با افزایش قیمت میوه و مرکبات در بازارهای سطح شهر و حتی مراکز عمده عرضه این محصولات، گمانه‌زنی‌های متفاوتی در زمینه علل شکل‌گیری این نابسامانی باوجود وعده‌های قبلی مسئولان در زمینه شکل‌گیری بازار باثبات میوه و مرکبات باتوجه به کاهش حقوق ورودی و سود بازرگانی سیب و پرتقال از بهمن‌ماه سال گذشته و تاکید متولیان بخش تولید بر افزایش تولید مرکبات داخلی مطرح شد.
از سوی دیگر به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مباحث مطرح شده در زمینه پرتقال‌های منتسب به رژیم صهیونیستی یکی از عوامل موثر در کاهش عرضه و افزایش قیمت سیب و مرکبات در ماه‌های اخیر بوده است، با این روند روزنامه همشهری با بررسی قیمت‌های میوه و مرکبات در اغلب مراکز عرضه به بررسی علل و عوامل موثر در این نابسامانی قیمت پرداخت؛ موضوعی که هنوز هم حتی با افزایش عرضه میوه‌های فصل، تداوم یافته و قیمت میوه و مرکبات در مراکز عمده عرضه و میوه فروشی‌های سطح شهر گلایه‌های شهروندان را به دنبال داشته است.
اما متولیان امر به جای نظارت و کنترل بیشتر بر بازار برای مقابله با سودجویی‌های احتمالی،اتخاذ راهکارهایی برای افزایش عرضه میوه و مرکبات و رفع نابسامانی‌های نظام توزیع باز هم سعی در عادی جلوه دادن وضعیت بازار دارند.
پس از درج گزارشی از وضعیت بازار میوه و مرکبات در صفحه 18 روزنامه همشهری مورخه 24/2/88 تحت عنوان « بازار مرکبات در کشاکش نظارت یا نظاره!؟» روابط عمومی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان با ارسال جوابیه، توضیحاتی ارائه کرده و آورده است:
1- عوامل موثر در نوسانات قیمت کالاهای کشاورزی اعم از داخلی و خارجی به نسبت محصولات صنعتی بیشتر و در نتیجه بازتاب نوسانات قیمت و آثار روانی گسترده‌تر است. به همین دلیل وزارت جهادکشاورزی به عنوان متولی حمایت از تولید محصولات کشاورزی برای تحقق اهداف برنامه‌ها و سیاست‌های کلان کشور ضمن تامین نیازهای غذایی افراد جامعه( ایجاد امنیت غذایی) با سیاست‌گذاری مناسب مانع از کمبود عرضه مایحتاج روزانه مردم می‌شود و برحسب شرایط و مقتضیات زمانی، عرضه کالاهای کشاورزی را تنظیم می‌کند.
2- جلوگیری از افزایش قیمت محصولات کشاورزی تنها با کنترل و بازرسی در سطح عرضه محصولات اتفاق نمی‌افتد بلکه سایر عوامل که خارج از حوزه اختیارات وزارت بازرگانی است نیز باید این بخش را برای جلوگیری از افزایش قیمت یاری کنند. این عوامل ناظر در مرحله تامین نهاده‌های قبل از تولید(مثل کود، سم، بذر و...) و خدمات مربوط( مواد بسته‌بندی، فرآوری، تبلیغات و...) است که حوزه وظایف سایر دستگاه‌ها مثل وزارت صنایع و معادن( کارخانه‌های فرآوری، و...) و وزارت کار و امور اجتماعی( افزایش دستمزد کارگر، بیمه و...) است. کنترل نهاده‌ها و هزینه‌های خدمات مرتبط با تولید محصولات کشاورزی غذایی(در بخش زراعت) افزایش نسبی قیمت‌ها به واسطه افزایش دستمزد نیروی کار، هزینه حمل و نقل، کاهش سطح تولید به واسطه خشکسالی، قیمت محصولات در دوره قبل تولید و ... است.
ضمن اینکه عدم تعادل در عرضه و تقاضا و آن هم به جهت نیامدن محصولات تولید داخل به بازار به دلیل به اتمام رسیدن و یا فرا نرسیدن فصل تولید برخی از محصولات از قبیل سیب، پرتقال، نارنگی و... از عوامل نوسانات قیمتی در بازار مصرف می‌باشند.
3- علاوه بر موارد مطروحه، با توجه به آمار واردات و صادرات متوجه می‌شویم که در سال 1387 صادرات انواع مرکبات و سیب معادل 166میلیون دلار بوده، این در حالی است که صادرات این محصولات در سال 1386 معادل 1/123 میلیون دلار اعلام گردیده که این میزان رشد 34 درصدی را نشان می‌دهد. بنابر آمار سازمان توسعه تجارت ایران، واردات انواع مرکبات و سیب در سال 1387 معادل 70میلیون دلار و در سال 1386 معادل 83 میلیون دلار بود. همچنین به لحاظ وزنی واردات این محصولات در مدت مذکور به ترتیب 170 و 221 هزار تن می‌باشد، به طوری که با وجود خشکسالی و سرمازدگی محصولات کشاورزی در سال‌های اخیر روند افزایش صادرات و کاهش واردات این محصولات را در پی داشته است که یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت میوه و مرکبات در سطح عرضه می‌باشد.
4- ضمن ارسال تکذیبیه آقای عبدالرحمان ارجمندی مبنی بر عدم مصاحبه با رسانه‌های همگانی در خصوص پرتقال‌های وارداتی موسوم به اسرائیلی پیرو اطلاع‌رسانی قبلی و به منظور تنویر افکار عمومی تاکید می‌گردد براساس تحقیقات و آزمایش‌های صورت گرفته بر روی DNA پرتقال‌های وارداتی، محصولات مذکور تولید کشور چین بوده و همان‌طور که قبلا اشاره شده است با الصاق برچسب جعلی رژیم صهیونیستی به طور بسیار معدود در بازار مصرف توزیع، که به سرعت از ادامه این روند ممانعت به عمل آمده است.
مصاحبه‌ای نکرده‌ام
همچنین سازمان حمایت با ارسال کپی نامه عبدالرحمان ارجمندی (واردکننده پرتقال‌ها) هرگونه مصاحبه نامبرده با روزنامه را تکذیب کرده است. در این نامه آمده است:«درخصوص اخبار درج‌شده، در هر روزنامه‌ای که به نقل از من مطالبی در مورد پرتقال وارداتی درج کرده‌اند اعلام می‌دارم که اینجانب هرگز با هیچ روزنامه‌ای مصاحبه نکرده‌ام و هرگونه مصاحبه‌های روزنامه‌ها را با خود کاملا تکذیب می‌کنم.»
در ادامه، این سازمان در مورد چگونگی شکل‌گیری موضوع پرتقال‌های منتسب به رژیم صهیونیستی و اقدامات انجام‌شده برای مقابله با توزیع این پرتقال‌ها توضیحاتی ارائه کرده و آورده است: «در پی خبر شائبه توزیع پرتقال با مارک شرکت‌های صهیونیستی و با توجه به غیرقانونی‌بودن و حساسیت این موضوع برای مردم متدین کشور، حسب دستور وزیر بازرگانی، این سازمان نسبت به بررسی جامع موضوع از جمله بازرسی کلیه انبارها و سردخانه‌های واردکنندگان منتسب به این موضوع و همچنین بررسی اطلاعات سازمان‌های ذی‌مدخل اقدام کرد.
و نتیجه قطعی که تاکنون به‌دست آمد حاکی از این است که 1- به هیچ‌وجه واردات پرتقال با مارک شرکت‌های صهیونیستی ثبت سفارش و از طریق قانونی و گمرکات کشور وارد نشده است و اصولاً سیستم ثبت سفارش برای کالای صهیونیستی قفل و بسته است. 2- فرد واردکننده پرتقال از چین که این موضوع به وی منتسب شده است از واردکنندگان و صادرکنندگان عمده بخش خصوصی بوده و مستقیماً پرتقال‌ها را از کشور مبدا چین ثبت سفارش و به ایران حمل کرده است. 3- کارشناسان اتحادیه میوه و سبزی تهران و همچنین سازمان حفظ نباتات با کارشناسی به‌عمل آمده اعلام کردند که پرتقال‌های عرضه‌شده که دارای برچسب بوده چینی می‌باشد. معذالک نمونه‌ها برای بررسی بیشتر به یک مؤسسه علمی معتبر ارسال شده است. 4- با توجه به عدم مشاهده برچسب‌های مذکور در زمان ترخیص در گمرک و کنترل‌های قرنطینه‌ای، احتمالاً برچسب‌های فوق در مراحل بعدی به بخش محدودی از پرتقال‌های مذکور الصاق شده که بلافاصله با گزارش مردم متدین جمع‌آوری شده است. 5- برچسب‌های مذکور از نوع برچسب‌های مورد استفاده در مواد غذایی نبوده و کاملا مشخص است که جعلی می‌باشد. 6- پس از این موضوع و به منظور اطمینان، تمامی پرتقال‌های موجود در سردخانه‌ها کنترل شد که هیچ‌گونه مورد مشابه‌ای مشاهده نشد. 7- شرکت چینی فروشنده، رسماً طی مکاتبه‌ای هرگونه خرید پرتقال از شرکت‌های صهیونیستی را انکار و مجدداً تایید کرد که پرتقال مذکور تولید کشور چین می‌باشد.
توضیح همشهری
1- در جوابیه سازمان حمایت، نوسان قیمت کالاهای کشاورزی متأثر از عوامل داخلی و خارجی و تلقی و تلاش وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و بازرگانی برای تنظیم بازار اشاره شده است؛ موضوعی که پیش از این نیز بارها در مصاحبه‌های مختلف مسئولان این دو‌وزارتخانه اعلام شده بود اما نکته حائزاهمیت که موضوع اصلی گزارش مذکور بوده میزان تحقق وعده‌ها و اثربخشی اقدامات انجام‌شده در ثبات بازار میوه و مرکبات بوده که بهتر است قضاوت در این زمینه را به مردم واگذار کرد.
2- در این جوابیه نظارت و کنترل بر قیمت محصولات کشاورزی با عوامل خارجی از حوزه اختیارات وزارت بازرگانی مرتبط قلمداد و بر ضرورت تلاش و هماهنگی سایر دستگاه‌ها برای ثبات قیمت‌ها تأکید شده؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد موضوع اصلی شکل‌گیری نهادهای متولی تنظیم بازار و نشست‌های مختلفی است که برپا می‌شود. اما به‌نظر می‌رسد هنوز تعامل لازم در این زمینه شکل نگرفته و این خود یکی از عوامل مؤثر در نابسامانی بازار است.
3- در زمینه پرتقال‌های مشکوک اسرائیلی نیز با وجود دیدگاه‌های متفاوت واردکننده محترم این محصولات و دیدگاه‌های مسئولان در زمینه برخورد با این اقدام، مطالب نقل‌شده در گزارش مذکور از مصاحبه مورخه 21/2/88 عبدالرحمن ارجمندی با خبرگزاری مهر باعنوان «دلیل اصلی ورود پرتقال‌های جنجالی» و اعلام خبر تبرئه وی از اتهامات وارده برداشت‌شده؛ موضوعی که پس از آن با مصاحبه وزرای بازرگانی و اطلاعات نفی و اعلام شد که هنوز هم اتهام واردات این پرتقال‌ها متوجه نامبرده است.
