مهر سلطنتی رضاخان در ویترین سعدآباد

همشهری آنلاین - محمد باریکانی: مهر مخصوص رضاخان که در ساختمان‌ اداری موزه و مرکز اسناد سعدآباد قرار داشت حالا در ویترین کاخ سبز این مجموعه قرار گرفته تا بازدیدکنندگان بتوانند این مهر بزرگ اهرم‌دار را که نشان برجسته سلطنتی پهلوی اول است تماشا کنند.

رونمایی دوباره پس از ثبت در فهرست دارایی‌های کشور

مهر رضاخان از سال ۱۳۹۱تا تیرماه ۱۴۰۱در معرض نمایش بود و پس از آن با جمع ‌شدن موقتی موزه اسناد سعدآباد با بررسی مجدد به‌عنوان یک اثر تاریخی دوره پهلوی اول در فهرست دارایی کشور ثبت و بار دیگر به معرض دید عموم گذاشته شد.

براساس آنچه مدیران سعدآباد به همشهری اعلام کرده‌اند، مهر ویژه و مختص به رضاخان که بر یک پایه چوبی قطور نصب شده است، پس از آن که ۴۵سال در گوشه‌ای از موزه اسناد سعدآباد قرار داشت با بررسی کارشناسان در فهرست اموال وزارت میراث فرهنگی و وزارت دارایی کشور قرار گرفت و از این پس به‌عنوان دارایی و اموال متعلق به ملت ایران شناسایی می‌شود.

کارشناسان میراث فرهنگی به همشهری گفته‌اند که مهر نشان سلطنتی پهلوی اول برای مکاتبات عادی استفاده نمی‌شد و چون در اختیار رضاشاه بود فرامین مهم و پاسخ به مکاتبات جهانی ممهور به این نشان می‌شد.

به‌گفته کارشناسان موزه‌داری، آنچه محرز است در دوره‌های مختلف مهرهای مختلفی برای درباریان ساخته می‌شد، اما مهر رضاخان که بار دیگر در معرض دید عموم گذاشته شده است نخستین مهر سلطنتی ایران در این دوره است که نشان ۲ شیر در آن قرار دارد.

براساس اظهارات کارشناسان، مهر رضاخان اهمیت تاریخی و تشریفاتی داشت و او برای اعطای درجات نظامی، مقام‌های افتخاری، اعطای القاب و عناوین یا پاسخ به نامه‌های سران کشورها از آن استفاده می‌کرد.

نشان تقلیدی سلطنتی رضاخان

براساس این اظهارات، نخستین مهر سلطنتی ایران در دوره رضاخان به تقلید از کشورهای پادشاهی غربی نظیر انگلستان، اتریش و دانمارک ساخته شده است، اما هنوز مشخص نیست طراح این مهر چه‌کسی بوده و این مهر تاریخی در کدام ضرابخانه ساخته شده است.

بررسی کارشناسان مشخص کرده است که مهر برجسته سلطنتی مخصوص رضاخان به‌عنوان سربرگ استفاده می‌شده و احتمالا در وسط سربرگ قرار می‌گرفته است. با این حال کارشناسان میراث فرهنگی به همشهری گفته‌اند که تاکنون هیچ سندی حاوی مهر برجسته سلطنتی پهلوی اول که در اختیار رئیس دفتر رضاخان بوده در اسناد سعدآباد یافت نشده و اینکه در ادامه روند تحویل و تحول موزه اسناد سعدآباد سربرگ‌های ممهور به این نشان یافت شود موضوعی است که باید در ادامه روند تحویل اسناد به مدیران جدید این موزه مشخص شود.

به‌گفته کارشناسان، اگر حتی مکاتبات ممهور به نشان سلطنتی پهلوی اول در سعدآباد یافت نشود به‌احتمال زیاد اسنادی در مرکز اسناد وزارت امور خارجه وجود دارد که ممهور به این نشان باشد.