محمود عباس‌زاده به همشهری آنلاین گفت: در مناسبات و اسناد بین‌المللی، پروتکل‌هایی که مناسبات آب را حل کند، نداریم. دادگاهی که بخواهد درباره اختلافات آب نظر دهد نداریم. اسناد بین‌المللی که کشورها در نقل و انتقال آب به آن ملتزم باشند نداریم. ما باید به سمت‌وسوی تهیه مناسبات روز و علمی در حوزه آب باشیم.

عباس زاده مشکینی

همشهری آنلاین - گروه سیاسی: با گذشت بیش از یک ماه از وعده وزارت امور خارجه مبنی بر سفر یک هیات ایرانی به افغانستان برای پیگیری موضوع انتقال آب رودخانه هیرمند به ایران، تاکنون گزارشی درباره علت توقف یا تاخیر این سفر منتشر نشده است.

گفت وگوی همشهری آنلاین با محمود عباس‌زاده مشکینی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این باره را بخوانید.

مقامات دولتی از اعزام هیات ایرانی به افغانستان برای پیگیری حقابه تالاب هامون سخن می‌گفتند. موضوع با مذاکره و رفت‌وآمد قابل حل است؟

واقعیت مسائل بین‌المللی این است که گرفتن حقابه ایران افغانستان به همان سختی است که آنها بخواهند از ما نفت بگیرند. افغانستان نمی‌خواهد آب هیرمند را به ما بدهد. این حرف‌ها و طرح چنین شعارهایی از سوی وزارت امور خارجه موجه نیست و بدون مبنا و حساب و کتاب رسانه‌ها را درگیر این مسائل کرده‌اند. یک نفر حرفی می‌زند که عملی نیست و این حرف روی دست می‌ماند.

براساس معاهده هیرمند ایران چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟

ضمانت اجرایی همین معاهده‌ای که شما می‌گویید چیست؟

در متن معاهده ضمانت اجرایی دیده نمی‌شود.

درست است. ضمانت اجرایی ندارد. اصل سخن نیز همین است که نمی‌توان پیگیری قطعی و جدی کرد.

البته قابلیت تشکیل یک دیوان داوری و بعد هیات داوری وجود دارد.

چند نکته وجود دارد. اولا با توسعه جوامع، ساحت اقتصاد، محیط زیست، خدمات، بهداشت، صنعت، ارتباطات و افزایش نیازهای متعدد انسان و نیاز بشر در ساحت استفاده بیشتر از آب، چون منابع موجود محدود است، ایران را با چالش‌هایی مواجه کرده است. ما در حوزه آب با چالش‌هایی روبرو هستیم و این چالش‌ها روزبه‌روز بیشتر خواهد شد. ایران کشور کم‌آبی است و ما به‌جای تمرکز بر مساله افغانستان باید در مدیریت آب با منشا داخلی خودمان تدبیر عالمانه داشته باشیم که تا به‌حال نداشته‌ایم.  

یعنی فکر راهکارهای جایگزین باشیم؟

بله. دولت باید روی حفظ آب‌های سرزمینی موجود کشورمان، استفاده از آب دریا، استفاده از تکنولوژی روز در شیرین کردن آب دریاها و کم استفاده کردن از منابع آب زیرزمینی و استفاده از آخرین تکنولوژی‌های مدیریت آب تمرکز داشته باشد.

یعنی کلا پرونده آب رودخانه هیرمند کنار گذاشته شود؟

خیر. منظور این نیست. وارد کردن آب از کشورهای دیگر امر درستی است. ما باید تلاش کنیم تعهداتی که کشورهای همسایه در این زمینه دارند و اسنادش هم موجود است را با گفت‌وگو حل کنیم. کشورها از مناظر مختلف به یکدیگر نیاز دارند. افغانستان به دریا راه ندارد و برای ارتباط با دریای آزاد و رفت‌وآمد به کشوری مانند ما نیاز دارد. چندین میلیون افغانی در کشور ما زندگی می‌کنند. جمهوری اسلامی ایران در زمستان‌ها بزرگترین، اولین و جدی‌ترین یار افغانستان در زمینه تامین انرژی، بنزین و گازوئیل بوده است. ایران در کنار مردم افغانستان بوده است. ما باید با شیوه‌های دیپلماتیک خواستار انجام تعهدات افغانستان در زمینه آب به ایران شویم.

آب هیرمند و هامون قابلیت پیگیری بین‌المللی ندارد؟

خیر. ما در مناسبات و اسناد بین‌المللی، پروتکل‌هایی که مناسبات آب را حل کند، نداریم. دادگاهی که بخواهد درباره اختلافات آب نظر دهد نداریم. اسناد بین‌المللی که کشورها در نقل و انتقال آب به آن ملتزم باشند نداریم. ما باید به سمت‌وسوی تهیه مناسبات روز و علمی در حوزه آب باشیم. در دنیا خلا پروتکل‌ها و کنوانسیون‌هایی که مناسبات حاکم بر آب، توزیع آب و استفاده درست از آب را حل کند وجود ندارد.

به‌عنوان مثال ترکیه جلوی رودخانه دجله و فرات سدهای ۴۰میلیارد مترمکعبی ایجاد کرده است. از وقتی که این اتفاق افتاده است، عراق خشک شده است. خشکی عراق باعث نفوذ گرد و خاک به داخل ایران هم شده است. گاهی وقت‌ها کشور تا مرکز درگیر گرد و خاک است. ترکیه آبراه‌هایی که به رودخانه ارس می‌ریزد را نیز مهار کرده است. رودخانه ارس ما نیز در آینده دچار مشکل خواهد بود. ترکیه هم برنامه دارد و می‌گوید خاک خودم است و آب هم برای خودم است. یک مناسبات دارای ضمانت اجرایی وجود ندارد.

راه‌حل‌های منطقه‌ای حل آب را در چه می‌دانید؟

ما باید برای تعیین تکلیف آب در دنیا با کشورهای مختلف در سازمان ملل و سایر سازمان‌ها گفت‌وگو کنیم. به‌عنوان مثال اگر ترکیه جلوی آب را می‌گیرد، مطالبه شود که چنانچه سدهای ترکیه شکسته شود و بغداد را آب ببرد، چه کسی پاسخگوست؟ اگر سیل و آب اضافه کشورها منجر به خرابی در کشورهای دیگر شود، آیا در حالت عادی باید از تشنگی بمیرند؟ اگر سیل آمد خسارت را باید کشور دارای حقابه از آن منابع آبی بدهد؟ اینجاست که نمایندگی‌های کشورها باید در سازمان ملل روی این موضوع کار درست و حسابی انجام دهند. کشورها باید اندیشه جهانی کنند و محلی عمل کنند؛ چاره این است.

کد خبر 774047
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار مجلس

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 26
  • نظرات در صف انتشار: 4
  • نظرات غیرقابل انتشار: 28
  • جعفری IR ۱۸:۳۴ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    105 6
    وقتی آنها ازتنها ابزار فشاری که دراختیار دارند علیه ما استفاده میبرند معلوم که ماهم باید ازتمام ابزارها برای فشار برآنها استفاده کنیم احداث سد درخروجی کشور یک حرکت خصمانه است ،با التماس هم مانند اظهارعجز درمقابل ستمکار است ،پس بهتراست ازفردا شروع کنیم،دفاع ازحق ملت با دیپلماسی وتعارفات سیاسی حل نمیشود.
    • غلامحسین محمد نژاد IR ۱۲:۴۷ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
      3 1
      ضمانت اجرایی قطع صادرات به افغانستان از گازوییل و بنزین گرفته تا پفک و بیسکویت . باور کنید به 24 ساعت نکشیده هیرمند سهله چهارتا رودخانه دیگر را هم می چرخونن طرف ایران .
  • قادر بایرامی IR ۱۸:۳۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    76 5
    راه حل _تمامی افغانها از کشور اخراج شود _تمامی کمکها به افغانستان قطع شود همه کمکها _پهبادها کل سد را نابود کنند .واین است راه حل افغانستان زورگو
    • محمد IR ۲۰:۳۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
      27 30
      مهاجرین افغان در ایران تبعه افغانستان هستند ولی در مسئله آب هیرمند و خیلی از مسائل دیگر با حاکمیت کشور خود همدست نیستند. اگر این اتباع اقدام دولت خود را تایید میکردند اخراج آنها درست می بود اما قریب به اتفاق آن ها و افراد فرهنگی که در شبکه های مجازی هستند موضع دولت ایران را تایید می نمایند. اما متاسفانه چون در افغانستان حاکمیت زور اعمال می شود دولیت این کشور نه حرف ما را می پذیرد و نه به توصیه اتباع خود گوش می دهد. متاسفانه در دنیای امروز وضعیت طوری شده که هیئت های حاکمه مواضع زورگویانه و غیر منطقی دارند اما مردم آن کشور مواضع درست تر و اصولی تر دارند.
  • IR ۱۸:۴۵ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    40 3
    افعانها بیرون یا عوارص حصور در ایران بگیرید و برای سیستان اب تهیه کنید اینقدر بیفکر نباشی
    • حسین IR ۲۲:۵۵ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
      31 1
      فقط مسئله اب نیست حدود ۳ میلیون مسکن توسط انها اشغال شده حدود ده میلیون شغل اشغال شده همین مسکن ملی در اصل ایجاد بازار کار برای افغانی‌ها است چون نود درصد کارگران واستادکاران همینها هستند و بدتر تعداد زیادی از اینها پولشونو تبدیل دلار میکنند میفرستند افغانستان دیگه چی بگم مصرف نان که همه دیدند اینجوری میشه تورم منفی در افغانستان چون تورمشون گردن ماست
  • ناشناس IR ۱۸:۵۳ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    59 3
    جالب هست ما مقابل یک افغانستان ضعیف حق آبه خود را نمی‌توانیم بگیریم چطور جلو ابرقدرتها میخواهیم از حق ملت دفاع کنیم
    • حاجی از سه راه جوبشور قم IR ۲۲:۵۴ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
      23 1
      عوارض نمی‌خواهیم تشریف ببرن کشور خودشون
  • علی IR ۱۹:۱۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    37 3
    خیلی قشنگ توجیهه کننده زورگویی افغانهاست آین آقا....
  • غلامحسینی IR ۲۰:۰۷ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    40 1
    این چه حرفی است که معاهده یا توافقنامه یا قرارداد ضمانت اجرایی ندارد وقتی طرف افغانی به تعهد خود پایبند نیست یعنی اینکه شرایط قبل از توافق میبایست حاکم گردد بعبارتی باز پس گیری سرزمینمان و...
  • فریزهندی IR ۲۰:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    26 2
    ر اساس معاهده لازم  الاجرای میان ایران و افغانستان راجع به رود هیرمند مورخ ۱۳۵۱ نیز کشور افغانستان از ارتکاب هر اقدامی که در حقابه مقرر شده ایران به صورت جزئی یا کلی خللی ایجاد نماید منع شده است.  بر این اساس، کشور افغانستان می بایست در اقدامات توسعه  ای خود به رعایت این قواعد پایبند باشد؛ در غیر این صورت، مسئولیت بین المللی این کشور قابل احراز است. در صورت عدم پایبندی افغانستان به تعهدات مذکور، راهکار حقوقی، توسل به روش های مسالمت آمیز رفع اختلافات بین المللی مندرج در معاهده لازم الاجرا میان طرفین است. افزون بر این، تلاش برای کاربست دیپلماسی فعالانه آبی مبتنی بر همکاری و همبستگی، به منظور رفع رقابتهای آبی میان دو کشور در راستای حفظ امنیت آبی حوضه هیرمند ضرورت دارد.  بنظر میرسد با سر باز کردن این دمل چرکین و بی فایده بودن پیگیری حوزه دیپلماسی، وقت آن رسیده شده باشد تا تعیین تکلیف این مهم را با مشت محکم حل نمود تا اینگونه شاهد پر پر شدن عزیزانمان نباشیم و اگر به این رویه عادت کنیم، ویروسی مهلک خواهد بود که منجر به افزایش روحیه جسارت سایر همسایگان خواهد گردید.
    • IR ۲۰:۵۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
      24 0
      همین الانشم کلی پررو شدن!
  • رضا هاشمزهی IR ۲۰:۴۹ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    38 1
    در ایران افغان برای ما شاخ شده اند. ازطالبان چه انتظاری دارید؟!
  • IR ۲۰:۵۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    30 0
    سرزمین جداشده راپس بگیرید
  • IR ۲۰:۵۳ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    40 1
    وقتی پانزده میلیون افغانی در ایران پراکنده شدند و باعث گرانی بیکاری و تورم و کمبود مسکن شده اند ودولت هم چاره ای نمی اندیشد کافیه به صف اتوبوس نانوایی درمانگاه ها بزنید تعداد افغانها از ایرانی ها بیشتر است که خودش یک خطر امنیتی است باید اخراجشان کرد روزی چندمیلیون لیتر آب مصرف میکنند چقدر گاز وبرق و بنزین و نان مصرف میکنند باید منافع ملی را باقدرت جلو برد باید راههای ترانزیتی را قطع و سوخت وکالا صادرات قطع شود
    • IR ۲۱:۳۵ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
      35 0
      از جنایاتشون هم بگین که هر روز اره اتفاق می افته.
    • امین IR ۰۷:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
      14 0
      تو هر صف نانوایی دولتی میریم 15 تا افغانی هر کدام 20 تا نان میگیرن. برای همین گندمی که تبدیل به نان میشه چقدر آب مصرف میشه.
  • IR ۲۱:۱۰ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    24 3
    فقط 4تا موشک کار داره تا سد ها رو با خاک یکسان کنیم...
  • IR ۲۱:۱۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    40 1
    یعنی تو تمام این سال ها (از سال1351 تا الان) هیچکس نمی دونست این پروتکل این ایراد اساسی رو داره تازه فهمیدن؟! تو تمام این سالها منتتظر چی بودن؟ چرا کاری برای رفع مشکل کم آبی مردم نشد؟ کوتاه آمدن در مقابل یک مشت ظالم عواقب خیلیییی بدتر از این رو داره. این حرف ها بیشتر توجیه برای اقدام درست و جدی نکردنه. ما فقط شدیم برطرف کننده نیازهای کشورهای همسایه به صورت یک طرفه. کشورهای همسایه هم هر کار دلشون خواست بکنن . عجب وضعیت گل و بلبلی؟!!!!!
  • علی IR ۲۲:۰۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    15 1
    از کشوری که نظام، رژیم و سران آن را به رسمیت نمیشناسید چگونه انتظار دارید به تعهداتش پایبند باشد؟ شما تصوّر میکنید سران افغانستان کاه خورده اند؟ نه جانم اینها در کل دنیا تنها حکومتگرانی هستند که بدون هیچ هزینه ای آب رفته حکومت را بعد از بیست سال به تنهایی و علیرغم مخالفت بسیاری از ... به جوی باز گرداندند.
  • ایرانی IR ۲۲:۲۵ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    23 1
    طالبان یک قطره آب هم به ما نمیده.
  • اشکان IR ۲۲:۳۹ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    21 3
    اینقدر نترسید ۳ فروند موشک به سمت سد کجکی و کمال خان شلیک کنید طالبان سر فرود میاره و اطاعت میکنه
  • IR ۲۲:۴۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
    20 5
    خیلی بیجا میکنه کشور یا گروهی بخواد حق ایران رو ضایع کنه دلشون موشک میخواد احتمالا. باید بفهمند ایرانی همیشه هم لبخند نمیزنه
  • IR ۰۸:۰۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
    13 0
    در این دنیا ضمانت اجرایی هر چیزی فقط و فقط مبتنی بر یک اصل هست آن هم اصل قدرت والسلام ، حال ممکن است این قدرت سیاسی ، نظامی و یا اقتصادی باشد فرقی نمیکند و در غیر اینصورت اگر رای دادگاهی را هم با فراهم کردن کلی ادله و مدارک بگیرید فایده ای ندارد و اجرا نخواهد شد حال چه رسد که طرف هم دولت بی قانون طالبان باشد و به هیچ قانون بین المللی هم اعتناعی نداشته باشد.
  • سامی IR ۱۰:۲۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
    10 1
    اخراج گسترده افاغنه و باعث فشار شدید به تروریست های عمارت طالبانی میشود..
  • marandi IR ۱۲:۲۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
    3 0
    ..آزموده را آزمودن خطاست ....و هر که ناموخت از گذشت روزگار / هیچ ناموزد ز هیچ آموزگار ......