به گزارش همشهری آنلاین البته این خورشید خانم‌های زیبا به تنهایی نماد صنعت سفال این شهر نیستند و باید نقش ماهی و شطرنجی‌های آبی و فیروزه‌ای و زرد را هم به آن اضافه کرد. بنابراین اگر این نقش‌های رنگارنگ را روی هر ظرفی ببینید، متوجه خواهید شد که احتمالا مهر یک استادکار میبدی پای آن ظرف خورده شده. به گفته کارشناسان در کاوش‌های باستان‌شناسی، سفال‌هایی به دست آمده که قدمت سفالگری را در این شهر کویری تا حدود ۷ هزار سال عقب می‌برد. به خاطر همین قدمت و پشتوانه تاریخی، سفال این شهر یکی از پرآوازه‌ترین و مرغوب‌ترین سفال‌ها و کاشی‌های ایران محسوب می‌شود. همین آوازه باعث شده که بازار تقلب و اجناس غیراستاندارد ظروف میبدی هم گرم باشد؛ بنابراین اگر به دنبال اصل جنس هستید، راهی کارگاه‌های سفالگری معروفش شوید.
فوت کوزه‌گری
فوت کوزه‌گری برای ساخت ظرف‌های سفال و سرامیک ضروری است. چرا که اگر در زمان رنگ و لعاب دادن به ظرف‌ها، خاک یا چربی روی آنها نشسته باشد، لعاب به خوبی روی ظرف نخواهد چسبید. به همین دلیل استادکاران میبدی قبل از شروع نقاشی یا لعاب‌کاری در اصطلاح «باد می‌گیرند» و بعد کار را شروع می‌کنند.
گارگاه خورشید و ماهی
سفال، سفال رنگی و سرامیک هرکدام به شیوه متفاوتی در میبد تولید می‌شود.
ماده اصلی ظرف‌های سفالی خاک‌رس است و استادکار پس از آنکه آن را خمیر کرد به صورت دستی شکل می‌دهد. سپس حدود ۱۰ تا ۲۴ ساعت بسته به نوع کوره‌ای که قرار است در آن قرار گیرد، در دمای ۹۰۰ درجه سانتیگراد حرارت می‌بیند. سفال رنگی یا کواره هم مثل ظروف سفالی از خاک‌رس ساخته می‌شود، اما بعد از پخت اولیه لعاب داده شده و دوباره به کوره بازگردانده می‌شود تا مدت زمان معینی حرارت ببینید و آماده شود.
ظروف سرامیکی که در گذشته به کاشی معروف بودند، از ترکیب چند نوع خاک مثل «کائولین» و «فلدسپات» آماده می‌شود. پس از گذشت مدت زمان مشخص، آب آن گرفته می‌شود و به صورت خمیر درمی‌آید. بعد هم به صورت دستی یا ماشینی شکل می‌گیرد. سپس آن را در دمای ۷۰۰ درجه سانتیگراد به مدت ۱۱ ساعت در کوره حرارت می‌دهند. بعد از پخت اولیه، محصول از کوره خارج و نقاشی‌ها روی آنها کشیده می‌شود. وقتی یک لایه لعاب روی‌شان نشست به کوره باز می‌گردند و ۲۲ ساعت در درمای ۱۱۰۰ تا ۱۱۵۰ درجه حرارت می‌بینند. برای خارج شدن از کوره ۳ تا ۴ روز زمان لازم است؛ چرا که دمای کوره باید کم‌کم پایین آورده شود. مواد اولیه محصولات سرامیکی از قدیم از شهرهایی مثل مرند، آباده و ملایر به میبد آورده می‌شود.
نکته‌ای که در خرید این ظروف باید به آن دقت کنید، رنگ و لعاب مورد استفاده در این ظروف است. در قدیم رنگ و لعاب آبی و فیروزه‌ای این ظرف‌ها توسط استادکاران از رنگ‌های طبیعی تهیه می‌شده، اما امروزه بعضی از تولیدکنندگان از لامپ‌های شکسته تلویزیون و شیشه‌های ضایعاتی استفاده می‌کنند، این موارد را آسیاب کرده و با اکسید مس ترکیب می‌کنند و در ساخت لعاب به کار می‌برند. به‌همین خاطر اگر به دنبال خرید ظروف غیرخطرناک هستید، حتما از کارگاه‌های معتبر خرید کنید.
تردستی استاد
تمرکز کارگاه‌های ساخت سفال و سرامیک میبد در بلوار خرمشهر میبد است.
کارگاه‌های سفال و سرامیک میبد پیش‌تر در محلاتی مثل مهرجرد، میبدبالا، شاه‌عباسی و به خصوص محله شمس‌آباد وجود داشت، اما از اوایل دهه ۵۰ کارگاه‌های سفال به حوالی بلوار خرمشهر امروزی منتقل شد. برای رسیدن به این بلوار باید از میدان شهرداری میبد به سمت خروجی یزد حرکت کنید. معروف‌ترین کارگاه‌های سفال را در همین بلوار می‌توانید ببینید. کارگاه‌های «محمود آقایی»، «مروارید»، «حاج ناصر پهلوان»، «نایینی‌ها» و «فخارها» از معروف‌ترین این کارگاه‌ها هستند.
قیمت انواع ظروف سرامیکی که در میبد تولید می‌شود بسته به نوع خاک و شرکت تولیدکننده، متفاوت است و می‌توانید آنها را به‌صورت دانه‌ای یا دستی بخرید.
گِل ازهمه رنگ
سفال، سفال رنگی یا «کِواره» و سرامیک از جمله محصولاتی است که در میبد می‌توانید سراغ‌شان بروید که شناخته‌شده‌ترین نقش‌های‌شان خورشید خانم، ماهی، مرغ، شطرنجی، شبیدی و پتویی چشم بلبلی هستند.
ظروف سفالی شامل گلدان، کوزه است، کواره شامل ظرف‌های کشک‌سابی، «گادیشه» که ظروف بزرگ نگهداری ماست هستند، خمره، کاسه و دیزی و ظروف سرامیکی هم شامل انواع ظروف آشپزخانه مثل بشقاب، کاسه، پارچ و لیوان و قندان می‌شود. ظروف سفالی و سفال رنگی با توجه به اینکه در ساخت‌شان فقط از گل‌رس استفاده می‌شود و در درجه حرارت پایین‌تری پخت می‌شوند، دوام کمتری دارند؛ بنابراین بهتر است برای ظروف آشپرخانه سراغ ظرف‌های سرامیکی بروید که در فر و ماکروفر هم قابل استفاده‌اند.
نظر شما