همشهری آنلاین - نرجس اشکی، الناز عباسیان: در ۲سال اخیر با افزایش قیمت کاغذ وارداتی و تأثیر آن روی محصولاتی که با کاغذ مرتبط هستند بحث تولید کاغذ داخلی با کمک چند شرکت بزرگ تولیدکننده کاغذ تحریر رونق گرفت؛ این درصورتی است که تولید کاغذ نکاتی دارد که باید رعایت شود. همچنین بحث خودکفایی و صادرات کاغذ هم مطرح است که باید دید ظرفیت تولید و کیفیت کارخانه‌های داخلی کاغذ به چه شکل است. در همین راستا سراغ یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفتیم تا از چالش‌های پیش‌روی این معاونت و اقدامات آنها درخصوص کاغذ ایرانی بیشتر بدانیم.
از شوک حذف ارز ترجیحی در کاغذ عبور کردیم
دولت سیزدهم و این دوره از معاونت فرهنگی در زمانی فعالیت خود را آغاز کرد که ویروس کرونا فراگیر و شرایط سختی حاکم بود. در حوزه فرهنگ و هنر هم شرایط سخت بود. تلاش دولت بر این بود که برای کسب‌وکارها و فعالیت‌های فرهنگی و هنری فضا عادی شود. همینطور هم شد و نمایشگاه کتاب سال ۱۴۰۱ با ملاحظات بهداشتی برگزار شد. مردم و ناشران استقبال کردند. در این زمان یکی از مشکلاتی که دامنگیر فعالیت‌های حوزه نشر شده بود مسئله گرانی کاغذ بود. مخصوصا بعد از حذف ارز ترجیحی باعث شده بود که نگرانی پیش بیاید که شمارگان کتاب و تعداد عناوین کاهش پیدا کند. تلاش شد که بعد از حذف ارز ترجیحی هم آمار تولید در حوزه کتاب کاهش پیدا نکند. در سال ۱۴۰۱ آمار نشر با سال ۱۴۰۰ تقریبا برابر بود و حدود یک درصد اختلاف داشت که عملا نشان می‌داد که توانستیم شوک حذف ارز ترجیحی را پشت‌سر بگذاریم. امسال هم که در سال ۱۴۰۲ هستیم باز روند افزایشی تولید کتاب در کشور وجود دارد.
دو اقدام اساسی برای کاهش قیمت کتاب
برای پایین‌آوردن قیمت کتاب، دو اقدام همزمان صورت گرفت؛ نخست اینکه به تولید کاغذ در داخل توجه شد و دیگر اینکه امکان واردات کاغذ بدون تعرفه و عوارض گمرکی فراهم شد. فرایند این اقدامات از ابتدای امسال باعث کاهش روند قیمت کاغذ شد. این روند کاهشی همچنان ادامه دارد که البته تا حدی هم ناشی از کاهش قیمت جهانی کاغذ و همچنین افزایش تولید داخلی است.
به‌عبارتی در سالی که این دولت مستقر شد، تقریباً کاغذ تحریر در کشور تولید نمی‌شد و آن میزان اندک هم در قالب سفارش‌ها صورت می‌گرفت. در سال ۱۴۰۱ به همت دولت و کارخانه کاغذ مازندران حدود ۴۰ هزار تن کاغذ در کشور تولید شد که به‌طور کامل آموزش و پرورش را تأمین کرد و اضافه آن به نشر کشور اختصاص یافت. سال قبل از آن ۱۰ هزار تن تولید شده بود که تقریبا آمار تولید در کشور صفر بود. امسال به حدود ۷۵ هزار تن می‌رسد که ۵۰ هزار تن در کارخانه کاغذ مازندران و ۲۵ هزار تن هم در کارخانه پارس تولید می‌شود. در پایان سال هم کارخانه زاگرس فارس به بهره‌برداری می‌رسد تا حجمی از نیاز بازار را تامین کند. سال بعد دیگر عمده نیازمان با تولیدات داخلی تامین می‌شود.
در کاغذ حوزه نشر خودکفا می‌شویم
ما در کاغذ حوزه نشر خودکفا هستیم اما تا از کیفیت مطلوب کاغذ داخلی مطمئن نشویم، محدودیتی را برای واردات کاغذ اعمال نخواهیم کرد. این ایجاد رانت نخواهد بود که چون می‌خواهیم تولید داخلی داشته باشیم واردات نداریم. واردات ادامه دارد تا با کاغذ تولید داخل وارد رقابت شود.
کاغذ داخلی ما به کیفیت مطلوبی می‌رسد
در حال حاضر کیفیت کاغذ مازندران نسبت به تولیدات قبل قابل‌قبول است، اما امیدواریم کارخانه کاغذ پارس هم که پایه تولیداتش متفاوت و مکانیکی است، کیفیت کاغذش بیشتر شود. امیدواریم همزمان با تولید داخل، کیفیت هم افزایش پیدا کند.
یکی از راه‌های افزایش کیفیت افزایش و استمرار در تولید است. به‌تدریج و در آینده حتما کیفیت کاغذ داخلی بیشتر خواهد شد. وقتی تولیدکنندگان، کاغذ ایرانی را در بازار ارائه می‌کنند، دائما کیفیت را براساس نظر خریداران بهتر می‌کنند، من خوش‌بین هستم که کاغذ داخلی ما به کیفیت مطلوبی می‌رسد و اغلب کتاب‌های ما می‌توانند از این کاغذ استفاده کنند و دیگر نیازی نباشد که واردات صورت بگیرد. یکی از مسائلی که وجود داشت این بود که برای چاپ دیجیتال و در تعداد پایین، کاغذ مازندران مطلوب نبود. الان کاغذ دیبا می‌تواند این نیاز را رفع کند که اگر به تعداد محدود هم بخواهند چاپ کنند مناسب است. به‌نظرم بدون نیاز به محدودیت، رانت و بازارسازی غیرعادی برای تولید کاغذ ایرانی می‌توان کیفیت را بهتر کرد. چند هفته گذشته فراخوانی اعلام کردیم که ناشرانی که خواهان خرید کاغذ کارخانه دیبا هستند ثبت‌نام کنند. در طول یک هفته، بیش از ۱۰۰۰ درخواست از ناشران خصوصی داشتیم. هیچ اجباری وجود نداشت که ناشران از کاغذ ایرانی استفاده کنند و کاملا به اختیار خودشان است که کاغذ ایرانی یا خارجی را انتخاب کنند. تاکنون هر میزان کاغذ ایرانی که تولید شده، توسط ناشران خریداری شده است. بنابراین تولید دارد روند خودش را می‌رود.
نظر شما