به‌طوری که بسیاری از گیاهان دارویی از جمله «مورد» به‌دلیل بهره‌برداری غیرمجاز در معرض انقراض قرار گرفته‌اند.
دکتر پیمان یوسفی آذر، عضو هیأت‌مدیره انجمن علمی جنگلبانی ایران، با اعلام این خبر به همشهری گفت: در حال حاضر گیاهان صنعتی و دارویی در کشور متولی خاصی ندارد در نتیجه برنامه مدونی برای حفاظت و بهره برداری اصولی از این سرمایه بی‌نظیر وجود ندارد، به همین دلیل گاه بیش از4 برابر حد مجاز از رویشگاه‌ها بهره برداری می‌شود؛ این در حالی است که عوامل دیگری مثل چرای دام، تخریب رویشگاه‌ها را تشدید می‌کند.
ارزآورتر از نفت
وی با اشاره به اینکه بیش از 90 درصد گیاهان دارویی و صنعتی در ایران یافت می‌شود که رویشگاه برخی از این گیاهان مثل مهره سیاه منحصر به ایران است، افزود: زاگرس، ارسباران و رویشگاه‌های ایرانی – تورانی، عمده‌ترین رویشگاه گیاهان دارویی است که با مدیریت صحیح و سرمایه‌گذاری می‌تواند ارزآوری بالایی داشته باشد تا آنجا که می‌تواند این ارزآوری با درآمدهای نفتی برابری کند.
این تجربه موفقی است که دولت‌های آلمان و چین با مدیریت کارآمد و برنامه‌ریزی به آن دست یافته‌اند و امروزه از این طریق درآمد قابل توجهی کسب می‌کنند؛ در حالی که تنوع گیاهان دارویی و صنعتی و توان رویشگاه‌های ایران نسبت به این دو کشور بسیار بیشتر است.
یوسفی ضمن انتقاد از بی‌توجهی به این سرمایه عظیم، تصریح کرد: یکی از چالش‌های عمده، وجود نداشتن ردیف اعتباری خاص و ملی برای گیاهان دارویی است که در نبود چنین اعتباری بزرگ‌ترین ضربه به این پتانسیل ارزشمند ملی وارد شده است.
البته اخیرا ستاد گیاهان دارویی و صنعتی کشور تشکیل شده که ستادی نوپاست و هنوز چندان کار چشمگیری در این زمینه نکرده است اما غایب بزرگ این ستاد سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور است، در حالی که این سازمان یکی از متولیان اصلی صیانت از عرصه‌های طبیعی کشور از جمله رویشگاه‌های گیاهان دارویی است.
این مدرس دانشگاه، صدور گیاهان دارویی به‌صورت خام را از دیگر ضعف‌های کنونی دراین عرصه عنوان کرد و گفت: تقریبا اغلب گیاهان دارویی بدون فراوری صادر می‌شود، این در حالی است که اگر تکنولوژی مربوط به فراوری این گیاهان در کشور وجود داشت درآمد حاصل از آن بسیار بیشتر بود.
برای نمونه ما امروز آنغوزه را به‌صورت خام به هندوستان صادر می‌کنیم. در آنجا بخشی تبدیل به ادویه می‌شود اما بخش عمده آن را یک شرکت انگلیسی خریداری کرده به دوبی منتقل می‌کند و در آنجا با فراوری تبدیل به پودر و اسانس کرده و از صنایع دارو‌سازی، شرکت‌های تولید نوشابه و صنایع غذایی سردر‌می‌آورد،حتی برای چاشنی خوراکی‌هایی چون پفک استفاده می‌شود.
ارزش اسانس و پودر به دست آمده چندین برابر ماده خام این گیاه است.وی در بخش دیگری از سخنان خود به مافیای تجارت گیاهان دارویی اشاره کرد و یاد‌آور شد: با تلاش نهادها و سازمان‌های ذیربط به‌ویژه سازمان جنگل‌ها طی 6ماه اخیر جلوی صادرات خام گیاهان دارویی گرفته شد که این یکی از اصولی‌ترین سیاست‌ها طی سال‌های اخیر برای صیانت از این گیاهان بود؛
به‌خصوص که با این سیاست مشخص شد که تا پیش از این، بیش از چهار برابر حد توان رویشگاه‌ها، گیاهان دارویی برداشت وصادر می‌شد که با نهادینه شدن فرایند مجوز کنترل بر صادرات فراهم شد.
وی در پایان تاکید کرد: حلقه مفقوده در زمینه گیاهان دارویی و صنعتی، اطلاع‌رسانی است به همین دلیل است که بخش خصوصی هنوز وارد این عرصه نشده، در حالی که با فرهنگ‌سازی و اطلاع رسانی می‌توان زمینه را برای ورود بخش خصوصی به این عرصه فراهم کرد. این رویکرد از یک سو باعث اشتغال‌زایی و از سوی دیگر باعث ارزآوری می‌شود.
