و تاکنون برای بررسی و رفع این مشکل جلسات و رایزنیهایی در سطوح مختلف مدیریتی برگزار شده که تقریبا میتوان گفت تاثیر چندانی نداشته و شهروندان تهرانی همچنان و هر روز مثل روزها، ماهها و حتی سالهای قبل، ساعتها از وقت مفید خود را در ترافیک سنگین خیابانها به سر میبرند؛ ترافیکی که هر روز به خاطر برخی نگرشها و برخوردهای سیاسی پیچیدهتر میشود.
طبق آمار ارائهشده، روزانه دستکم 15میلیون سفر شهری در تهران انجام میشود که اگر برنامهریزی مناسبی برای آن نشود، در خوشحالتترین شکل آن، وضعیت به همین شکل باقی خواهد ماند.
طبیعتا در چنین شرایطی توسعه و گسترش خطوط مترو و اتوبوسرانی توجه بیشتری میطلبد که البته مدیریت شهری تهران در سالهای اخیر بهرغم مخالفتهای غیرکارشناسانه، سنگاندازیها و مانعتراشیهای سیاسی، طراحی و راهاندازی خطوط BRT (اتوبوسرانی تندرو) و توسعه این خطوط، توسعه خطوط مترو، ورود اتوبوسهای جدید و... را در دستور کار قرار داده و برخی گامهای عملی را در کاهش مشکلات ترافیکی پایتخت برداشته است که البته اگر مخالفتها و مانعتراشیها نبود قطعا شاهد پیشروی سریعتر امور و وضعیت ترافیکی قابل قبولی در شهر بودیم.
از سوی دیگر به رغم تاکید میدان شهری، شورای شهر تهران و کارشناسان حملونقل مبنی بر اینکه توسعه خطوط مترو و تخصیص بودجه برای آن باید به عنوان یک راهحل مطمئن برای کاهش مشکلات ترافیکی در دستور کار دولت قرار گیرد، این خطوط به خاطر تزریقنشدن اعتبارات و بودجههای مناسب دولتی پیشرفت چندانی نداشته است چرا که بودجه شهری نمیتواند پاسخگوی هزینههای کلان و سنگین احداث مترو باشد و در شرایطی که مدیران شهری اعلام میکنند که به شرط تأمین اعتبار، توانایی و ظرفیت احداث 30کیلومتر مترو در سال برای تهران وجود دارد، توجه چندانی از سوی مقامات دولتی به این توان و ظرفیت نشده است.
میزان بودجه پرداختی از سوی دولت به مترو در 4سال اخیر 460میلیارد تومان بوده است که این رقم به طور متوسط سالانه 115 میلیارد تومان را شامل میشود و در شرایطی که احداث هر کیلومتر مترو به طور متوسط 45میلیارد تومان هزینه در بردارد، با این ارقام و بودجهها فقط میتوان به احداث حدود 2کیلومتر مترو در سال امیدوار بود.
براساس آمار مستند، متروی تهران با جابهجایی بیش از ظرفیت و توان خود، روزانه میزبان حدود یک میلیون و 800هزار سفر شهری است. متروی تهران هماکنون 5/93کیلومتر (شامل 50ایستگاه) است که اعتبار همه این خطوط و ایستگاهها و واگنها تا قبل از سال84 تامین شده است.
معادلههای سیاسی و نتایج طنزگونه
معضل دیگر شهر تهران، کمبود اتوبوس برای جابهجایی میلیونها شهروندی است که در طول روز، مدتزمان زیادی را در صفهای طولانی ایستگاههای اتوبوس به سر میبرند و در حقیقت تزریق اتوبوس به ناوگان حملونقل شهری میتواند تا حد زیادی گرهگشای مشکلات شهروندان باشد.
متاسفانه تحویل اتوبوس به پایتخت از محل اعتبارات دولتی در سالهای اخیر به کندی صورت گرفت و حتی سهمیه برخی از سالها اصلا پرداخت نشد و بهرغم مشهودبودن مشکلات فراروی شهروندان برای استفاده از اتوبوسهای درونشهری، برخی مدیران دولتی در محاسبه جمعیت تهران، تقاضای سفر و تعداد اتوبوسهای موجود در شهر، بهگونهای «ضرب و تقسیم یا جمع و تفریق» میکنند که حاصل این «معادله سیاسی» چیزی جز اعداد و ارقام بیارتباط و گنگ نیست و برای شهروندان بیشتر به یک طنز شبیه است تا آمار کارشناسی!
با احتساب 50دستگاه اتوبوسی که در بهمنماه سال جاری از سوی دولت به ناوگان اتوبوسرانی تهران تحویل شد، هنوز 297 دستگاه از سهمیه 2هزار و 750دستگاه سال85 به پایتخت تحویل نشده و جالب اینکه با توجه به فرارسیدن سال88، خبری از سهمیههای سال 86 و87 هم نیست و حتی هنوز سهمیهای برای تهران تعیین نشده است. البته باز وزیر محترم کشور ادعا کرد که با تحویل این 50دستگاه، دولت هیچ بدهیای به ناوگان اتوبوسرانی تهران ندارد!
این همه در حالی است که براساس طرح جامع حملونقل و ترافیک، شهر تهران به 11هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد و هماکنون 6هزار و 500دستگاه اتوبوس در پایتخت وجود دارد و اگر مدعی هستیم که آسایش مردم برای ما مهم است باید 5هزار اتوبوس جدید به تهران تحویل شود تا پاسخگوی نیاز شهروندان باشد.
طومارها و بیانیههای مردمی
نتیجه بیمهریهایی که به پایتخت و پایتختنشینان (در حوزه حملونقل) میشود، چیزی جز هدررفتن وقت و سرمایههای شهروندان نیست. شاید برای شهروندان چندان مهم نباشد که مشکل آنها با اعتبارات و سهمیههای دولتی حل میشود یا شهرداری، اما قطعا آنها انتظار دارند که برای تردد در شهر با مشکل مواجه نباشند و شهرداری را در این امر مسئول میدانند (چرا که مدیر شهر است) و توجهی ندارند که دولت بخش زیادی از بودجه تخصیصیافته را پرداخت نکرده است.
بهتازگی نیز شاهد حرکتهای مردمی در قالب سازمانهای مردمنهاد برای انعکاس خواستهها و انتظارات صنفی بهویژه در حوزه حملونقل و ترافیک هستیم و نقطه آغاز آن در روز هوای پاک بود که این سازمانها در 110 نقطه از شهر تهران با استقرار پایگاه و توزیع بروشور و امضای طومار به خواستههای خود در این حوزه برای نخستینبار در سطح کشور ماهیت صنفی و مردمی بخشیدند و اعلام کردند که دیگر دعوای2 سازمان و نهاد یا به طور مشخص دولت با شهرداری مطرح نیست بلکه یک خواست عمومی در این باره قضاوت میکند.
امضای طومار 2کیلومتری از سوی شهروندان تهرانی در روز هوای پاک و تاکید آنها بر گسترش هرچه سریعتر سیستمهای حملونقل عمومی، بیانگر این است که مسئولان باید در تخصیص اعتبارات، توجه بیشتری به این خواستههای عمومی و صنفی شهروندان داشته باشند.
همچنین انتشار بیانیه سازمانهای مردمنهاد در روزهای اخیر با تاکید بر ضرورت تقویت ناوگان حملونقل عمومی(مترو، اتوبوس، خطوطBRTو...) و ارتقای کیفیت خدماترسانی این ناوگان، حاکی از حساسیت نمایندگان شهروندان نسبت به ابعاد مختلف حملونقل و ترافیک تهران است.
تاکید شهروندان تهرانی بر ضرورت توسعه حملونقل عمومی در شرایطی صورت میگیرد که مسئولان قوه مجریه نهتنها در معادلات ترافیکی خود، شهروندان و ساعتها انتظار آنها در ترافیک سنگین را نادیده میگیرند بلکه گویا برنامهریزیها، مصوبات و تصمیمات آنها به پیچیدهترشدن وضعیت ترافیکی منجر میشود.
سازمانهای مردمنهادی که به نمایندگی از شهروندان تهرانی با صدور بیانیه، ضرورت گسترش و تقویت ناوگان حملونقل را خواستار شدهاند، عبارتند از:ارتقای آگاهیهای زیستمحیطی پروفسور حسابی، انجمن امداد ایرانزمین، انجمن اوریگامی، انجمن ایلامشناسی، انجمن بازی و اندیشه، انجمن بهروزان، انجمن پروانه سبز، انجمن تخصصی معلولین ایران، انجمن تلاشگران و کوشندگان سلامت، انجمن توسعه مهارتهای اجتماعی کودکان، انجمن نوجوانان حافظ زمین (دامون)، انجمن حامیان کودکان کار و خیابان، انجمن خردورزان، انجمن ساخت رفتار سالم و مبارزه با آسیبهای رفتاری، انجمن صرع، انجمن صنفی رفوگران فرش دستی، انجمن معلولین ضایعات نخاعی ایران، انجمن همتا، ایرانشناسی مهر، تعاونی توسعه یاران مهر، توانگستران برنا، جمعیت حامیان زمین، جمعیت خیریه تولدی دیگر، جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیطزیست، حافظین محله سبز، خانه توریست ایران، خانه حمایتی مهر کودکان، خانه کودک ناصرخسرو، خیریه اشرفالانبیاء، خیریه امداد دارویی درمانی مدد، خیریه بابالحوائج، خیریه توحید، خیریه حمایت از آسیبدیدگان اجتماعی (سرای احسان)، خیریه فاطمه زهرا(س)، زنان زمین و توسعه پایدار(راه سبز)، شبکه بهداشت و باروری، شهروند پویا، کارآفرینان فنی حرفهای، کانون آشنایی با حیاتوحش، کانون بانوان منطقه21، کانون بانوان منطقه22، کانون محیطزیست و توسعه پایدار (سنستا)، مجتمع آموزشی پژوهشی گوهر ایرانزمین و... .