین آغاز می‌شود
اسکات فریدمن، کارشناس روابط بین‌الملل و مشاور سابق دولت آمریکا : جهانی‌شدن یکی از ویژگی‌های تعیین‌کننده عصر ماست. رویکرد آمریکا برای چند دهه اقتصاد خدماتی‌ـ اطلاعاتی و وارد کردن کالاهای ارزان از چین بود. آمریکایی‌ها در این دوره مشاغل کارخانه‌ای خود را با کالاهای مصرفی وارداتی عوض کردند و برای مدت‌ها تصور می‌شد که این نظم جدید امری طبیعی است، اما همه‌گیری کرونا همه‌چیز را تغییر داد. بسیاری از کشورها به سیاست‌های حمایت‌گرایانه متمایل شدند و رقابت سیاسی و تجاری قدرت‌های بزرگ بالا گرفت. با توجه به بحران تورم در جهان، اقتصادهای ناپایدار و افول جمعیتی، منطقی به‌نظر می‌رسد که چین با کشیدن دیوار در اطراف خود به‌دنبال تقویت اقتصاد داخلی باشد. نشانه‌هایی هم در این زمینه وجود دارد؛ به‌عنوان مثال، پکن در اوج همه‌گیری کرونا از شرکت‌های پزشکی داخلی خواست که از تامین‌کنندگان محلی خرید کرده و تامین قطعات تجهیزات پزشکی را به شرکت‌های داخلی محدود کنند. این یک تغییر حیاتی برای بازاری است که تحت تسلط شرکت‌های غربی است. به‌نظر می‌رسد افول جهانی‌شدن نه از غرب که از شرق اتفاق خواهد افتاد.
نظر شما