همشهری آنلاین؛ گروه خانواده- فاطمه عسگری نیا:دولت های زیادی با وعده شناسنامه دار کردن بی شناسنامه‌ها آمدند و رفتند اما تا قبل از دولت سیزدهم هرگز این وعده وعیدها عملی نشد.
درست یکسال پیش بود که وزیر کشور با اعلام خبر صدور کارت های ملی موقت برای افراد فاقد برگه‌های هویتی در ایران روزنه‌های امید را در دل این افراد گشود و با عملیاتی کردن این وعده در روز سوم دی ماه، اولین خانواده‌ها موفق شدند کارت‌های شناسایی ملی و موقت خود را دریافت کنند در همان جلسه اعطای این کارت‌های ملی وزیر کشور اعلام کرد پیش بینی می شود زیر ۱۰۰ هزار نفر از جمعیت کشور فاقد مدرک شناسایی و برگ هویتی باشند.
حالا ۸ ماه از آن روز می‌گذرد و روند صدور شناسنامه و کارت ملی برای این افراد همچنان ادامه دارد تا جایی که حالا سازمان ثبت احوال کشور در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است به منظور تسهیل در ثبت‌نام و تعیین تکلیف فاقدین شناسنامه در سال ۱۴۰۲ سامانه https://faghedin.sabteahval.ir جهت ثبت نام ایرانیان فاقد شناسنامه راه‌اندازی شده است.
هاشم کارگر معاون وزیر کشور و رئیس سازمان ثبت احوال کشور که حدود یک ماه پیش خبر راه‌اندازی این سامانه را در جمع رسانه‌ها اعلام کرده بود، هدف از راه‌اندازی سامانه درخواست تشکیل پرونده افراد فاقد شناسنامه راشناسایی، صدور کارت موقت و در نهایت تعیین تکلیف افراد فاقد شناسنامه به منظور استفاده از خدمات اجتماعی در راستای تکالیف دستورالعمل مقابله با فقر مطلق و کمک به ایجاد سازو کار های قانونی برای ارائه خدمت به این افراد و کاهش هزینه های حاکمیتی اعلام کرد.
به گفته او با توجه به سیاست‌های دولت سیزدهم، به منظور شناسایی و تعیین تکلیف افراد فاقد شناسنامه، تخصیص شناسه واحد برای ایرانیان فاقد شناسنامه با ایجاد زیرساخت‌های لازم با اختصاص شناسه یکتا به آنان و در نهایت صدور کارت موقت ویژه برای این افراد همزمان با هفته دولت در سال ۱۴۰۱ آغاز شد.
کارگر با بیان این که با این اقدام امکان شناسایی کلیه اشخاص حقیقی مدعی تابعیت ایران براساس اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعات جمعیت کشور فراهم می گردد ادامه داد: «ثبت اطلاعات فاقدین شناسنامه دارای پرونده، ایجاد سامانه اخذ درخواست کارت ویژه فاقدین شامل اخذ اطلاعات نشانی، تصویر چهره و آثار بیومتریک و ایجاد فرایند چاپ کارت شناسایی ویژه فاقدین شناسنامه از جمله اقداماتی است که تاکنون در این خصوص صورت پذیرفته است. همچنین به منظور تسهیل در ثبت نام در سال ۱۴۰۲ سامانه https://faghedin.sabteahval.ir جهت ثبت نام ایرانیان فاقد شناسنامه راه‌اندازی شده است.»
او تاکید کرد: شناسایی و تعیین تکلیف افراد فاقد شناسنامه، کمک به ایجاد سازوکارهای قانونی ارائه خدمت به افراد مشمول، کاهش هزینه‌های حاکمیتی، ایجاد سرویس استعلام تصدیق اصالت کارت فاقدین شناسنامه و ... از آثار و نتایج این طرح است.
سایتی برای تمام بی شناسنامه ها
با مراجعه به سایت سامانه درخواست تشکیل پرونده افراد فاقد شناسنامه متوجه می‌شویم که این سایت به نوعی تمام دسته‌بندی‌های فاقدین شناسنامه را تحت پوشش قرار داده است
افراد متقاضی باید ابتدا در قسمت ثبت اطلاعات هویتی مشخصات خود (نام، نام خانوادگی، سال تولد، استان محل تولد، شهر محل تولد و…) را ثبت کنند. در قسمت مدرک هویتی می‌بینیم که گزینه‌های کارت آمایش، گذرنامه، دفترچه پناهندگی، پروانه اقامت، گواهی ولادت اتباع خارجه و سایر) در نظر گرفته شده است. بنابراین در این سایت نسل‌های دوم و سوم مهاجران و حتی فرزندان مادر ایرانی-پدر غیرایرانی که تاکنون موفق به دریافت شناسنامه نشده‌اند نیز ثبت‌نام می کنند.
به گفته رییس سازمان ثبت احوال کشور بیان کرده که: رسیدگی به درخواست‌ها مطابق قوانین و مقررات و در صورت لزوم طرح در شورای تأمین شهرستان‌ها به انجام خواهد رسید و تلاش بر آن است که تأیید یا رد تابعیت ایرانی این افراد و تعیین تکلیف پرونده‌های آنان در سریع‌ترین زمان ممکن به انجام رسد.
بی شناسنامه ها چه کسانی هستند؟
حالا شاید برای خیلی ها این سوال پیش بیاید که بی شناسنامه ها واقعا چه کسانی هستند و چرا از داشتن این امتیاز با وجود زندگی در کشور محرومند؟
بی شناسنامه ها چند گروهند گروه اول مدعیان تابعیت ایرانی هستند این افراد با این ک خود را ایرانی م یدانند ولی هیچ مدرکی دال بر ایرانی الاصل بودنشان ندارند و سالهای طولانی است که در ایران سکونت دارند. به خاطر همین شرایط حاکمیت به آنها شناسنامه اعطا نمی‌کند به خاطر همین در وضعیت بی‌شناسنامگی و بی‌تابعیتی به سر می‌برند. حالا در کشور ما چه کسانی این شرایط را دارند افرادی که عمدتا در در استان‌های سیستان و بلوچستان، گلستان و خراسان زندگی می‌کنند.
گروه دوم ممنوع الخدماتی ها هستند تفاوت این گروه با گروه قبلی این است که آنها در سالهای قبل موفق به دریافت شناسنامه شده اند اما بعد از مدتی سازمان ثبت احوال به اصالت ایرانی‌شان شک کرده و اعلام کرده که اصالت غیرایرانی دارند. با باطل شدن شناسنامه این افراد شناسنامه‌های فرزندان و نوه‌ها و کل خاندان حاصل از این گونه افراد نیز باطل شده است و تمامی خانواده بی‌شناسنامه شده‌اند. انی گروه از بی شناسنامه ها عمدتا متولدین مناطق صعب العبور کشورند که گواهی ولادت ندارند و چون سروکارشان به شهر و نواحی شهری کمتر می‌افتد لزومی به دریافت شناسنامه برای‌شان احساس نشده و شناسنامه دریافت نکرده‌اند. البته در سالهای اخیر و با فعالیت‌مأموران ثبت‌احوال تعداد این گونه از افراد بی‌شناسنامه بسیار کاهش یافته است.
گروه دیگر از بی شناسنامه ها در ایران فرزندان حاصل ازدواج مادر ایرانی با مرد غیر ایرانی هستند تا پیش از سال ۱۳۹۸ این افراد قبل از سن ۱۸ سالگی به هیچ وجه امکان دریافت شناسنامه نداشتند. اما بعد از اصلاح قانون تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی، این افراد حق دریافت شناسنامه را دریافت کردند اما اجرای این قانون به کندی پیش می‌رود متاسفانه. طبف آخرین آمار از بین حدود ۱۰۹ هزار فرد بی شناسنامه ای که در این گروه قرار می گیرد تنها ۱۵۸۰۰ نفر به شناسنامه دست پیدا کرده‌اند و مابقی افراد بی‌شناسنامه محسوب می‌شوند.
و گروه آخر که اتفاقا تعدادشان هم کم نیست نسل‌های دوم و سوم اتباع غیرایرانی ساکن در ایران هستند فرزندان مهاجران غیرایرانی ساکن ایران که در خاک ایران به دنیا آمده‌اند گرچه بر اساس شرایط بندهای ۴ و ۵ ماده‌ی ۹۷۶ قانون مدنی امکان دریافت شناسنامه‌ی ایرانی را دارند اما اکثریت این افراد نیز به شناسنامه‌ی ایرانی دست پیدا نکرده‌اند و جزء بی‌شناسنامه‌ها محسوب می‌شوند.
نظر شما