مقامات آمریکایی یک روز بعد از این اقدام پیونگ‌یانگ که بر خلاف گذشته با هیاهو و پوشش رسانه‌ای گسترده همراه بود، اعلام کردند که این موشک ماهواره‌بر نتوانسته در مدار زمین قرار گیرد و سقوط کرده‌است. اینکه این پرتاب با موفقیت همراه بوده یا نبوده، در اصل موضوع که همان توانایی تازه کره‌شمالی است تغییری ایجاد نمی‌کند.
کره‌شمالی اکنون نشان داده که توانایی پرتاب موشک دوربرد را یا دارد یا به‌زودی به دست می‌آورد.
کره‌شمالی آخرین نمونه موشک تائپودونگ-2 خود را به گونه‌ای که انتظار داشت با موفقیت آزمایش کرد. این آزمایش موشکی بر خلاف گذشته که بدون اعلام قبلی و به‌صورت غافلگیرکننده انجام می‌شد، این بار با هیاهوی بسیار از سوی پیونگ‌یانگ انجام شد. کره‌شمالی از چند هفته پیش از پرتاب این موشک ابتدا به‌صورت غیرمستقیم و بعد آشکارا از این کار خود خبر داده‌بود.
آمریکا، ژاپن و کره‌جنوبی هم در هفته‌های گذشته این اقدام کره‌شمالی را زیر پا گذاشتن قطعنامه‌های سازمان ملل دانستند و آن را محکوم کردند. این قطعنامه‌ها در سال 2006 میلادی و هنگامی که کره‌شمالی با آزمایش یک کلاهک هسته‌ای به عرصه قدرت‌های اتمی جهان پیوست، تصویب شدند.
این بار شورای امنیت سازمان ملل موفق نشد که قطعنامه‌های قبلی را به مرحله اجرا بگذارد و بیشتر به انتشار یک بیانیه بی‌معنا با عنوان «محکومیت» اکتفا کرد. شورای امنیت روز یکشنبه پس از 3ساعت مذاکره در پشت درهای بسته و پس از درخواست از چین و روسیه -تنها دوستان کره‌شمالی و متحدان جنگی کره در گذشته- نتوانست روی موضوعی دیگر به توافق برسد.
دانیل پینکستون از گروه بحران بین‌الملل با اشاره به پایبندی کره‌شمالی به معاهده فضایی می‌گوید: با وجود نشانه‌های روشن از کشورهایی که هر گونه قطعنامه‌ای را وتو خواهند کرد، مذاکرات سازمان ملل در مورد پرتاب موشک کره‌شمالی، برنقض قطعنامه‌های سال2006 میلادی استوار است.
با وجود این، شکست پرتاب ماهواره نشان می‌دهد که مهندسان کره‌شمالی تحت پوشش آزمایش موشک تائپودونگ-2، ماهواره‌ای بدلی را ساخته بودند. غرب می‌گوید، کره‌شمالی با سوار کردن ماهواره جعلی به موشک جهان را فریب داده است. دلیلی هم که می‌آورد این است که تمام تصاویر مشهود ماهواره‌های عکسبرداری نشان می‌دهد که این پرتاب به‌منظور تجسس و اکتشافات فضایی صورت گرفته است.
همزمان، این پرتاب قدم مهمی برای هدف قرار دادن آلاسکا، هاوایی و یا ساحل غربی آمریکا توسط کلاهک هسته‌ای است. هم‌اکنون همان طور که رسانه‌های کره‌جنوبی گزارش دادند، مشخص است که موشک تائپودونگ-2 می‌تواند حداقل مسافتی برابر با 3000 کیلومتر را بپیماید و شواهد بسیار، توانایی تائپودونگ-2 برای طی کردن دو برابر این مسافت را نشان می‌دهد.
فرمانده هوافضای آمریکای شمالی در کلرادو در این باره گفته‌است که این پرتاب تهدیدی برای منطقه شمال آمریکا محسوب نمی‌شود. قطعات این موشک پس از نخستین مرحله سقوط در آب‌های میان کره‌شمالی و ژاپن قبل از پرواز بر فراز ژاپن و سپس در نهایت با فرو رفتن در اقیانوس آرام، روی کشور ژاپن سقوط نخواهد کرد.
چه ماهواره واقعی باشد چه بدلی، فرض بر آن است که موشک در آب‌های اقیانوس آرام و همزمان با اتمام سوخت مرحله دوم سقوط کند.
دولت کره‌جنوبی پس از اینکه این آزمایش را به‌عنوان«تهدیدی جدی» برای صلح در شمال شرق آسیا برشمرد و نکوهش کرد، از گزارش شکست ارسال این به‌اصطلاح «ماهواره» به فضا خیالش راحت شد. خبر شکست پس از آن اعلام شد که گزارشگر کره‌شمالی با فریاد این خبر را به اطلاع مردم رساند که ماهواره در فضا قرار گرفته است و آزمایش‌های علمی با خوشحالی اجرا شده است.
اگر واقعا پرتاب موشک ماهواره‌بر اخیر کره‌شمالی با شکست روبهرو شده‌باشد، این شکست یادآور ناکامی موشک تائپودونگ-1 است که در 31ماه آگوست 1998 میلادی با تراژدی یکسان بر فراز ژاپن پرتاب شد.
در آن زمان هم به‌مدت چند روز تلویزیون کره‌شمالی اعلام کرد که موشک تائپودونگ-1 یک ماهواره را پرتاب کرده و برای ستایش از کیم جونگ ایل و کیم ایل سونگ سرودهایی را پخش کرد. کره‌شمالی هرگز این شکست را نپذیرفت اما پس از اینکه کارشناسان امور فضایی در سراسر جهان اظهار داشتند، هیچ نشانه‌ای از قرار گرفتن موشک در مدار زمین دیده نشده است، از تکرار ادعاهایشان دست برداشتند.
با وجود این، شکست پرتاب ماهواره به این مباحثات که کره‌شمالی این آزمایش را با هدف نظامی انجام داده است، دامن زد. کیم تائه‌ووه کارشناس ارشد مؤسسه کره‌ای تجزیه و تحلیل دفاعی در این باره گفت: مدتی طول می‌کشد تا موشک بالستیک میان قاره‌ای با علامت کره‌شمالی به فضا پرتاب شود.
موفقیت کره‌شمالی برای پرتاب یک موشک دوربرد روی هم رفته خطراتی را که دشمنان کره‌شمالی با آن روبهرو هستند و بازگشت به مذاکرات شش‌جانبه برای حذف این خطرات را افزایش می‌دهد.
بسیاری از تحلیلگران، پرتاب موشک از سوی کره‌شمالی را بیشتر اقدامی برای مجبور کردن آمریکا برای مذاکره مستقیم می‌دانند. عده‌ای از همین تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که دیر یا زود آمریکا پیشنهاد مذاکره مستقیم را خواهد داد و کره‌شمالی منتظر همین فرصت است.
استفان بوسورت فرستاده آمریکا احتمال دارد پیشنهاد نخست مذاکرات دو طرفه را با کانگ سوک-جو نخستین معاون وزیر امور خارجه کره‌شمالی مطرح کند اما بوسورت مایل است تا مذاکرات را در سطوح بالا و با کیم جونگ ایل رهبر کره‌شمالی انجام دهد. بعضی گزارش‌ها حاکی از آن است که رهبر کره‌شمالی در ماه اوت یک سکته مغزی داشته اما جان سالم به در برده‌است. البته بسیار بعید است که کره‌شمالی با پیشنهاد مذاکره با رهبر این کشور موافقت کند.
پینکستون از گروه بحران بین‌الملل بر این باور است که انجام مذاکرات مدتی به طول می‌انجامد. وی می‌گوید، دوره‌ای برای بهبود روابط وجود خواهد داشت و این امر به عکس‌العمل جهانی وابسته است. او نشست آینده مجلس کره‌شمالی را مهم می‌داند و می‌گوید که در روزهای آینده خیلی از مسائل روشن‌تر خواهد شد.
از سوی دیگر، کیم جونگ ایل به فکر یک جانشین است و احتمالا یکی از 3پسرخود را انتخاب خواهد کرد.
بعد از انجام آزمایش موشکی کره‌شمالی، کاخ آبی یا دفتر لی‌میونگ باک رئیس‌جمهور کره‌جنوبی بیانیه شدید اللحنی منتشر کرد و گفت که علیه این اقدام کره‌شمالی کاری انجام خواهد داد. کره‌جنوبی این اقدام همسایه شمالی‌اش را اقدامی جسورانه و تهدیدی جدی برای ثبات منطقه نامید.
با وجود این، دولت کره‌جنوبی قصد نداشت به هر گونه پاسخ نظامی فوری دست بزند و فقط نیروهایش را به حالت آماده‌باش درآورد اما کره‌جنوبی ممکن است شرکت خود را در اقدامات امنیتی تکثیر تسلیحات هسته‌ای افزایش دهد که تلاشی با حضور چندین کشور است که از طریق آمریکا تشویق و هدایت می‌شود. این کشورها با جدیت نقل و انتقال محموله‌های هسته‌ای را نظارت می‌کنند و جلویش را می‌گیرند. کره‌جنوبی که نخواسته موجبات رنجش کره‌شمالی را فراهم آورد، در گذشته به‌عنوان ناظر به فعالیت مشغول بود.
هنوز مشخص نیست که آیا کره‌جنوبی قصد دارد رویارویی خود با کره‌شمالی را از طریق افزایش نقش خود در اقدامات امنیتی تکثیر تسلیحات افزایش دهد یا خیر. پس از اینکه حملات لفظی و بدگویی‌ها کاهش یافت کره‌جنوبی ممکن است فعالیت بازگشت به مذاکرات که پس از آخرین دور مذاکرات شش جانبه در ماه دسامبر به حالت تعلیق درآمده بود را افزایش دهد.
چویی جین‌ووک محقق ارشد در مؤسسه اتحاد ملی کره در این باره می‌گوید، پرتاب موشک ممکن است موجب جلو افتادن مذاکرات شود. وی با حدس اینکه بوسورت قبلا درخواست مذاکرات با کانگ‌سوک جو را مطرح کرده است، افزود: آمریکا ارائه مشوق‌ها و نه تنبیهات را مد نظر دارد.
چویی در مورد پاسخ کره‌جنوبی گفت: ما به جز همکاری با آمریکا و ژاپن و مذاکره درباره این موضوع در شورای امنیت سازمان ملل کار دیگری نمی‌توانیم انجام دهیم. وی با تاکید افزود: ما نمی‌توانیم از طریق نظامی واکنش نشان دهیم.
پائیک هاک- سون محقق ارشد در مؤسسه سجونگ با دیگران موافق است که تصویب قطعنامه از طرف شورای امنیت سازمان ملل نمی‌تواند قطعنامه‌های دیگر از سال 2006 میلادی را تقویت کند و در این باره تردید وجود دارد. وی اظهار داشت، راهی برای اعمال تحریم‌های بیشتر در قبال کره‌شمالی وجود ندارد.
چین و روسیه با این امر موافقت نمی‌کنند. استناد این کشورها برای موافقت نکردن با تحریم‌های بیشتر کره‌شمالی تاکید بر معاهده صلح‌آمیز استفاده از فضا‌ست که به کره‌شمالی این حق را می‌دهد تا ماهواره‌ای را در مدار زمین قرار دهد. پائیک گفت: در مورد ریاست‌جمهوری باراک اوباما، هیچ راهی برای بازگشت به مذاکرات شش جانبه در مورد مسائل هسته‌ای وجود ندارد.
اگر کره‌شمالی نخواهد کشورهای دیگر در این امر دخالت داشته باشند، مذاکرات اولیه می‌تواند به‌صورت دو‌جانبه برگزار شود. وی عنوان کرد: همانند کره‌جنوبی ما از هیچ نوع اهرم فشار و مکانیسم کنترل بر کره‌شمالی برخوردار نیستیم. پائیک اظهارداشت: در مورد کره‌شمالی، پرتاب موشک می‌تواند به‌عنوان فرصتی برای شرکت در مذاکرات با آمریکا تلقی گردد. تحلیلگران بر این باورند که کره‌شمالی ممکن است با میانبر زدن کره‌جنوبی، بر برقراری روابط دیپلماتیک با واشنگتن پافشاری کند.
لی‌چانگ چونگ یک سفیر بازنشسته کره‌جنوبی از خود می‌پرسد، چه زمانی جهان و مردم کره‌جنوبی درباره پرتاب موشک کره‌شمالی و مذاکرات بعدی فکر خواهند کرد.
لی گفت: این همان نمایشی است که کیم جونگ ایل چند سال قبل آن را اجرا کرد. چیزی که من می‌خواهم بدانم این است که آمریکا چه کاری می‌خواهد انجام دهد. ریاست‌جمهوری اوباما با وجود آغاز بحران اقتصادی در سردرگمی به سر می‌برد. لی بر این باور است که مردم کره‌جنوبی بیشتر نگران مسائل اقتصادی هستند تا موشک کره‌شمالی.
وی ابراز داشت: خیلی عجیب است؛ ما نسبت به چیزی که اتفاق می‌افتد، بی‌تفاوت هستیم. وی در سخنانی متفاوت گفت: ژاپن در بحران به سر می‌برد اما در کره‌جنوبی مردم این کشور از زمان وقوع جنگ 2 کره در اوایل دهه 1950میلادی از صلح و آرامش لذت می‌برند و درباره اینکه کره‌شمالی دوباره کره‌جنوبی را مورد تهاجم قرار نخواهد داد، خیلی خوشبین هستند.
آسیا تایمز- 5 آوریل 2009
ترجمه: امید جعفرنژاد
