اما بیماران متعددی هستند که بعد از عصب‌کشی به آنها توصیه شده دندان خود را روکش کنند ولی به‌علت سهل‌انگاری، بعد از مدتی دندانشان تحت فشار، شکسته و در نهایت کشیده شده است؛ برای همین است که به گفته دندانپزشکان معمولا دندان عصب‌کشی‌شده باید با یک ماده پر شود و بعد حتما روکش شود. البته هرچند روکش دندان هزینه‌بردار است، اما ارزش زیادی دارد چون از شکسته‌شدن احتمالی دیواره‌های دندان جلوگیری می‌کند.
سعید عرفانیان- دندانپزشک عمومی- در این گفت‌وگو به سؤالات ما درباره اینکه دندان روت‌کانال شده چه زمانی باید روکش شود، پاسخ می‌دهد.
- آقای دکتر! بهتر است بحث را با این سؤال شروع کنیم که اصلا یک دندان پوسیده چه زمانی نیاز به روت‌کانال پیدا می‌کند.
دندانی که به‌دلیل عدم‌رعایت بهداشت پوسیده شده، زمانی به روت‌کانال و عصب‌کشی نیاز پیدا می‌کند که مقدار زیادی از آن در اثر پوسیدگی از بین رفته، پوسیدگی پیشرفت کرده و عصب را هم درگیر کرده باشد؛ پس دندانی که برای روت‌کانال می‌آید دندانی است که مقدار زیادی از بافت آن از بین رفته است.
- خب چرا دندانی که عصب‌کشی می‌شود، بعد از مدتی به‌راحتی می‌شکند؟
هنگامی که ما دندان را عصب‌کشی می‌کنیم 2مسئله را باید در نظر بگیریم؛ یکی اینکه دندان عصب‌کشی‌شده ما مثل یک درخت خشک است که به‌راحتی می‌تواند بشکند. دندان سالم مثل یک چوب مرطوب است که به‌راحتی نمی‌شکند. پس جواب سؤال شما این است که دندان روت‌کانال‌شده چون مقدار زیادی از بافتش از بین رفته، یا دچار شکستگی می‌شود و یا در خیلی از افراد، 2تکه می‌شود.
- برای همین است که بلافاصله بعد از روت‌کانال توصیه به روکش دندان می‌شود؟
بله همین‌طور است. در اکثر کشورهای پیشرفته توصیه بر این است که به محض عصب‌کشی دندان، روکش حتما گذاشته شود. البته با فاصله یک یا دو هفته‌ای هم می‌توان دندان را روکش کرد تا خطر شکستگی و تخلیه مواد پرکننده دندان از بین برود و بیمار احساس راحتی کند.
- اما خیلی از متخصصان می‌گویند دندان باید به‌نحوی روت‌کانال شود که اصلا نیازی به روکش نداشته باشد!
ببینید، بحث کیفیت روت‌کانال یک بحث جداست و باید تمام قواعدی که در رابطه با روت‌کانال تعریف شده، رعایت شود؛ چون در غیر این صورت ریشه دندان عفونت می‌کند و این هیچ ربطی به اینکه دندان حتما بعد از عصب‌کشی باید روکش شود، ندارد؛ چون حتی اگر درصورت درست انجام نشدن روت‌کانال روکش هم انجام شود، بیمار بعد از مدتی با شکایت درد ته دندان هنگام غذا‌خوردن مجددا به دندانپزشک مراجعه می‌کند یا اینکه دندان اصلا آبسه می‌کند.
- بد نیست به مراحل روت‌کانال اشاره کنید.
ابتدا دندان رادیوگرافی می‌شود و این کار به این خاطر است که ما می‌خواهیم طول کانال را پر کنیم چون اگر ریشه، کوتاه پر شود یا مواد پرکننده داخل استخوان بروند، بیمار دچار مشکل می‌شود. در مرحله بعد هم ما باید کانال دندان را از هر نوع مواد زائد و میکروبی تخلیه کرده و با مواد مناسب پر کنیم.
- بیمار می‌تواند برای انجام روکش به پزشکی غیراز پزشک خود که عمل روت‌کانال را انجام داده مراجعه کند؟
بله ولی حتی اگر بیمار به پزشک دیگری برای روکش به غیراز پزشک خود مراجعه کند، آن پزشک ملزم است از دندان حتما عکس بگیرد، از روت‌کانال صحیح آن مطمئن شود و بعد دندان را روکش کند؛ چون اگر روت‌کانال درست انجام نشده باشد، دندان باید مجددا عصب‌کشی و بعد روکش شود.
- یک سری از مردم هم از نوع روکش خود ناراضی‌اند.
بله درست است، چون روکش ممکن است بلند یا کوتاه باشد یا شکسته شود؛ اما به هر حال خود فریم یا آلیاژ آن آسیب نمی‌بیند. چون ما باید قبل از روکش، دندان را تراش دهیم، این تراش اگر درست نباشد، بعدها با نشت بزاق و مواد میکروبی زیر روکش دندان دچار پوسیدگی می‌شود با این تفاوت که دندان دیگر عصب‌کشی شده است و بیمار هیچ دردی را احساس نمی‌کند؛ پس زمانی به‌خودش می‌آید که دندان تماما از بین رفته و ممکن است دیگر نتوانیم کاری برای آن انجام دهیم.
- روکش حتی اگر درست هم انجام شود چقدر دوام دارد؟
مسلما ما نمی‌توانیم کاری برای بیمار ارائه دهیم که دندان ترسیم‌شده بهتر از دندان اولیه خودش باشد. البته این امر هم بستگی به همکاری بیمار و رعایت بهداشت دهان و دندانش دارد که در این صورت می‌تواند سالیان سال دندان روکش‌شده را سالم نگه دارد ولی همیشه امکان آسیب مجدد دندان وجود دارد.
روکش چیست ؟
روکش کلاهکی است شبیه به دندان که روی دندان‌های به‌شدت تخریب‌شده یا پوسیده قرار می‌گیرد. روکش‌ها به دلایل گوناگونی روی دندان‌ها قرار داده می‌شوند اما مهم‌ترین دلیل، پوسیدگی‌های بسیار وسیع یا شکستگی‌های بزرگی در دندان است که مواد پرکننده دندان قادر به جایگزینی و ترمیم آن نیستند و یا دندان درصورت ترمیم با مواد معمول ترمیمی، قدرت کافی را باز نخواهد یافت. همچنین روکش‌ها روی دندان‌های ترک‌خورده یا شکسته قرار می‌گیرند. از کاربردهای دیگر روکش‌ها، استفاده از آنها به منظور زیبایی است. روکش‌ها برای اصلاح بدشکلی‌هایی دندان یا دندان‌هایی که به‌شدت تغییر رنگ یافته‌اند استفاده می‌شوند.
روکش‌ها می‌توانند از جنس فلز (طلا، نیکل، کروم)، سرامیک و یا ترکیبی از فلز و سرامیک (چینی) باشند. روکش‌های تمام فلز خصوصیات فیزیکی و قدرت بیشتری دارند اما از دیدگاه زیبایی، روکش‌های چینی مناسب‌ترند. اگر روکش‌ها مناسب و براساس اصول علمی ساخته شوند، لااقل 7سال عمر می‌کنند و عمر بعضی از آنها بسیار بیشتر خواهد بود.اغلب دندان‌هایی که به‌علت پوسیدگی‌های وسیع نیاز به درمان ریشه پیدا می‌کنند، پس از درمان ریشه و برداشت پوسیدگی‌ها، نسج زیادی از دست می‌دهند و نیازمند نوعی حمایت داخل ریشه‌ای هستند. دندانپزشک برای این‌گونه دندان‌ها ابتدا میله‌ای را داخل ریشه دندان جاسازی می‌کند و سپس با بازسازی تاج و دندان، دندان را برای دریافت روکش آماده می‌کند.
در این مرحله، از دندان قالبی گرفته می‌شود. این قالب به لابراتوار دندانپزشکی (محلی که پروتزهای دندانی ساخته می‌شود) ارسال می‌شود تا روکش ساخته شود.
در جلسه بعدی روکش در دهان بیمار امتحان می‌شود و درصورت مناسب‌بودن، به دندان چسبانده می‌شود.
اما اگر به‌تازگی روکشی دریافت کرده‌اید و احساس می‌کنید برای دندان شما بلند است، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا آن را اصلاح کند؛ در غیراین صورت به مفصل فکی شما فشار وارد خواهد شد.روکش‌هایی که از دو لایه فلز و چینی ساخته شده باشند (لایه زیرین از فلز و پوشش رویی از چینی) ممکن است در کنار لثه حلقه سیاه‌رنگی ایجاد کنند که به‌علت لایه فلزی زیر روکش است و این امری طبیعی است.
روکش دندان نه‌تنها به‌عنوان محافظی برای حفظ دندان از پوسیدگی یا بیماری‌های لثه عمل نمی‌کند بلکه یک دندان روکش‌شده نیاز به بهداشت و مراقبت منظم و خاص دارد. اگر احساس کردید روکش دندان شما لق شده، ممکن است نیاز به معاینه دندانپزشک و درمان داشته باشد؛ در این صورت حتما برای اصلاح وضعیت روکش خود به دندانپزشک مراجعه کنید تا از تخریب دندان زیر روکش خود پیشگیری کنید.
