ثبت ازدواج از سال ۱۳۱۱ در دفاتر رسمی اجباری شد و از آن زمان تاکنون تمامی ازدواج‌ها و طلاق‌ها در دفاتر رسمی ثبت شده است. اکنون فرایند سنتی ثبت ازدواج بعد از حدود ۹۰سال، الکترونیکی شده است.
پیش از این بخشی دیگر از اسناد و مدارک به‌صورت الکترونیکی صادر می‌شد که منافع بسیاری برای مردم و کشور به همراه داشته است. از مزایای الکترونیکی‌شدن اسناد مختلف، علاوه بر محاسن محیط‌زیستی آن می‌توان به تصدیق اصالت سند الکترونیکی، دسترسی لحظه‌ای افراد ذینفع به اسناد و همچنین ارسال برخط اسناد به ادارات و سازمان‌های دیگر اشاره کرد.
دسترسی‌پذیری سند الکترونیک
در میان خانواده‌های ایرانی رسم بر این است که سند ازدواج در اختیار زوجه و خانواده او باشد. اکنون با الکترونیکی شدن اسناد ازدواج، امکان دسترسی طرفین به سند فراهم می‌شود. این در حالی است که نگرانی از مفقود شدن سند دیگر معنایی نخواهد داشت و تنها با کلیک روی یک لینک می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد.
الکترونیکی‌شدن سند ازدواج مزایای دیگری هم دارد، به‌طوری که حسن بابایی، رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با اشاره به صدور نخستین سند الکترونیکی ازدواج می‌گوید: «حذف اوراق بهادار از اسناد ازدواج، جلوگیری از جعل این اسناد، تصدیق اصالت سند الکترونیکی، دسترسی لحظه‌ای افراد ذینفع به اسناد و همچنین ارسال برخط اعلامیه ازدواج به سازمان ثبت احوال، ازجمله مزایای الکترونیکی‌شدن اسناد ازدواج است.»
بابایی همچنین اعلام کرد که در آینده نزدیک، صدور همه اسناد ازدواج به‌صورت الکترونیکی خواهد بود.
سامانه‌ای برای تحقق «ثبت سبز»
ستار هاشمی، معاون توسعه فناوری و خدمات الکترونیک ثبتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در گفت‌وگو با همشهری به طراحی سامانه‌ای با عنوان «سامانه ثبت وقایع ازدواج و طلاق» اشاره می‌کند که سردفتران باید اطلاعات مربوطه را در این سامانه ثبت کنند.
هاشمی با اشاره به اینکه برخلاف بعضی از سامانه‌ها که در ایام تعطیل ترافیکی روی آنها نیست، عنوان می‌کند که سامانه ثبت وقایع ازدواج و طلاق به‌طور کامل در دسترس است و به‌صورت برخط به سردفتران سرویس می‌دهد.
او با تأکید بر اینکه باوجود این سامانه، دفترهای کاغذی و فیزیکی موجود در دفترخانه‌های ازدواج و طلاق دیگر موضوعیت ندارند، می‌گوید: «به این ترتیب شاهد استفاده حداقلی از کاغذ خواهیم بود و به‌سوی چشم‌انداز «ثبت سبز» گام برمی‌داریم.»
فرایند پیچیده الکترونیکی‌شدن اسناد
سند مالکیت اموال منقول و غیرمنقول پس از تک‌برگ‌شدن اگرچه با یک تحول روبه‌رو شد، اما نگرانی‌های مختلف ازجمله مفقود شدن، کپی گرفتن برای امور اداری و همچنین جعل سند را برطرف نکرد. از سوی دیگر، الکترونیکی شدن اسناد، اقدامی زمانبر، پیچیده و در عین حال، ارزشمند محسوب می‌شود.
به همین‌خاطر است که ستار هاشمی، معاون توسعه فناوری و خدمات الکترونیک ثبتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور صدور الکترونیکی اسناد مالکیت را نیازمند شناسایی صحیح همه ذینفعان می‌داند.
هاشمی از «مردم» و «مراجع ذیربط» به‌عنوان ذینفعان این پروژه بزرگ نام می‌برد و می‌گوید: «اکنون بحث‌ها و بررسی‌های کارشناسی برای شناسایی این مراجع در حال انجام است و زیرساخت‌های فنی صدور الکترونیکی اسناد مالکیت هم در دستور کار قرار دارد و در حال آماده‌سازی آن هستیم.»
مزایای سند دیجیتال
کاهش هزینه‌های مختلف ازجمله هزینه کاغذ و همچنین جلوگیری از خطای انسانی در تنظیم اسناد، تنها نمونه‌هایی از مزایای الکترونیکی‌شدن اسناد به شمار می‌آید.
معاون توسعه فناوری سازمان ثبت اسناد و مالکیت کشور یکی از مزایای صدور الکترونیکی اسناد را عدم‌موضوعیت صدور سند المثنی می‌داند.
ستار هاشمی با اشاره به اینکه شهروندان در هر زمان و هر مکان که نیاز به سند مالکیت داشته باشند، با این اتفاق، گویی سند در کنارشان است، مخاطرات حمل‌ونقل سند برای مالکان و موضوع جعل سند را هم اساسا منتفی می‌داند.
او همچنین به «جامعیت داده‌ها» اشاره می‌کند که نتیجه اجرایی‌شدن صدور الکترونیکی سند خواهد بود.
معاون توسعه فناوری سازمان ثبت در این‌باره می‌گوید: «وقتی مردم به دستگاه‌های مختلفی مراجعه می‌کنند که لازم است سندی را ارائه دهند، از این موضوع مطمئن می‌شوند که اطلاعات سندشان درست است و اگر احیانا اطلاعات سند کامل نبود، ما مکلف هستیم که آن را اصلاح کنیم.»
گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه
نظر شما