دکتر ابوالقاسمی، مدیرعامل سازمان انتقال خون با اشاره به راه‌اندازی بانک دولتی خون بندناف در سازمان انتقال خون تا نیمه دوم سال‌جاری، این اقدام سازمان انتقال خون را موازی‌کاری با مؤسسه رویان ندانست و گفت: جمع‌آوری خون بندناف در مؤسسه رویان به شکل خصوصی آغاز شد و رویان اعلام کرد که هر کسی تمایل دارد خون بندناف خود را برای آینده خود ذخیره کند می‌تواند با پرداخت مبلغی این امر را انجام دهد. این در حالی است که سازمان انتقال‌خون درنظر دارد بانک خون بندناف ملی را ایجاد کند.
دکتر مرتضی ضرابی، مدیرعامل نخستین بانک خون بندناف در پژوهشکده رویان در گفت‌وگو با همشهری گفت: مؤسسه رویان سال‌هاست که به شکل خصوصی اقدام به ذخیره‌سازی خون بندناف نوزادان کرده است، به‌طوری‌که برای ذخیره‌سازی با اعلام رضایت پدر نوزاد با هماهنگی‌ای که از قبل انجام شده تیم ما در هنگام زایمان مادر در بیمارستان حضور پیدا می‌کند و عمل نمونه‌گیری بلافاصله پس از تولد نوزاد انجام می‌شود و مراحل ذخیره‌سازی آن در خود مؤسسه انجام می‌شود.
وی هزینه نمونه‌گیری را حدود 600هزار تومان و شارژ سالانه نگهداری نمونه در بانک را 100هزار تومان ذکر کرد و گفت: بانک خون بندناف خصوصی در پژوهشکده رویان در حال حاضر با جمع‌آوری 8هزار نمونه ذخیره‌سازی کرده است.
دکتر ضرابی گفت: همه نمونه‌های خون دارای کد بین‌المللی و شناسنامه بوده و متعلق به‌خود خانواده‌هاست و قابل انتقال به غیر نیست و مالک آن فقط پدر است. وی افزود: در این بانک مطالعات میکروبی و شاخص‌های ژنتیک HLA نیز انجام می‌شود.
دکتر ضرابی با اعلام اینکه، این بانک به‌زودی به شبکه جهانی بانک خون بندناف متصل خواهد شد، گفت: سازمان‌های مختلف باید در این حوزه مشارکت داشته باشند چراکه در حال حاضر ما باید حدود 50هزار نمونه خون بندناف فراهم کنیم ولی به‌دلیل تکمیل بودن ظرفیت فعلی این بانک، امکان انجام آن مقدور نیست که البته با راه‌اندازی ساختمان جدید که تا 3ماه آینده افتتاح خواهد شد با افزایش ظرفیت برای انجام این کار برای متقاضیان فراهم خواهد شد.
وی با تاکید بر اهمیت گسترش این حوزه گفت: در کشورهای اروپایی این نمونه‌ها حتی خرید و فروش می‌شود و چندی پیش بابت هر نمونه به مبلغ 25هزار دلار از کشورهای اروپایی از بیمارستان شریعتی پرداخت می‌شد.
به گفته وی، تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهد سلول‌های بنیادی خون ساز موجود در خون بندناف با توجه به توانایی تمایز به سایر سلول‌ها می‌توانند افق جدیدی در درمان بیماری‌های مختلف شامل انواع سرطان‌ها، بیماری‌های ژنتیک، اختلالات خونی و نقص سیستم ایمنی، صدمات نخاعی، دیابت، بیماری‌های قلبی، پارکینسون، آلزایمر، لوپوس، ایدز و بیماری ام.اس ایجاد کند.
از آنجا که سلول‌های بنیادی خون بندناف راحت‌تر توسط سیستم ایمنی بیمار قبول می‌شوند، مشکل رد پیوند نیز کمتر ایجاد می‌شود.
خون بندناف یا خون جفتی، خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد، اما متأسفانه این خون که غنی از سلول‌های بنیادی است به‌عنوان یک زباله بیولوژیک دور ریخته می‌شود.
این در حالی است که سلول‌های موجود در این خون دورریز، بسیار پرتوان هستند و با تزریق و جایگزینی آنها در مناطقی که به‌صورت جدی آسیب دیده‌اند بهبودی کامل حاصل می‌شود. حفظ و نگهداری سلول‌های بنیادی خون بندناف برای استفاده احتمالی در آینده انتخابی است که امروزه تعداد زیادی از پدران و مادران در سراسر جهان به‌عنوان پشتوانه‌ای برای فرزندان خود مورد توجه قرار می‌دهند. در ایران نیز بانک خون بندناف توسط پژوهشکده رویان با هدف تامین سلول‌های بنیادی جهت کاربردهای درمانی چند سالی است که فعالیت خود را آغاز کرده است.
در این بانک والدینی که در انتظار تولد نوزاد هستند با مراجعه به این بانک و تشکیل پرونده می‌توانند محتوای خون بندناف و جفت را نگهداری کنند.
روزانه در کل کشور ده‌ها هزار نمونه از خون‌های بندناف دور ریخته می‌شود که آینده نگری و کاربردی شدن نتایج تحقیقات مرتبط با توانایی‌های سلول‌های بنیادی خون بندناف حکم می‌کند این نمونه‌های غنی دورریز را در بانک‌های عمومی خون بندناف ذخیره کرد.
هم‌اکنون آنچه در ایران به‌عنوان بانک خون بندناف فعالیت دارد، مؤسسه‌ای خصوصی است که والدین صرفاً برای فرزندان خود اقدام به نگهداری خون بندناف می‌کنند و امکان مصرف برای سایرین وجود ندارد.
وی درخصوص نحوه فعالیت بانک خون بندناف گفت: بلافاصله بعد از زایمان، بندناف از نوزاد جدا می‌شود و در این زمان توسط یک سوزن خون از بندناف و جفت جمع‌آوری و به کیسه‌های خون منتقل می‌شود. این فرایند غیرتهاجمی و بدون درد است و برخلاف جمع‌آوری مرسوم مغز استخوان که مستلزم بیهوشی عمومی است، معمولاً در عرض 3دقیقه توسط ماما یا پزشک متخصص انجام می‌شود.
نحوه کار این بانک به این صورت است که این خون‌ها به‌صورت جداگانه برای هر شخص منجمد می‌شود تا درصورت نیاز در آینده برای درمان یکسری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
بانک خون بندناف رویان هر روز در ساعات اداری پاسخگوی سؤالات والدین در زمینه سلول‌های بنیادی خون بندناف وکاربردهای آن است. والدین می‌توانند با مطالعه بروشورها یا حضور در بانک خون بندناف رویان از فعالیت‌های بانک سلول‌های بنیادی خون بندناف اطلاع حاصل کنند.
وی افزود: از آنجا که سلامت نمونه‌ها قبل از انجام فریز و نگهداری حائز اهمیت است آزمایش‌های زیر روی هر نمونه قبل از انجماد صورت می‌گیرد:
آزمایش‌های‌کنترل‌آلودگی‌های‌ویروسی(سرولو‍ژی): شامل CMV IgG/IgMو HBS Ab/Agو HIV I/II وHTLV I/IIوAnti HBCو HIV P24 Ag و HBC به روش PCR آزمایش‌های میکروبی: شامل تست‌های هوازی و بی‌هوازی، تعیین تعداد سلول‌ها و درصد سلول‌های زنده در نمونه، تعیین درصد و تعداد سلول‌های بنیادی (CD34+ CD45-) در هر نمونه توسط فلوسیتومتری، بررسی عملکرد سلول‌های بنیادی خون بندناف توسط روش سنجش کلنی، تعیین HLA به درخواست والدین هر نمونه بعد از اتمام فرایند ذخیره‌سازی، کارت مخصوصی که حاوی اطلاعات نمونه فریز شده و نتیجه آزمایش‌های به عمل آمده است به آدرس اعضا فرستاده خواهد شد.
تمامی نمونه‌ها در بدو ورود واجد شناسنامه شده و اطلاعات به‌طور محرمانه نگهداری می‌شوند. هر نمونه خون پس از ورود به بانک بندناف رویان واجد یک شناسنامه می‌شود
