نیاز آمریکا به توافق با ایران

ابوالفضل ظهره‌وند؛  کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل: توافق اخیر ایران و آمریکا برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده جمهوری‌اسلامی و تبادل زندانیان که پس‌از حدود 2سال گفت‌وگو و رایزنی‌های غیرمستقیم به‌دست آمد، یکی از آن چک‌های برگشتی دولت قبل به‌حساب می‌آید که در دولت سیزدهم در مسیر نقد شدن قرار گرفته‌است و نشان می‌دهد رویکردهای اتخاذ شده در حوزه سیاست‌خارجی ازسوی دولت‌سیزدهم توانسته گام‌های موفقیت‌آمیزی برای جامه‌عمل پوشاندن به اهداف ترسیم شده بردارد.
با این حال معتقدم هنوز هم باید برای گمانه‌زنی پیرامون ابعاد مختلف توافق تامل و تا اجرا شدن کامل آن صبر کرد، چراکه طرف آمریکایی پیشینه خوبی در زمینه ارائه ضمانت‌ها و پایبندی به تعهدهای خود ندارد و بارها زیرمیز مذاکرات و توافق‌ها زده‌است. البته ذکر این نکته ضروری است که مسئولان مربوط دریافت تضمین‌های لازم از طرف آمریکایی در این تبادل را تایید کرده‌اند و امیدواریم که فرایند طراحی‌شده برای اجرایی‌سازی توافق به‌خوبی انجام شود تا شاهد گشایش‌های چشمگیری در بازارهای مالی کشور باشیم؛ موضوعی که تاثیر قابل‌توجهی بر وضعیت معیشتی قشرهای مختلف جامعه خواهد داشت و به استمرار ثبات اقتصادی در کشور می‌انجامد.
دراین میان اگرچه هنوز برای تحلیل زوایای مختلف این توافق زود است، اما آنچه عیان‌تر از هرچیز به‌چشم می‌آید، چشم‌انداز روشنی است که دیپلماسی فعال دولت‌سیزدهم در حوزه‌های مختلف ترسیم کرده و با گره‌گشایی از پرونده‌های مختلف، نشان داده از انسجام لازم برای پیشبرد اهداف درنظر گرفته شده برخوردار است.
توافق با آمریکا قطعا گامی مثبت و رو به جلو برای دولت فعلی خواهد بود، اما طرف‌های آمریکایی حتی در این توافق نیز حسن‌نیت نداشته‌اند، چرا که اجازه آزادسازی پول‌های بلوکه شده را فقط در زمینه‌های غیر تحریمی و در مسیرهایی که آنها باید نظارت داشته باشند، داده‌اند؛ هرچند که همین توافق در دولت‌های گذشته نیز اتفاق نیفتاد و بالاخره در دولت سیزدهم حل و فصل شد.
آزادی زندانیان ایرانی در ایالات متحده نیز نکته حائز اهمیتی است که نباید به آسانی از کنار آن گذشت. نکته مهم دیگر در خبر توافق اخیر ایران و آمریکا این موضوع است که ایالات متحده امروز در وضعیت خوبی قرارنگرفته و در شرایط کنونی چاره‌ای  جز دستیابی به توافق با جمهوری‌اسلامی نداشته‌اند.
یعنی در واقع اگر آمریکایی‌ها می‌توانستند، بازهم از توافق با جمهوری‌اسلامی خودداری می‌کردند و می‌کوشیدند مانند گذشته، با سنگ‌اندازی در مسیر رایزنی‌ها، از به‌سرانجام رسیدن توافق جلوگیری کنند. این درحالی‌است که در شرایط کنونی آمریکایی‌ها به علت نقدهای جدی که از رویکردهای این کشور در زمینه دامن زدن به بحران اوکراین وجود دارد، به دنبال تطهیر چهره خود در جهان و آسیا هستند.
ازسوی دیگر جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده به علت عملکرد نه‌چندان مطلوبش، در حوزه‌های مختلف داخلی و خارجی، مورد نقدهای فراوانی در آمریکا قرار گرفته‌است و فشار سنگینی را ازسوی افکارعمومی این کشور تحمل می‌کند. بنابراین او می‌کوشید توافق با جمهوری اسلامی و آزادی زندانیان آمریکایی را به نوعی دستاورد خود معرفی کند و از رهاورد آن، در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، کمی از حجم انتقادها بکاهد.
در واقع توافق اخیر ایران و آمریکا، نیاز ایالات متحده به این توافق را به خوبی نشان می‌دهد، چراکه این کشور درحال‌حاضر در شرایط عدم‌تعادل قرار گرفته و شکست بزرگی را نیز در جریان مدیریت اغتشاشات در سال گذشته تجربه کرده است. پس آنان حاضر شده‌اند تا در ازای آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در چند کشور و همچنین آزادی زندانیان ایرانی، چند زندانی آمریکایی که دیگر نه ارزشی برای جمهوری اسلامی دارند و نه برای ایالات‌متحده،  پس بگیرند. ازسوی دیگر این توافق نشان دهنده وضعیت خوب و دست برتر جمهوری اسلامی نسبت به گذشته است که امیدواریم این روند رو به جلو ادامه دار باشد.