آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در همایش «قرآن، انسان و پرسش» که در مرکز همایش‌های حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی برگزار شد، با بیان این که در آستانه حلول دهه مبارکه فجر و در کوران جنایات اسرائیل در غزه هستیم، اظهار داشت: دهه فجر یادآور یک حرکت بی‌نظیر تاریخی در جهان اسلام و قلمروی مکتب اهل بیت است. حرکتی نو و بی‌سابقه که در تاریخ اسلام چنین حرکتی به ندرت وجود داشته که با همت و خواست مردم و به نیابت امام زمان(عج) تشکیل شده باشد.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: ممکن است چنین حکومت‌هایی در تاریخ تشکیل شده باشند، اما نظمی که انقلاب ایجاد کرد و مکتب فقه شیعه را اساس قرار داد وجود نداشته است.
وی افزود: این انقلاب در درجه اول با رهبری امام راحل که حقیقتا هدیه الهی بوده‌اند و در درجه دوم توسط شاگردان ایشان و روحانیون برپا شد.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: شب گذشته در محضر مقام معظم رهبری بودم و ایشان از زمانی که امام بیمار و در بیمارستان قلب بستری شده بودند، خاطره‌ای را برای من نقل کردند که کسی به ملاقات مقام معظم رهبری ( آیت‌الله خامنه‌ای) رفته بود و از کتابی که به زبان عربی و فارسی ترجمه شده روایتی را نقل کرده بود که ناظر بر انقلاب حضرت امام بود.
هاشمی رفسنجانی ادامه داد: سی‌سال از آن روزها می‌گذرد و ما توانستیم راه، مکتب و دستاورد مردم را حفظ کرده و آن را ادامه دهیم و انشاءالله هر روز هم نیرومندتر باشیم. مهم‌ترین دستاورد دهه فجر این است که اولا برای اولین بار با محوریت اهل بیت بود و دیگر اینکه با همراهی و جانفشانی مردم این راه طی شد و این رکن اصلی کار است؛ چرا که دین با اعتقادات و باور مردم می‌تواند شکل بگیرد و این انقلاب، درست راه دین را رفت و تا امروز هم بر پایه عقیده مردم قرار دارد و اگر خدایی ناکرده روزی بر پایه‌ی عقیده مردم نباشد باید فکر کنیم که چرا؟
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با اشاره به دستاوردهای علمی دوران سی‌سال پس از انقلاب گفت: ما در دستاوردهای علمی امروز شاهد جهش عظیمی هستیم و همین‌طور سند چشم‌انداز بیست‌ساله را بر مبنای توسعه دانایی‌محور قرار دادیم و این بسیار مهم است که اگر اتفاق بیفتد و عالمانه جلو برویم و با فکر و اندیشه و نوآوری انقلابمان را توسعه دهیم آن وقت است که راه انبیا را در پیش گرفته‌ایم.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در ادامه با اشاره به حوادث غزه گفت: ما در شرایط ویژه‌ای قرار گرفته‌ایم و حوادثی که در 22 روز در غزه اتفاق افتاد حادثه بی‌نظیر تاریخی است که ارتش بسیار نیرومند به یک جمعیت کوچک در سرزمین محاصره شده‌ای با کمال شقاوت حمله کند و مردم همه مصیبت‌ها را تحمل کنند و مانند صخره سماء جای خود بایستند و باعث شرمندگی و ذلت اسرائیل و حامیان او شوند.
وی افزود: هنوز وضع در غزه خطیر است و توطئه جدیدی شروع شده و مردم بدون هرگونه امکاناتی زندگی می‌کنند، در حالی که غزه باید بازسازی شود، اما مشکل اساسی اینجاست که اسرائیل از بازسای جلوگیری می‌کند و به نظر می‌رسد که سیاست او و حامیانش این است که با تداوم خرابی‌ها مردم را از حماس دور کنند. این باید به نحوی خنثی شود و مردم غزه بتوانند حیاتی همراه با بازسازی داشته باشند و انشاءالله با کمک مردم غزه و سیل کمک های دنیا از جمله ایران که از هم‌اکنون نهضتی برای بازسازی مدرسه، دانشگاه و بیمارستان در آن کشور بپا شده، برای آنکه به آنجا بروند و بازسازی کنند این راه باز شود و شر محاصره به توطئه‌گران برگردد.
رئیس مجلس خبرگان رهبری در ادامه با اشاره به موضوع اصلی همایش یعنی قرآن، انسان و پرسش گفت: تحقیقا هیچ کس بدون پرسش نیست. انسان از ابتدا که متولد می‌شود به تدریج در برخورد با پدیده‌های جسمانی و سپس روحانی در صفحه صاف ذهنش علامت سوالی ایجاد می‌شود و کم کمک ذهن و حافظه‌اش از اطلاعات و علوم پر می‌شود و البته علوم همواره با شک آغاز می‌شوند و اینکه علم انسان بی‌پایان است به خاطر وجود همین پرسش‌های بی‌پایان است که ابتدا سوالات جدیدی مطرح می‌شود و سپس به طور تصاعد هندسی بالا می‌رود و هر پرسشی را که پاسخ دهیم علمی را ایجاد می‌کنیم. بنابراین حرکت پرسش و پاسخ حرکتی بی‌پایان است و این از افتخارات معجزه‌آمیز بشریت است که کمال به هیچ وجه به پایان نمی‌رسد و ظرف دانش و ایمان انسان پایانی ندارد.
وی افزود: اگر شما زحمت می‌کشید و پاسخ سوالات را پیدا می‌کنید و آن را در صدا و سیما، کتاب یا اینترنت منتشر می‌کنید فکر نکنید تمامی دارد، این چنین نیست که برای پرسش‌ها پایانی وجود داشته باشد خداوند نیز خلقت بشر را همراه با پرسش و پاسخ و جهل و علم بیان کرده است و این ما هستیم که ظرفیت بی‌پایان و راه اختیاری را داریم که باید با تلاش خودمان به خدا برسیم.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: اولا کار خدا این بود که با بندگان مطیع و متعبد خود خلقت انسان را در میان بگذارد تا نشان دهد که چه چیزی را می‌آفریند و ملائکه از این تعجب کردند و پرسش و پاسخ آنها با خداوند بسیار جالب است و اینکه ملائک اطلاع داشتند از این که انسان آینده‌ای پر از فسق و فجور دارد بسیار جالب است و یکی از این پرسش‌ها این است که ملائک از کجا آینده انسان را می‌دانستند.
البته بسیاری از پرسش‌ها هستند که نمی‌توانیم آنها را پاسخ دهیم اما به هر حال ملائک این شبهه را مطرح کردند و خداوند در پاسخ فرمودند "که من چیزهایی را می‌دانم که شما نمی‌دانید" و خداوند پرسش آنها را بدون استدلال باقی نگذاشت.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ادامه داد: انسان با اراده خداوند، عالم شد به همه مسمیات جهان یعنی از حقیقت موجودات مطلع شد و زمانی که حضرت آدم به این مسمیات پاسخ داد در حالی که ملائکه به آن جاهل بودند به انسان سجده کردند و از اینجا می‌آموزیم که باید نسبت به دانشمندان و معلمان احترام بگذاریم.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با بیان اینکه اولین آیات قرآن در مبنای علم است ادامه داد: خیلی سوال‌ها اگر نباشد به فکر بسیاری از جوان‌ها نمی‌افتیم و گناه بزرگ این است که مردم نتوانند سوال‌های خود را مطرح کنند؛ در حالی که باید اجازه داد تا سوال‌ها مطرح شود و خط قرمز در آنها وجود نداشته باشد در حالی که ما امروز فقط پرسش‌هایی را درباره‌ی خمس، نماز و زکات و قرآن می‌بینیم و می‌شنویم. اما باید اجازه داد سوءالات گسترده‌تر مطرح شود و جامعه آنقدر رشید ، آزاد و خیالش راحت باشد که هرچه لازم می‌داند و درباره آن اطلاعی ندارد بپرسد، البته پرسش‌ها باید برای رسیدن به حقیقت باشد و نه برای در تنگنا قرار دادن.
وی افزود: در عین حال کسانی که در مسند پاسخ‌گویی می‌نشینند فکر نکنند که پاسخ همه سوءالات را می‌دانند اگر در جایی نمی‌دانند از سائل بخواهند تا فرصتی بدهد برای تحقیق و تفکر در پاسخ به آن سوءال نباید مردم را گمراه کرد؛ چرا که گمراهی بدتر از بی‌جوابی است.
هاشمی رفسنجانی سوال و جواب را بهترین دانشگاه رشد علوم بشری خواند و گفت: در قرآن سخن از پیغمبری نیست که سوالاتی را از خداوند مطرح نکرده باشد؛ از جمله حضرت ابراهیم که اتفاقا پرسش‌های زیادی را بیان کرد. بنابراین ما به عنوان یک مکتب انسان‌ساز باید جریان پرسش و پاسخ را کاملا نهادینه کنیم و در حوزه علوم انسانی جایی به جز حوزه علمیه وجود ندارد که با منابعی که در اختیار دارد و مجموعه‌ای از انسان‌های با سواد و فرهیخته از مراجع گرفته تا دانشجویان که در آن حضور دارند باید پاسخ‌های مستدل به سوال‌ها بدهند، البته برخی از سوءالات هم وجود دارد که از مرز حوزه‌های علمیه تجاوز می‌کند و حوزه باید با دانشگاه همکاری داشته باشد که البته این کار را سازمان تبلیغات اسلامی انجام داده و الحمدالله ارتباط حوزه‌های ما با دانشگاه‌ها خوب است .
وی در ادامه تاکید کرد : انشاءالله محصول کار شما نوشتن دائره‌المعارف علل الشریعه خواهد بود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه متذکر شد: وقتی نمی‌توانیم جواب عقلانی به پرسش‌ها بدهیم یعنی اطلاعاتمان در آن حد نیست نباید به روایات مراجعه کنیم درست است که روایات وجود دارد اما معلوم نیست سائل آن قدر تعبد داشته باشد که روایتی را در کتابی بپذیرد و دیگر دنبال علل آن نباشد، بنابراین نباید خودمان را راحت کنیم؛ بلکه باید درباره آن روایت مطالعه کنیم و فلسفه آن را پیدا کنیم و البته گاهی هم نمی‌توان پاسخی برای آن پرسش‌ها یافت که این پرسش‌ها را باید جدا کرده و فصلی برای این سوالات ایجاد کنیم که این سوءالات را یا زمان می‌تواند حل کند یا پژوهش‌های آینده بنابراین آنچه مهم است جواب اغنایی است نه جواب اسکاتی . یعنی باید زحمت بکشیم و جواب بدهیم و اگر جواب ما را نپسندیدند خوب این می‌تواند تبدیل شود به میزگردهایی.
هاشمی رفسنجانی در خاتمه گفت: از حرکت ساماندهی پرسش و پاسخ صمیمانه استقبال و تشکر می‌کنم و امیدوارم با نیروهای قوی که دارید از این رهگذر دائره‌المعارف کاملی را در اختیار مردم و تاریخ بگذارید برای همه شما آرزوی موفقیت می‌کنم.
همچنین پیش از آغاز این همایش رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام برای زیارت به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی مشرف شد.
