با ما به این سفر بیایید تا افسون شوید | جایی که شب‌ها در ایران، آسمان به زمین می‌چسبد

همشهری آنلاین، کویر تنها خاک نیست؛ پر از عجایب دیدنی است.

درخشنده‌های خشکیده 

اصلا به ذهنتان نیفتد که کویر جایی بی‌آب و علف است؛ گاه دریاچه‌هایی در دل کویر می‌بینید که زیبایی و رنگ‌های عجیبی به رختان می‌کشند. البته نباید انتظار دریاچه پرآبی را داشته باشید که جان بدهد برای آب تنی! دریاچه‌های کویری بیشتر فصلی هستند و از جنس نمک. در این فصل دریاچه‌های کویری زیباتر از همه سال است.

معدن متفاوت الماس

دریاچه نمک آران و بیدگل

برای رسیدن به دریاچه «آران و بیدگل» ۲ راه بیشتر ندارید: مسیر اول آران به مرنجاب است که بعد از ۳۵ کیلومتر ماشین‌سواری به دوراهی دریاچه نمک می‌رسید.  

مسیر دوم که طرفدار بیشتری هم دارد، ۲ کیلومتر بعد از کاروانسرای مرنجاب است که کم‌کم دریاچه مثلثی آران پیدا می‌شود.

 زمین‌های اطراف دریاچه به شدت باتلاقی است و بهتر است از خیر کشف یک مسیر جدید بگذرید و از همان مسیرهای متعارف بروید.  

دریاچه در بیشتر سال، خشک و پوشیده از بلورهای نمک است؛ بلورهایی که در نور خورشید چنان درخشندگی‌ای پیدا می‌کنند که انگار روبه‌روی یک معدن مسطح از الماس ایستاده باشید.

بزرگ‌ترین نمک دنیا 

دریاچه نمک‌خور

شاید طبیعت‌گردهای خارجی بیشتر از ما شهروندان ایرانی نام دریاچه نمک‌خور را شنیده و آن‌را دیده باشند. همین اول کار بگوییم برای رسیدن به دریاچه نمک‌خور فقط باید از مسیر جاده آسفالته شهرستان خور به طبس بروید تا بعد از ۵۰ کیلومتر رانندگی به قسمت جنوبی دریاچه برسید. به علت باتلاقی بودن زمین‌های اطراف و خود دریاچه به نفعتان است مسیر دیگری را امتحان نکنید.

گیر کردن در باتلاق از آن بلاهایی است که هیچ ارزش آزمون ندارد. هرچند بهتر است قبل از حرکت، یک راهنما برای خودتان دست و پا کنید اما اگر هوس ماشین‌سواری روی دریاچه به سرتان زد، حتما از راهنمای محلی استفاده کنید. دریاچه‌خور، بزرگ‌ترین دریاچه نمک فصلی جهان است که جهانگردان زیادی برای دیدن آن پایشان به این قسمت از بیابان باز شده است.

افق‌های ترک‌خورده

دریاچه مهارلو

در نزدیکی شهری پرگردشگر و تاریخی زیبایی‌های طبیعی‌ای وجود دارد که یک‌بار دیدنش هرگز از خاطر پاک نمی‌شود. شاید نزدیکی دریاچه مهارلو با پایتخت باستانی ایران نامش را برای مردم سرزمینمان آشنا کرده است.  

دریاچه مهارلو در ۱۸ کیلومتری جنوب شیراز قرار گرفته و به خاطر سطح بالایی که نسبت به دریا دارد، آب آن به سرعت تبخیر می‌شود. حجم آب دریاچه بسیار کم است و برای اتراق پرندگان مهاجر مناسب نیست؛ گرچه گاهی پرندگان با اشتباه فرود می‌آیند و بال‌هایشان شوره می‌بندد.

در فصل‌های بارندگی هم فقط در بخش‌های شمالی و مرکزی آن، چیزی حدود ۲ وجب آب با درجه شوری بسیار بالا وجود دارد. اما دیدن سطح وسیعی از کویر که با  ترک‌های ریز و درشت تا افق کشیده شده، چندان خالی از لطف نیست.

هزارتوهای زندگی

روستای ابیانه

در دامنه کوه کرکس و در ۴۰ کیلومتری جاده نطنز به کاشان، روستایی هست با خانه‌های تودرتو و سنگی به نام «ابیانه»؛ روستایی چندطبقه با ایوان‌های چوبی و حیاطی که سقف خانه طبقه‌پایینی‌ها به حساب می‌آید. کوچه‌های باریک روستا با روزنه‌هایی از نور که از لابه‌لای سنگ‌ها راه فراری برای خودشان پیدا می‌کنند هم جان می‌دهد برای آنهایی که ذوق عکاسی دارند. اما برای گذراندن شب خیلی نمی‌توانید روی خانه‌های محلی حساب باز کنید چون اهالی از سرزدن‌های وقت و بی‌وقت توریست‌ها و سرک‌کشیدن به خانه‌هایشان حسابی کفری هستند و چندان دل خوشی از توریست‌ها ندارند. اما اگر جیب پر پولی دارید، می‌توانید روی اتاق‌های هتل ابیانه که از همان خانه‌های سنگی داخل کوه است، حساب کنید؛ البته به شرطی که خوش‌شانس باشید و هتل جای خالی برایتان داشته باشد.

آبادی‌ای از شن وماسه

هیچ چیز لذت بخش‌تر از این نیست که یک شب تا صبح را در خانه‌ای کاهگلی وسط کویر بگذرانید؛ خانه‌هایی با سقف‌های گنبدی و روزنه‌های نورگیرمانند که می‌توانید زیر آنها دراز بکشید و ستاره‌ها را تماشا کنید. حتی فکرش هم در شلوغی و روزمرگی زندگی شهری می‌تواند.
 به دادتان برسد.

بهارستان کویر

روستای سیرچ

هیچ باورکردنی نیست که در دل منطقه بی‌آب‌وعلف شهداد در استان کرمان روستایی با انبوه درختان سرسبز و آب‌وهوای خنک وجود داشته باشد؛ روستایی که خود اهالی کویر لوت به دلیل هوای مطبوعش نام «بهارستان» را روی آن گذاشته‌اند. سیرچ به خاطر همین آب‌وهوای متفاوتش مشهور شده است. گیاه معطر و درمانگر زیره هم که آن را سوغات کرمان می‌نامند در ارتفاعات سیرچ می‌روید.

سیرچ از یک‌سو به پیست اسکی و از سوی دیگر به کویر لوت می‌رسد که موجب شده این منطقه از بی‌نظیرترین مناطق طبیعت‌گردی به حساب آید. زیبایی بصری‌ سیرچ این روستا را به یکی از پرطرفدارترین روستاهای منطقه برای کویرنوردان و کوهنوردان تبدیل کرده است. هرچند روستا بیشتر به ییلاق می‌ماند تا محل سکونت دایم و سکنه ثابتی ندارد اما می‌توانید برای اقامت شبانه روی خانه‌های اهالی حساب کنید.

خاک سرخ و انار

روستای چوپانان

 به کاربردن عبارت خوش‌آب‌وهوا برای توصیف روستایی کویری شاید کمی اغراق‌آمیز به نظر برسد اما چوپانان با باغ‌های انار، زردآلو و انگورش واقعا یکی از خوش‌آب‌وهواترین روستاهای کویری است که می‌شود حتی در گرمای تابستان هم از بودن در آن لذت برد.  

روستا بین نایین و اصفهان و در ۹۵ کیلومتری انارک قرار دارد و با جمعیت بالای هزار نفرش یکی از پرجمعیت‌ترین روستاهای کویری است.  

یکی از جاذبه‌های روستا رنگ قرمز ملایم خاک رس بیابان‌های اطراف روستاست؛ رنگی که به خانه‌های روستا هم سرایت کرده و در کنار معماری خانه‌های کویری زیبایی روستا را دوچندان کرده است. درباره این خاک مردم محلی افسانه‌هایی می گویند که شنیدنی و جالب توجه است.

شاخ آفریقا در همین نزدیکی

روستای مصر

کمتر کسی می‌دانست وسط بیابان برهوت روستایی وجود دارد که همنام کشوری در شمال آفریقاست.  

برای رفتن به مصر ۲ راه وجود دارد؛ یکی از جاده خاکی – آسفالته خور (از شهرستان‌های اطراف اصفهان) و دیگری از جاده خاکی جندق که درنهایت به روستا می‌رسد. برای شب‌ماندن در این روستا هم می‌توانید روی خانه‌های اهالی حساب کنید؛ هرچند در نزدیکی روستا هم خانه‌ای قدیمی وجود دارد که صاحبش آن را برای اسکان کویرنوردان، خوش‌رنگ و لعاب کرده.

 از نقاط دیدنی روستا هم نیزار، دریاچه نمک سلکنون و رمل‌های ماسه‌ای است. اگر فصل پاییز و موقع چیدن زعفران پایتان به مصر رسید، می‌توانید از محلی‌ها زعفران تازه هم برای سوغات‌بخرید.

هتل‌های کویری

خوبی شب ماندن در کاروانسراهای کویری این است که لذت گذراندن یک شب تا صبح در کویر را با تمام وجودتان تجربه خواهید کرد و این به دلیل موقعیت جغرافیایی کاروانسراهای کویری است. کاروانسراها درست وسط کویر 
ساخته شده‌اند؛ پیش از آنکه مسافر کویر از وجود پناهگاهی امن کاملا ناامید شود. نیاکانمان هم در این مواقع به کاروانسراها می‌رسیدند

آسمانی از جنس الماس

قصر بهرام

قصر بهرام در منطقه حفاظت شده پارک ملی کویر قرار گرفته و برای همین هم باید برای ورود به این منطقه و سپری کردن شب در کاروانسرا مجوز داشته باشید.  

کاروانسرا در ۵۰ کیلومتری جنوب پیشوای ‌ورامین در منطقه‌ای که به سه‌راهی اصفهان معروف بوده، به دستور شاه‌عباس صفوی ساخته شد تا جناب‌شاه موقع رفتن به اصفهان، جای ترو تمیزی برای گذراندن شب داشته باشند. کاروانسرا حالا به یکی از بهترین اقامتگاه‌های کویری برای شب‌مانی و رصد ستاره‌ها تبدیل‌شده‌است.  

برای رسیدن به قصر بهرام، ۴ مسیر گرمسار، ورامین، پیشوا و کاشان وجود دارد. فقط اگر خواستید از مسیر کاشان بروید، از جاده خارج نشوید که منطقه سفیدآب، باتلاق‌های فراوان دارد.

سرگردانی خود خواسته

کاروانسرای مرنجاب

اگر دوست دارید در سفری گم شوید و دوباره پیدا شوید، به آران و بیدگل در کویر مرکزی ایران بروید. اگر بچه‌های زرنگی باشید و صبح زود راه بیفتید، حوالی ظهر به کاشان و کمی بعد به آران و بیدگل می‌رسید. بهتر است همه خرید سوغات و خوراک را در کاشان یا آران و بیدگل انجام دهید چون درست بعد از آران، بیابان برهوت کویر مرکزی شروع می‌شود. در کاروانسرای این منطقه هم جز پیرمرد نگهبانی که مسئول جای دادن کویرنوردان است، با کسی برخورد نمی‌کنید. اگر بیشتر از یک شب در کاروانسرا می‌مانید، پیاده‌روی در کویر برای روز اول پیشنهاد بدی نیست اما فردا صبح زود، به سمت دریاچه نمک و «جزیره سرگردانی» راه بیفتید و یکی از زیباترین مناطق کویری را با چشم‌های خودتان ببینید.  

حاکم خوش‌ذوق

کاروانسرای (رباط) زین‌الدین

اگر نام حمام گنجعلی‌خان در کرمان را شنیده باشید برای دیدن کاروانسرای او آمادگی بیشتری پیدا می‌کنید.

 او بر یکی از ساخته‌هایش نام کوچکش را گذاشته و روی دیگری نام خانوادگیش را.  کاروانسرای زین‌الدین در ۶۰ کیلومتری جاده یزد به کرمان و در فاصله ۵۰۰ متری از جاده قرار دارد.  

این بنا به دستور «زین الدین گنجعلی‌خان» -حاکم کرمان – در قرن دهم هجری ساخته شده است. کاروانسرا معماری منحصربه‌فردی دارد که به تازگی بازسازی شده و به مکان مناسبی برای شب‌مانی کویرنوردان تبدیل شده است. علاوه بر طبیعت‌گردها و کویرنوردان مسافران جاده جنوب هم می‌توانند شب خوب و پرخاطره‌ای را در این کاروانسرای تاریخی سپری کنند.