گرچه در نحوه خروج آمریکاییها اما و اگرهایی وجود دارد، اما نکته مثبت این است که آنها رویارویی هر روزه با شهروندان معمولی عراقی ندارند. هر چند عراق مرحله جدیدی از حیات سیاسی خود را آغاز کرده، اما با مشکلات عدیدهای مواجه خواهد بود که بطور موجز و مختصر به برخی از آنها اشاره میشود:
تامین «ثبات» و «امنیت»: یکی از چالشهای اساسی پیش روی دولت و نیروهای مسلح عراق نحوه مقابله با حملات انتحاری و اقداماتی از این دست است. طی هفتههای اخیر در این کشور دست کم 250 نفر در حملات انتحاری کشته شدند که از این میزان 150 نفر ساکنان کرکوک بودند.
افزون بر این طی 6 سال گذشته دست کم 100 هزار شهروند عراقی و 4316 نفر از نیروهای ائتلاف جان خود را از دست داده اند. در واقع، بطور تقریبی و براساس تخمینی که در آسیا تایمز بیان شده نیروهای آزموده عراقی مستقر در شهرها 200 هزار نفر و نیروهای شبه نظامی و پلیس ملی به بیش از 342 هزار نفر میرسد.
هر چند ممکن است خروج نیروهای آمریکایی بهانه حملات را از نیروهای القاعده گرفته باشد، اما باید به خاطر داشت که نیروهایی همچون القاعده به مثابه پشههایی موذی هستند که تنها در گندابها و مناطق ناامن میتوانند ادامه حیات دهند که وضعیت فعلی عراق از این قاعده مستثنی نیست.
مصالحه سیاسی میان اقوام و گروههای مختلف عراقی: با توجه به اینکه جامعه عراق از پس تاریخی 80 ساله که آمیخته با کودتا، نظامیگری و سرکوب و البته 6 سال حضور نیروهای خارجی است سر بر آورده، لذا با قواعد بازی دموکراسی ناآشناست. برهمین اساس نیروهای گریز از مرکز با یافتن راه تنفس میتوانند به واگرایی دامن زنند.
در صورتی که سه گروه تاثیرگذار در ساختار سیاسی عراق یعنی شیعیان، اهل تسنن و کردها به مصالحهای برای نهادینه کردن دموکراسی و تقسیم قدرت دست نیازند و هر یک اقدام به تشکیل ائتلافی از متحدان خود کنند طبیعتاً زمینه واگرایی و در غلطیدن به دامان افراطیگری فراهم خواهد شد. در این میان نقش همسایگان در تثبیت قدرت دولت مرکزی حیاتی است.
کرکوک و مسئله نفت: کردها مدعی مالکیت این منطقه هستند و بحث بر سر اداره آن از سوی دولت مرکزی یا از سوی اقلیم کردستان هنوز ادامه دارد. اگرچه ماده 140 قانون اساسی عراق تعیین تکلیف آن را با رفراندوم و تحت نظر سازمان ملل مشخص کرده، اما تاکنون بحث در مورد آن راه به جایی نبرده است، چرا که در دوران صدام با کوچاندن اقوام مختلف به این منطقه ترکیب جمعیتی آن ناهمگون شده است و پس از سقوط صدام هم کردها اقدام به اسکان در این منطقه کردهاند.
در همین زمینه برهم صالح معاون نخست وزیر عراق که کرد است، گفت: « بحث کرکوک یکی از مهمترین ماموریتهای تکمیل نشده در میان خیل عظیمی از موضوعات است که باید به آن رسیدگی شود». عراق تجربه مدیریت نظم پساصدامی را از سر میگذراند و باید آموختن و عبرت از گذشته را چراغ راه آینده قرار دهد تا از چاله آمریکاییها به چاه صدامی دیگر در نغلطد.
همشهری جمعه