آیا اوپک به سیاست کمر‌بند قیمت باز می گردد؟

رافائل رامیرز، وزیر نفت ونزوئلا اعلام کرد: کشورهای عضو اوپک برای تثبیت قیمت نفت باید بر سطح قیمت 70 تا 90 دلاری هر بشکه نفت خام توافق کنند.
خبر گزاری رویترز به نقل از وزیر نفت ونزوئلا افزود: کشورهای عضو اوپک برای تثبیت قیمت نفت و تنظیم بازار عرضه و تقاضا باید قانون تعیین سطح قیمت را مجددا اجرا و بر قیمت نفت در سطح 70 تا 90 دلار توافق کنند.

وی افزود: با اجرای دوباره این قانون و تعیین سطح قیمت جهانی نفت از سوی اوپک، این سازمان قادر خواهد بود درصورت نزول قیمت نفت از سطح تعیین شده، میزان تولید خود را کاهش دهد تا قیمت نفت متعادل شود.

همچنین وزیر نفت ونزوئلا اجرای این مکانیزم تعیین قیمت را تضمین‌کننده ثبات در بازار نفت و حقوق کشورهای تولید‌کننده و مصرف‌کننده نفت عنوان کرده است.قانون تعیین سطح قیمت نفت یا کمربند قیمت نفت در سال 2000 در اجلاس 109 عادی اوپک به اجرا گذاشته شد. پس از5 سال اجرای این سیاست از سوی اعضای اوپک بنا به دلایلی که هنوز اعلام نشده اجرای آن از دستور کار اوپک خارج شد.

هنوز هیچ مقام اوپک به شکل رسمی در این باره سخنی نگفته است و مشخص نیست که این سیاست چرا از دستورکار این سازمان خارج شده است. اما با این وجود در شرایط جاری که قیمت نفت کاهش یافته است برخی اعضای این سازمان به‌دنبال اعمال مجدد این روش هستند.

به اعتقاد برخی کارشناسان، نگرانی‌ها از متهم کردن سازمان کشورهای صادرکننده نفت عضو اوپک به پیروی کردن از سیاست‌هایی که به ایجاد انحصار و کنترل قیمت در بازار منجر ‌می‌شود موجب شده که سیاست اعمال کمر‌بند قیمت در این سازمان متوقف شود.
مدت‌هاست که در برخی اسناد و گزارش‌های منتشر شده از سوی برخی نهاد‌های غربی از اوپک به‌عنوان کارتل نام برده می‌شود و این نام از آن رو بیان می‌شود که اوپک متهم به دخالت در بازار با هدف کنترل قیمت و حفظ سطح قیمت در شرایطی است که منافع گروهی خاص تامین شود.

این روش که خارج از چارچوب‌های عادی بازار که از عوامل واقعی یعنی عرضه و تقاضا پیروی می‌کند کند اعمال می‌شود و این سازمان را از سطح یک سازمان و نهاد تخصصی و تشکلی از تولید‌کنندگان به نهادی که تلاش‌می‌کند تا قیمت نفت را در سطح مشخص و مورد توافق اعضای خود نگه دارد کاهش می‌دهد. درواقع اوپک شاید نهادی باشد که هدفش کنترل قیمت نفت باشد و شاید این هدف در سخنان رسمی برخی اعضای این سازمان نیز اعلام شود ولی‌هدفش بررسی بازار و نظارت کارشناسانه بر بازار نفت است تا حرکت کلی بازار در درازمدت به سمتی نرود که منافع اعضای این سازمان در‌معرض خطر قرار گیرد.

این سازمان در واقع با برنامه‌ریزی برای تولید و عرضه نفت در پی کنترل قیمت در سطح مشخص و تعیین شده‌ای نیست بلکه هدفش ایجاد شرایطی است که منافع اعضای این سازمان در درازمدت در معرض خطر قرار نگیرد و تولید و عرضه نفت در شرایط مطلوبی انجام شود.

اینکه این سازمان با اعلام یک قیمت مشخص( هرچند در یک محدوده از چند قیمت باشد)تلاش کند این قیمت را در بازار اعمال و ثابت کند نمی‌تواند اقدام مثبتی باشد.البته شاید از سوی برخی اعضای این سازمان به‌عنوان یک روش ساده برای کنترل بازار و اعضای این سازمان قابل دفاع باشد.

سیاست کمربند قیمت در واقع روش تصمیم‌گیری در این سازمان را نیز ساده می‌کند و درصورت کاهش قیمت به میزانی کمتر از سطح قیمت تعیین شده تولید این سازمان باید کاهش یابد و نیازی به استدلال و کسب رضایت و تایید همه اعضا‌ برای اعمال سطح مشخصی از تولید نیست.اما به‌نظر نمی‌رسد که در میان همه اعضای این سازمان که تصمیمات باید با اکثریت آرا به تصویب برسد این ایده موافقان فراوانی داشته باشد به‌خصوص که اتخاذ این سیاست خطر محکومیت اوپک توسط سازمان تجارت جهانی ‌یا حتی برخی کشورهای صنعتی به اتهام رعایت نکردن مکانیسم‌های مورد تایید بازار را در‌پی دارد.