این طرح که با استقبال بسیاری از نابینایان روبه‌رو شده با هدف حمایت از سازگاری افراد روشن‌دل انجام می‌گیرد. این مطلب ترجمه‌ای است از گزارش خبرنگار یکی از نشریات آلمانی از این نمایشگاه منحصر‌به‌فرد که در پی می‌آید.
معمولا اغلب افراد به حس لامسه خویش بسیار با اکراه اعتماد می‌کنند طوری که به‌ندرت جرات می‌کنند در انجام کارها چشمان خود را ببندند. البته ماموران گشت سیاه پوشی که هم‌اکنون مشغول سنگفرش کردن کف سالن هنری ژرژپومپیدو هستند بدون آنکه نگاه کنند هدف خود را پیدا می‌کنند. افراد دارای معلولیت بینایی قادرند نشانه‌ها را احساس کرده و بدون کمک دیگران مثلا خود را به نمایشگاه تابلوهای لمسی برپا شده در مرکز هنری ژرژپومپیدو در پاریس برسانند.
در انتهای سالن در کنار تابلو نقش برجسته سیاه رنگی که در فرمت کوچک و به شیوه غافلگیر کننده‌ای باز آفرینی شده، آلن مایکلی- طراح مشهور عینک در پاریس- به همراه یکی از همکارانش به نام المیریک ویلدا منتظر ما هستند. آنها قصد دارند امروز به ما نشان دهند که چطور می‌توان هنر معاصر را با نوک انگشتان نگاه کرد! ویلدا که نابینای مادرزاد است این طور شروع می‌کند: او ابتدا با آرامی و احتیاط دستی به تمام سطوح تابلو کشیده و مرزهای بیرونی آن را مشخص می‌کند سپس شروع به لمس کردن جزئیات تابلو می‌کند.
در یک‌چشم‌به‌هم‌زدن انگشتان ویلدا حفره گرد عمیقی را پیدا می‌کند که در ذهن هر آدمی تداعی‌کننده چشم است و در واقع چشمگیر‌ترین نقطه این اثر نیز محسوب می‌شود چون وقتی ما هم تابلوی اورژینال ماکس ارنست (نقاش و مجسمه‌ساز آلمانی- فرانسوی 1976-1891 ) را تماشا می‌کنیم نگاهمان در همان ابتدا و به سرعت به حفره سیاه کوچکی که در واقع چشم فیگور نقاشی شده در این تابلو است می‌افتد. مایکلی معتقد است او به کمک ویلدا توانسته است به درون هنر مدرن راه یابد. وی می‌گوید: «من به کمک ویلدا توانستم آثار هنری را از نو کشف کنم. ویلدا در اموری دقت می‌کند که برای ما کاملا بدیهی هستند.»
زمین از بالا
فرمت کوچک این تابلو نیز کاملا آگاهانه انتخاب شده چون تابلوها می‌بایست برای افراد کوتاه قد و کودکان نیز به خوبی قابل دسترس باشد. و برای آنکه نابینایان بتوانند در پایان از ابعاد اصلی اثری که لمس کرده‌اند تصویری در ذهن خود داشته باشند در کنار هر تابلو یک تصویر سایه‌نما ابعاد اصلی اثر را – البته به‌صورت نقش برجسته- نشان می‌دهد. علاوه بر اطلاعات درج شده در خط بریل، یک راهنما نیز برای کمک به افراد نابینا درنظرگرفته شده است.
مایکلی سال‌هاست که با ارائه طرح‌هایی از این قبیل می‌کوشد از سازگاری افراد روشن دل حمایت کند. سال 2003 این طراح عینک با همکاری دوست عکاسش آرتوس برتراند نمایشگاه توجه به حس لامسه را که عکس‌های گرفته شده از طبیعت را با عنوان زمین از بالا به شکل نقش برجسته درآورده بود، راه‌اندازی کرد. ضمن آنکه وی از دیگر طرح‌های متناسب با افراد دارای معلولیت بینایی نیز حمایت می‌کند.
مایکلی در مقابل این پرسش که آغاز فعالیت‌های وی برای نابینایان از کجا شروع شده؟ پاسخ درستی ندارد او در نهایت در‌این‌باره می‌گوید: به‌هر‌حال بدیهی است که من به‌عنوان یک طراح عینک به‌طور حرفه‌ای با افراد نابینا سرو‌کار دارم. مایکلی علاوه بر ویلدا یک همکار نابینای دیگر نیز در مؤسسه خود دارد. مایکلی به گفته خود ترجیح می‌دهد که افراد نابینا را در مؤسسه‌‌اش به کار گمارد. او در این باره معتقد است؛ البته این کار چندان هم آسان نیست چون اغلب نابینایان بسیار کم رو هستند و چون خیلی در لاک خود فرو می‌روند افراد کم جراتی محسوب می‌شوند. بر این اساس مایکلی قصد دارد با ارائه طرح‌هایی نظیر برپایی نمایشگاه تابلوهای لمسی این افراد را از لاک خود بیرون بیاورد.
لمس اشکال کوبیستی پیکاسو
این طراح عینک با همکاری بخش ساخت‌و‌ساز مرکز ژرژپومپیدوی پاریس بازآفرینی 10تابلو نقاشی مشهور مربوط به دوران معاصر را سرمایه‌گذاری و آغاز کرده است. این تابلوها قرار است از ماده‌ای که مایکلی برای ساخت عینک استفاده می‌کند بازسازی شوند. به گفته آنیتا دلفیتو- مسئول برپایی نمایشگاه- تبدیل تابلوهای نقاشی به نقش برجسته یک شیوه بسیار پرهزینه است. او می‌گوید: برای بازآفرینی هر تابلو نقاشی باید تمام عناصر هنری را کار کرده و همه زوایا و خفایای یک اثر از مقصود هنرمند گرفته تا ویژگی‌های قلم استفاده شده برای خلق آن اثر رمزگشایی شود. و حال آنکه مشخص کردن این امور نه‌تنها همیشه روشن نیست بلکه گاهی تاریک‌ترین نقطه یک اثر نیز محسوب می‌شود.
این تحلیل دقیق که در مورد هر تابلو نیازمند 3 تا 4 هفته تحقیقات است می‌بایست پیش از آنکه یک اثر برای بازآفرینی نهایی به فرمت کوچک‌تر تبدیل شود، انجام بگیرد. هزینه تبدیل یک تابلو نقاشی به یک اثر نقش برجسته به تنهایی بالغ بر 3000 یورو است. تا به حال 10اثر متعلق به هنرمندان کلاسیک عصر مدرنیسم به معنای واقعی کلمه قابل لمس شده‌اند. برای نمونه حالا دیگر می‌توان با نوک انگشتان اشکال کوبیستی تابلوهای پیکاسو یا فیگورهای سوررئالیستی آثار ماکس ارنست و تابلوهای جورج بازلیتس( نقاش و مجسمه‌ساز آلمانی متولد 1938) را لمس کرد. اما در این میان اثر آنسلن کیفر (نقاش آلمانی متولد 1945) که خدای متعال نام دارد بسیار مورد توجه بازدید‌کنندگان نابینا قرار گرفته است. این تابلو نقاشی تنها از خطوط تشکیل شده است.
کارشناسان معتقدند برای نابینایان مادرزاد مفهوم انتزاعی پرسپکتیو از طریق لمس کردن خطوط بسیار آسان‌تر و قابل فهم‌تر است. ویلدا که در آغاز در نتیجه بخش بودن نمایشگاه تابلوهای لمسی تردید داشت اکنون ابراز رضایت می‌کند. او می‌گوید معمولا آثار نقاشی را برایم توصیف می‌کنند اما نمی‌دانند که چه احساس فوق‌العاده‌ای است وقتی خود یک فرد نابینا بتواند تصویری از یک تابلو نقاشی داشته باشد. ویلدا در ادامه می‌گوید: من رؤیای روزی را در سر می‌پرورانم که بتوانم لبخند مونالیزا را با دستان خودم‌کشف کنم.
zeit.de
