مرمت این قلعه از آن جهت حائز اهمیت است که این بنا هم‌عصر با ارگ بم شناخته شده و پس از زلزله بم و آسیبی که به این ارگ رسید، قلعه بمپور تنها اثر سالم باقیمانده از این دوره محسوب می‌شود.
به گزارش همشهری، انتظار برای شروع فعالیت مرمت قلعه بمپور و باغ‌خالصه در حالی برای مردم بمپور و بلوچستان ایران رقم خورده است که 25بهمن‌ماه سال قبل رئیس هیأت‌دولت به سیستان و بلوچستان سفر کرده بود و در این سفر قلعه بمپور و باغ خالصه را به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری تصویب و معرفی کرد.
با این وضع در حالی که حدود 5 ماه از این تصمیم سپری شده، هنوز اعتبار لازم برای این منطقه نمونه گردشگری اختصاص نیافته است. این در شرایطی است که انتظار می‌رود فعالیت‌های ساماندهی و آماده‌سازی این منطقه در فصل تابستان و پاییز انجام گیرد زیرا تنها زمان مناسب برای سفر به بلوچستان ایران و جذب گردشگر از نظر آب و هوایی آذرماه تا اردیبهشت‌ماه سال بعد است.
این قلعه در شهربمپور واقع شده که در ناحیه‌ا‌ی جلگه‌ای با 510 متر ارتفاع از سطح دریا قرار گرفته است. آب و هوای آن به‌طور کلی گرم و نسبتا مرطوب است که از مراکز عمده صادرات خـــــرما، تره‌بار و غلات محسوب می‌شود.
اگر از اطراف بمپور به این شهر نگاه کنید می‌توانید تنها بنای مرتفع این شهر را ببینید که در عصر ساسانیان برای اشراف به اطراف بر تپه‌ای مصنوعی بنا شده است.
تخصیص اعتبار برای مرمت قلعه بمپور از اهمیت دیگری نیز برخوردار است. سیستان و بلوچستان تنها 2 باغ ایرانی را در خود جای داده که یکی باغ خاش و دیگری باغ خالصه است که هر دو از نظر تاریخی، گردشگری و پژوهش‌های میراث‌معنوی قابل تأمل‌هستند.
با این حال هنوز فعالیت چندانی در بمپور برای رونق این بخش دیده نمی‌شود و این در حالی است که شورای شهر درصدد است برای بازگرداندن رونق دوباره به این شهر که زمانی مرکز حکومت «مکران» ایران بوده از مولفه‌های توسعه پایدار و گردشگری بهره‌ببرند.
ورودی قلعه جان گرفته است
وقتی از خیابانی که به قلعه می‌رسد به سوی آن بروی پای قلعه نمایی تازه‌تر به چشم می‌خورد که آن را با بقیه بنا تمایز می‌دهد. این بنا به گفته مرمتگر آن ورودی قلعه بوده است.
محمد‌عظیم بارکزهی، مسئول اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چابهار و کارگاه‌های کنارک، ایرانشهر و سراوان دراین‌باره به همشهری گفت:100 میلیون تومان از اعتبارات ملی برای مرمت قلعه در نظر گرفته شده است که در مواجهه با عظمت این قلعه و نیاز آن، اعتبار قابل‌توجهی نیست.
با این حال ما ورودی قلعه را دوباره بازسازی کرده‌ایم.او در توضیح شیوه عملیات مرمت افزود: کل نقشه‌های بمپور و قلعه آن تهیه و جمع‌آوری شده است و کار آسیب‌شناسی آن نیز انجام گرفته است.
با این وضع انتظار تصویب یک بودجه بیشتر می‌رفت ولی در حال حاضر همین 100 میلیون هم اگر محقق شود می‌تواند به شروع کار کمک کند.
این مسئول میراث‌فرهنگی همچنین خبر داد که تا پایان تیرماه حصارکشی باغ‌خالصه به اتمام می‌رسد و در حال حاضر حدود 50 درصد کار مربوط به این باغ انجام شده است.
براساس اسناد تاریخی قدمت این قلعه به دوران ساسانیان می‌رسد و امروزه در ردیف آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است. قلعه بمپور در گذشته یکی از استوارترین پناهگاه‌های بلوچستان به شمار می‌آمده است.
درباره تپه و قلعه واقع روی آن، تحقیقات متعددی صورت گرفته، از جمله فرانسوا بالسانی، محقق فرانسوی و معاون آکادمی امور دریاهای فرانسه که در سال 1335ش از قلعه بمپور دیدن کرده است.
او معتقد است: «آثاری که من در قلعه بمپور به دست آوردم طبق نظر متخصصان موزه لوور فرانسه، حداقل مسبوق به دوره ساسانیان است.» البته شباهت بنای قلعه بمپور با ساختمان‌های دوره ساسانی واقع در منطقه کرمان مانند قلعه دختر و ارگ بم نشانگر آن است که تاریخ اولیه این قلعه را می‌توان تا دوره ساسانی عقب برد.
از کاربری نظامی تا کاربری گردشگری
به گفته اکثر ساکنان شهر بمپور، قلعه این شهر تا دوره رضاخان نیز کاربری داشته و در آن سکونت داشته‌اند اما رفته‌رفته در دوره پهلوی دوم از سکونت خالی و سپس روند ویرانی در پیش گرفته است.
براساس گزارشی از میراث‌خبر، این قلعه از نظر نظامی، اهمیت قابل توجهی داشته و به مناسبت محل استراتژیک خود می‌توانست در مقابل هجوم بزرگ‌ترین قشون‌های نظامی نیز مقاومت کند.
قلعه به‌صورت 2تکه ساخته شده و از نظر ارتفاع، این دو‌بخش با هم یکسان نیستند؛ صحن پایین که در ورودی در دیواره شرقی آن قرار گرفته و برج‌هایی چند نیز آن را احاطه کرده‌اند. علاوه بر این، اصطبل اسب‌ها و یک نقب برای فرار از محاصره به هنگام تسخیر احتمالی قلعه نیز وجود داشته است.
قسمت فوقانی قلعه، ارگ و حاکم‌نشین بوده است. بلندی تپه از صحن پایین بیشتر بوده به حدی که نفوذ به داخل ارگ برای مهاجمان به‌علت بلندی و شیب تند تپه، کار ساده‌ای نبوده است. همچنین در دیواره اطراف قلعه 10 برج دفاعی قرار داشته است.
مصالح به کار رفته در این قلعه خشتخام و گل رس بوده که روی یک تپه مصنوعی احداث شده است. دیوارهای غربی و شرقی در هر رأس دارای برج‌های استوانهای هستند.
با این حال مرمت این قلعه باید همراه با کاربری جدیدی برای آن باشد تا بتواند حیات احیا‌شده را حفظ کند. از یک‌سو کاربری گردشگری و از سوی دیگر استقرار پژوهشگاه میراث‌فرهنگی یا صنایع‌دستی و یا تبدیل آن به کارگاه دائمی صنایع‌دستی می‌تواند این بنا را از ویرانی دوباره بازدارد.
بارکزهی درباره تاثیر مرمت این بنا در گردشگری منطقه تاکید کرد: مطمئنا بازسازی و مرمت قلعه و هم‌عصر بودن آن با ارگ بم می‌تواند گردشگران بسیاری را به این منطقه بکشاند و البته همجواری باغ‌خالصه که باغ ایرانی در بلوچستان است نیز به این ویژگی افزوده است.
او همچنین دراین‌باره افزود: اگر اعتبارات کافی در اختیار سازمان قرار بگیرد و با توجه به سیاست سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌توان تخمین زد که بنای قلعه بمپور در مدتی حدود 5سال مرمت و احیا شود.
