همان کشوری که ثمره برنامه انقلاب دمکراتیک جهانی جورج بوش در موج آینده تحولات جهان بود. آخرین کشوری که شاهد انقلابهای رنگی شرق اروپا و آسیای میانه شد. اما این آتشی که آمریکا روشن کرد بهنظر میرسد که در حال طی کردن مسیر بازگشتن به سوی شرایط سابق خودش است.
آمریکا اکنون بعد از سرازیر کردن منابع مختلف مالی و غیرمالی به کانالهای انقلاب لاله در قرقیزستان از طریق پرداختهای مستقیم مالی گرفته تا پرداختهای در پوشش سازمانهای غیردولتی، در قرقیزستان چه به دست آوردهاست؟ دولت قرقیزستان اخیرا اعلام کرده که بهصورت یکجانبه قرارداد استفاده آمریکا از پایگاه هوایی ماناس در شهر بیشکک را لغو میکند. این پایگاه هوایی کانال ارتباطی مهمی برای انتقال تدارکات آمریکا به افغانستان است.
این خبر در کنار خبر کمک 2 میلیارد دلاری روسیه به قرقیزستان، در رسانههای غربی بازتاب گستردهای یافت. دولت آمریکا و مقامات ناتو آشکارا روسها را به مداخله در این موضوع متهم کردند. اما قرقیزستان دلیل اصلی تصمیم به تعطیلی این پایگاه را کشته شدن یک شهروند قرقیز در سال 2006 توسط یک سرباز آمریکایی عنوان کردند. نزدیک به 1500 سرباز آمریکایی داخل یا اطراف پایگاه هوایی ماناس قرقیزستان مستقر هستند.
زاخاری هتفیلد سرباز آمریکایی در یک ایست بازرسی، الکساندر ایوانف راننده کامیون 42 ساله قرقیزی و پدر دو پسر نوجوان را به ضرب گلوله کشت. ایوانف کامیون حمل سوخت به پایگاه هوایی ماناس را به این پایگاه برده بود و به گفته نیروهای آمریکایی، هتفیلد را با چاقو تهدید کردهبود.
همکاران ایوانف اما میگویند که او همواره از بیاحترامی و رفتار ناشایست سربازان آمریکایی با مردم قرقیزستان گلایه داشته و میخواسته این رفتار را تلافی کند. به همین خاطر آن روز تصمیم میگیرد تا بدون توجه به ایست بازرسی نزدیک پایگاه هوایی، کامیون حامل سوخت را به درون پایگاه ببرد.
بعد از تیراندازی سرباز آمریکایی به سوی ایوانف، چاقویی هم در محل پیدا شد که همکاران ایوانف میگویند ممکن است از داخل کامیون بیرون کشیده شده باشد و در حقیقت در دست ایوانف نباشد. هنگام تیراندازی، ایوانف 5 تا 6 متر دورتر از هتفیلد بودهاست.
همه این اطلاعات، خانواده و همکاران ایوانف را به این نتیجه رسانده که موضوع تهدید سرباز آمریکایی ساختگی بودهاست. به همسر ایوانف 50 هزار دلار غرامت پرداخت شد که رقم بالایی است. این رقم بالا در حقیقت نوعی پذیرش خطا و عذرخواهی به خاطر مرگ این غیرنظامی قرقیزستانی است.
اعضای تیم اوباما امیدوارند که چنین وقایعی دیگر در هیچ کجای دنیا میان نظامیان آمریکایی و غیرنظامیان کشورهای میزبان روی ندهد. رابطه نظامیان آمریکایی با غیرنظامیان در اکثر کشورهایی که واشنگتن پایگاه نظامی دارد، همین قدر تیره است. پایگاههای آمریکا از اوکیناوا تا بیشکک، منبعی برای خشونت، بیاخلاقی و آلودگیهای محیطزیستی هستند. این پایگاهها برای کشورهای میزبان دردسرهای زیادی دارند.
خبری که هفته گذشته منتشر شد تایید میکند که تغییر واقعی در سیاست خارجی واشنگتن روی نخواهد داد. براساس این خبر آمریکا مشغول مذاکره با ازبکستان برای گرفتن اجازه بازگشایی پایگاه قدیمی خود در خاک ازبکستان است.
چندی پیش وقتی آمریکا از اسلام کریماف، رئیسجمهوری ازبکستان به خاطر کشتار اندیجان انتقاد کرد، دولت این کشور پایگاه آمریکا را تعطیل کرد. حتی دولت جورج بوش هم از ازبکستان به خاطر اقدامات خشونتبارش فاصله گرفت اما اکنون دولت اوباما با شعار تغییر میخواهد دوباره به این کشور بازگردد.
دولت اوباما بهزودی فرمان افزایش نیروها در افغانستان را صادر میکند و به همین دلیل باید چندین پایگاه در اطراف پاکستان و افغانستان تاسیس کند. این کار به بیثباتی در منطقه، رویارویی با روسیه و بیشتر شدن فهرست اهداف تروریستی منجر میشود.
آمریکا برای حل مشکل خود در قرقیزستان تنها یک راه دارد. در دولت گذشته قرقیزستان، عسکر آقایف، رئیسجمهوری پیشین تهدید کرد که پایگاه نظامیان آمریکایی باید تعطیل شود. بعد از این تهدید، او در یک انقلاب با پشتیبانی آمریکا برکنار شد و پایگاه به کار خود ادامه داد. آیا تاریخ دوباره تکرار میشود؟
آنتیوار- 9 فوریه 2009