اتحادیه بازیگران آمریکا که مدتهاست در حال بحث و مذاکره با نمایندگان کمپانیهای آمریکایی است، هنوز نتوانسته به نتیجه مشخصی دست پیدا کند و اینطور بهنظر میرسد که گذشت زمان دارد موضوع اعتصاب آنها را لوث میکند. آیا بازیگران سینما میخواهند محترمانه موضوع اعتصاب را فراموش کنند و بدون اینکه صحبتی رسمی در این باره کنند، آن را به تاریخ بسپارند؟ این نکتهای است که برخی از تحلیلگران سینمایی دربارهاش صحبت میکنند. علت آن هم اعلامیه تازهای است که اتحادیه بازیگران سینمای آمریکا منتشر کرده است.
اتحادیه در اطلاعیه جدید خود به این نکته اشاره کرده که برای تولیدکنندگان فیلمهای مستقل و غیرمتعارف، حسابی جدا از کمپانیهای بزرگ فیلمسازی باز کرده است. به همین دلیل، درصورت شروع یک اعتصاب احتمالی این اعتصاب شامل حال فیلمهای مستقل و غیرمتعارف نمیشود. به این ترتیب، بازیگران عضو اتحادیه اجازه دارند بهرغم اعتصاب خود، در فیلمهایی که تهیهکنندگان و شرکتهای مستقل فیلمسازی میسازند بازی کنند. اعلام این خبر با استقبال شرکتهای مستقل فیلمسازی و تهیهکنندگان مستقل روبهرو شده است. در آمریکا سالانه حدود 800 فیلم بلند سینمایی تهیه و تولید میشود که بخش مهمی از آن را محصولات مستقل تشکیل میدهند.
اتحادیه بازیگران آمریکا تضمین کرده است که درصورت شروع اعتصاب، تولید محصولات مستقل متوقف نخواهد شد و سازندگان اینگونه محصولات میتوانند با خیال راحت به کارشان ادامه دهند. این تضمین جدید، یک هفته پس از برپایی جلسه اضطراری 2روزه نمایندگان اتحادیه (در روزهای 12 و 13 ژانویه) به صنعت سینما داده میشود. هفته قبل نمایندگان اتحادیه تصمیم گرفتند داگ آلن یکی از 2مسئول اصلی اتحادیه را در سمت مقام مذاکرهکننده با نمایندگان کمپانیهای فیلمسازی ابقا کنند. در همان حال او و مدیر اتحادیه آلن روزنبرگ اعلام کردند ارسال برگههای مربوط به رأیگیری درباره اعتصاب بازیگران سینما، بهتعویق افتاده است. علت این اقدام این است که برخی از بازیگران مطرح عضو اتحادیه، امیدوارند بدون اینکه اعتصابی صورت گیرد، آنها بتوانند با کمپانیهای فیلمسازی به یک توافق مثبت دوطرفه دست پیدا کنند.
همین گروه از بازیگران، در جلسه اضطراری اتحادیه تلاش کردند داگ آلن را از مقام خود برکنار کنند. اما بهرغم بحثهای تند و آتشینی که در پشت درهای بسته درگرفت، وی در سمت خود باقی ماند. ابقای آلن این تحلیل را پیش کشید که اکثریت (حداقل نسبی) بازیگران مدافع اعتصاب هستند. اما زمانی که گفته شد برگههای رأیگیری مربوط به اعتصاب فعلاً برای بازیگران فرستاده نمیشود، این نظریه قوت گرفت که هر دو گروه بازیگران با یکدیگر به یک توافق کلی دست پیدا کردهاند. این توافق ظاهراً مربوط به این میشود که اتحادیه بازیگران، فعلاً به آرامی فعالیت خود را پیش ببرند و برای انجام اقدامات آینده خود عجله نکنند.
دودستگی بازیگران عضو اتحادیه ماه قبل آشکار شد و آن زمانی بود که گروه بزرگی از بازیگران که به اعضای میانهرو معروف شدند و کسانی مثل تام هنکس و جورج کلونی در میان آنها بودند، با انتشار نامهای در روزنامههای پرتیراژ، اینطور اظهارنظر کردند که در «شرایط فعلی» وقوع یک اعتصاب به نفع اهالی سینما و کل جامعه آمریکا نیست. آنها که با اصل اعتصاب مخالفتی نداشتند، اینگونه حرف خود را مطرح کردند که میتوان با بحث و مذاکره با کمپانیهای فیلمسازی به توافق رسید و دیگر نیازی به یک اعتصاب همهجانبه نیست. تحلیلگران سینمایی و اجتماعی در این باره که منظور بازیگران از «شرایط فعلی» چیست، بحثهای زیادی بهراه انداختند. این «شرایط فعلی» به خیلی چیزها ربط داده شد که از بحران اقتصادی فصل گذشته آمریکا شروع میشد و تا حضور باراک اوباما در کاخ سفید (بهعنوان اولین رئیسجمهور سیاهپوست آمریکا که با شعار تغییرات پا به صحنه گذاشت) ادامه پیدا میکرد.
دودستگی بین بازیگران هنوز هم ادامه دارد. بهجز مورد دمکراتیک بودن رأیگیری در بین اعضای اتحادیه، بهنظر میرسد بازیگران مخالف اعتصاب قدرت زیادی در داخل اتحادیه دارند که توانستهاند رأیگیری درباره اعتصاب را برای مدتی بهتعویق بیندازند، زمان این تعویق هنوز مشخص نیست و روزنبرگ در این باره که رأیگیری تا چه زمانی به عقب افتاده است، هیچ صحبتی نکرده است. این تعویق میتواند تا 2روز دیگر باشد و یا چند ماه دیگر.قرارداد 3ساله همکاری اتحادیه بازیگران سینما با کمپانیهای فیلمسازی سوم ژوئن گذشته به پایان رسید و حالا آنها باید قرارداد جدیدی برای 3سال آینده با یکدیگر امضا کنند. بازیگران میخواهند که در قرارداد جدید، شرایط مالی بهتری برایشان درنظر گرفته شود. یکی از مهمترین خواستههای آنان این است که درصدی از فروش نسخههای دیویدی فیلمهایشان به آنها داده شود.
ولی نمایندگان کمپانیهای فیلمسازی گفتهاند در این باره هیچ بحثی با نمایندگان اتحادیه نخواهند کرد. نسخههای دیویدی فیلمهای سینمایی، معمولاً فروش خیلی خوبی در بازار ویدئویی (داخلی و بینالمللی) دارند و طی چند سال اخیر، بهصورت یکی از منابع خوددرآمد کمپانیهای فیلمسازی درآمده است. 3سال پیش که اتحادیه بازیگران سینما با کمپانیهای فیلمسازی قرارداد همکاری را امضا کرد، هنوز فروش نسخههای دیویدی مثل امروز مطلوب و عالی نبود. بازیگران دریافت درصدی از سود حاصل از فروش نسخههای دیویدی فیلمهایشان را حق طبیعی خود میدانند.
باب یاری تهیهکننده ایرانیتبار هالیوود که هنوز اختلافات او با آکادمی اسکار بر سر نحوه اهدای جایزه اسکار به «تصادف» فراموش نشده است نیز، فیلم مستقل «کشتن پابلو» را به کارگردانی جوکارناهان تهیه میکند. اما او هنوز بازیگران این فیلم را انتخاب نکرده است. آنتون فوکوآ «بهترینهای بروکلین» را با بازی ریچارد گیر، اتان هاوک و دان چیدل کارگردانی میکند. این فهرست را میتوان همچنان ادامه داد و در همان حال این سؤال را مطرح کرد که اگر کمپانیهای بزرگ فیلمسازی، بخواهند فیلمهایشان را بهعنوان یک محصول مستقل و غیرمتعارف جلوی دوربین ببرند، آنوقت تکلیف چه خواهد بود؟!
«شوالیه تاریکی» جدیدترین فیلم بتمنی تاریخ سینما یک فیلم بزرگ و پرهیجان هالیوودی است. اما منتقدان سینمایی با تحسین این فیلم از آن بهعنوان یک اثر غیرمتعارف اسم میبرند که قصههای کمیکاستریپی و ابرقهرمانانه را وارد مرحله جدیدی کرده است. این فیلم سال قبل میلادی در نمایش عمومی خود 531 میلیون دلار فروش کرد و پس از «تایتانیک» جیمز کامرون (با فروش 601 میلیون دلاری)، مقام دومین فیلم پرفروش کل تاریخ سینما را بهخود اختصاص داد. مشابه چنین اظهارنظری را منتقدان درباره «آیرنمن» هم میکنند. البته در اینجا از انیمیشن «وال رای» حرفی نمیزنیم، زیرا این فیلم هیچ بازیگر زندهای ندارد! گروهی از منتقدان سینمایی میگویند طی سالهای اخیر فاصله بین فیلمهای مستقل و هالیوودی کم شده است و بهسختی میتوان آنها را از یکدیگر جدا کرد.
در شرایطی که کمپانیهای فیلمسازی در فیلمهای بزرگ و پرخرج خود تلاش دارند مضامین غیرمتعارف را هم بگنجانند، تهیهکنندگان و فیلمسازان مستقل هم سعی دارند قصههای غیرمتعارف را به شکلی تماشاچیپسندتر تعریف کنند و از ستارگان و سوپراستارها برای ایفای نقشهای اصلی استفاده میکنند. به این ترتیب فیلمی مثل «مورد عجیب بنجامین باتن» براد پیت را در کدام دسته میتوان قرار داد؟ فیلم قصهای غیرمتعارف دارد که به زبانی تماشاچیپسند تعریف میشود. دیوید فینچر فیلمساز مستقل آن را کارگردانی کرده ولی
براد پیت نقش اصلیاش را بازی میکند. فضای قصه، رئال است ولی با چشماندازهای باشکوه هالیوودی همراه شده است. منتقدان سینمایی آن را تحسین کردهاند و در همان حال در گیشه نمایشی بیش از 120 میلیون دلار فروش داشته است. از این نمونه فیلمها، کم نیستند و میتوان به کارهای زیاد دیگری اشاره کرد.
قرارداد همکاری اتحادیه بازیگران سینما با کمپانیهای فیلمسازی که از ماه ژوئن به پایان رسید، هنوز هم بهعنوان مبنای کاری طرفین مورداستفاده قرار میگیرد. بازیگران سینما تا زمانی که قرارداد جدیدی همکاری امضا شود، موظف هستند براساس قرارداد قبلی کار کنند. این مسئله باعث بروز نوعی بلاتکلیفی در گروه انبوه بازیگران شده است.
آنها که نمیتوانند بیکار باشند (چون هنوز یک اعتصاب رسمی را شروع نکردهاند) مجبورند در فیلمهای جدید بازی کنند. از طرف دیگر، کمپانیهای فیلمسازی هم دارند بهسرعت کارهای جدید خود را جلوی دوربین میبرند، تا درصورت شروع یک اعتصاب، فیلمهایی را برای اکران عمومی داشته باشند و سالنهای سینما بدون فیلم نمانند. تحلیلگران سینمایی، وضعیت فعلی را یک وضعیت بلاتکلیف ارزیابی میکنند که در آن هیچیک از طرفین دعوا وضعیت مشخصی ندارند. تحلیلگران در همین رابطه، این سؤال را مطرح میکنند که این وضعیت تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد؟ در حقیقت، تداوم این وضعیت به نفع هیچیک از اهالی سینما نیست و اینطور بهنظر میرسد که کمپانیهای فیلم سینمایی با دفعالوقت کردن، میخواهند بازیگران سینما را وادار به عقبنشینی کنند.
شروع یک اعتصاب بهمعنی بیکار شدن بازیگران و بقیه دستاندرکاران سینما در پشت صحنه است. اتحادیه اعلام کرده، بازیگران اعتصابی را حمایت مالی خواهد کرد. اما این حمایت مالی چقدر خواهد بود و تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، بر سر عوامل فنی سینما چه خواهد آمد؟ چه کسی به وضعیت آنها رسیدگی خواهد کرد؟ ماه قبل نمایندگان کارگران صحنه در جلوی محل برپایی جلسه خصوصی بازیگران (برای تصمیمگیری درباره اعتصاب) تجمع کردند.
آنها از نمایندگان بازیگران خواستند علیه اعتصاب، رأی بدهند و برای حل مشکل خود با کمپانیهای فیلمسازی، از این گزینه استفاده نکنند. آنها به بازیگران گفتند، اعتصاب بهمعنی بیکار شدن آنهاست که مشکلات مالی خیلی زیادی برایشان فراهم خواهد کرد.اینطور استنباط میشود که خود بازیگران هم فکر نمیکردند وقوع یک اعتصاب، برایشان باعث این همه دردسر و مشکل شود. تصور آنها این بود که بهصورت یکپارچه اعتصاب خواهند کرد و خیلی زود به خواستههایشان خواهند رسید. اما فیلمنامهای که آنها در سر داشتند و برای خودشان نوشته بودند، مثل قصه بسیاری از فیلمهای هالیوودی در مسیر دیگری افتاد و حالا اینطور بهنظر میرسد که جمع کردن آن خیلی مشکل است.
شاید اتحادیه بازیگران برای حل مشکل خود نیازمند یکی از آن ابرقهرمانهای فیلمهای سینمایی است. اما آیا کریستین بل یا توبی مگوآئر میتوانند در این رابطه کمکی بکنند؟! اعتصاب صد روزه (تاریخی) سال قبل اتحادیه فیلمنامهنویسان آمریکا با موفقیت تمام شد. آیا اعتصاب احتمالی اتحادیه بازیگران آمریکا هم میتواند دل خودش را بر چنین پایان خوشی خوش کند؟
آسوشیتدپرس – ژانویه 2009