ناگفته‌های نخستین مدیر عامل مترو تهران

همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: کتاب‌های منتشر شده در بخش تاریخ شفاهی، بخشی از منابع قابل استناد در حوزه تاریخ‌نگاری است که به لحاظ بهره‌مندی از روایت راویانی که در بطن وقایع تاریخی حضور داشته‌اند، ارزش تاریخی مضاعفی دارد. در این زمینه مراکز تحقیقاتی و موسسات فرهنگی متعددی فعالیت دارد که یکی از آنها، موسسه فرهنگی و مطبوعاتی ایران، انتشارات ایران است که اخیراً در بخش تاریخ شفاهی فعالیت‌های جدی و گسترده‌ای را در برنامه کاری خود قرار داده و آثار متعددی را تهیه و منتشر کرده است. یکی از این کتاب‌ها، با عنوان «سال‌های بی‌حصار» خاطرات مهندس اصغر ابراهیمی اصل، از مدیران اجرایی کشور در دهه‌های اخیر است. این اثر که با تحقیق و تدوین حسین کاوشی تهیه و منتشر شده، کتاب اول از تاریخ شفاهی در موسسه فرهنگی و مطبوعاتی ایران، انتشارات ایران است که جلد اول خاطرات راوی هم محسوب می شود. در بخشی از مقدمه ناشر آمده است: کتاب«سال‌های بی‌حصار» روایت‌گر دوره های مختلف زندگانی مدیریتی مهندس اصغر ابراهیمی اصل، از مدیران اجرایی زبردست کشور است که جلد نخست آن شامل وقایع و سمت های متعدد ایشان تا سال 1367 می باشد. مهندس ابراهیمی اصل پیش از پیروزی انقلاب اسلامی وارد جریانات مبارزه علیه رژیم پهلوی شده و بعد از آن در سمت های مهمی چون فرماندار و استاندار، فعالیت های سیاسی و اجرایی خود را ادامه داده و به عنوان یکی از مدیران موفق انقلاب، منشاء اثرات مهمی در دوران مدیریتی مختلف خود بوده است. یکی از مهم ترین فصل های این کتاب، به دوران مدیریت ایشان به عنوان نخستین مدیر عامل مترو تهران اختصاص دارد. ساخت و راه اندازی متروی تهران یکی از بزرگترین کارهای انجام شده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است. آقای ابراهیمی اصل در این بخش از کتاب به چگونگی راه اندازی خطوط متروی تهران در نبود امکانات و مشکلات متعدد اجرایی موجود می پردازد. علاوه بر این، در خاطرات مهندس ابراهیمی اصل، به زوایای جدیدی از برخی وقایع و حوادث دهه 50 و 60 و جنگ تحمیلی اشاره شده که خواندنی است. اصل این گفت‌وگوها در سال 84 و پس از اینکه ابراهیمی اصل مدیریت مترو را واگذار کرد ثبت و ضبط شده است. خاطرات اصغر ابراهیمی اصل در کتاب«سال‌های بی‌حصار» در هشت فصل تنظیم شده است. فصل اول از تولد تا ورود ایشان به دانشگاه را در برمی گیرد؛ واکاوی ریشه‌های خانوادگی  و دوران کودکی راوی تا زمانی دانشجویی. فصل دوم به دوران دانشجویی وی در دانشکده نفت آبادان اختصاص دارد که همزمان است با فعالیت های مبارزاتی که ایشان در ایران انجام دادند و پس از آن مسئله ازدواج و مهاجرت تحصیلی به آمریکا پیش می آید.  فصل سوم در خصوص بازگشت ایشان از آمریکا در روزهی نزدیک به پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان حضورش به عنوان فرماندار اهواز در خوزستان است.  خاطرات این فصل با روزهای ملتهبی که با غائله خلق عرب و خیانت‌های استاندار خوزستان همراه است. در فصل چهارم به دوران استانداری ایلام و در فصل پنجم به دوران استانداری آذربایجان غربی پرداخته شده است. فصل ششم به جدا شدن او از وزارت کشور و خدمت در وزارت نفت اختصاص دارد. به بیان دیگر، مطالب این فصل به بازگشت مهندس به حیطه تخصصی خود یعنی مهندسی نفت و مدیریت شرکت نفت فلات قاره ایران و کارهای تاسیسی در این حوزه اختصاص یافته است. در فصل هفتم خاطرات دوران خدمت در سازمان آب منطقه ای تهران و صنایع دفاع روایت می شود. فصل هشتم نیز به دوران مهم حضور ایشان در مترو و احداث این پروژه ملی اختصاص دارد. این بخش طولانی ترین فصل کتاب و به نحوی مهم ترین بخش کارنامه ابراهیمی اصل است که با دوران مدیریت وی در پروژه ملی مترو پیوند خورده و خاطرات خواندنی بسیاری دارد. بخش پایانی کتاب مشتمل بر نامه ها و اسنادی است که بر صحت خاطرات و مستندات ارائه شده در کتاب می افزاید. در ادامه برشی از این کتاب را می خوانیم: «طرح بلند مدتی که در ذهن داشتم ادامه خط راه آهن سریع السیر برقی بود از تهران به مشهد اصفهان و قزوین تا موجب کاهش بار سفرهای هوایی و جاده‌ای شود و افزایش رفاه برای مردم حاصل شود. پیگیری‌های مستقیم و غیر مستقیم زیادی در این باره انجام شده که ماحصل آن راه آهن سریع السیر برقی در حال ساخت تهران-قم-اصفهان و راه آهن سریع السیر برقی تهران-مشهد با سرعت ۴۳۰ کیلومتر در ساعت است که شرکت CITIC چین در حد توافقنامه با سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی پیش برده و با یک اراده سیاسی و سرمایه گذاری مشترک قابل اجراست.»

 چاپ اول (تابستان 1401) کتاب«سال‌های بی‌حصار» خاطرات مهندس اصغر ابراهیمی اصل با تحقیق و تدوین حسین کاوشی، ویراستاری فاطمه‌سادات حیاتی طهرانی در 664 صفحه با شمارگان 500 نسخه و قیمت 235000 تومان از سوی موسسه فرهنگی و مطبوعاتی ایران، انتشارات ایران چاپ و منتشر شده است.