همشهری آنلاین، شقایق عرفی‌نژاد: روال عادی نوشته ژان کلود کریر، فیلمنامه‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس فرانسوی به کارگردانی کیارش رُست داستان خبرچینی از مردم عادی اما خبره و باسابقه است که با کمیسری تازه منصوب شده درباره روند کارش یعنی انتقال اخبار از دیگر شهروندان به مقامات، گفت‌وگو می‌کند. کیارش رست در این مصاحبه از این نمایش و تهیه‌کنندگی مجید مجیدی می‌گوید:
در باره روال عادی و شکل‌گیری‌اش بگویید.
این نمایش دنباله‌رو کار قبلی‌ام، اولئاناست. دوست داشتم خوانش شخصی خودم را از این نمایشنامه ژان کلود کریر روی صحنه ببرم. این نمایشنامه ۲ شحصیت دارد و من آن را با ۴ بازیگر کار کردم و سعی کردم خوانش دراماتیک اثر به خوبی به مخاطب منتقل شود. می‌خواستم مسئله ای را برای مخاطب ایجاد کنیم که نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا وجود دارد.
متن کریر را به همین دلیل انتخاب کردید؟
بله. آرتو نظریه‌های به اسم من فرهنگی دارد. می‌گوید آدم‌ها برای این که بتوانند قدرت را به دست بیاورند و برای جابه‌جایی و موازنه قدرت بالا و پایین می‌شوند و هیچکس به شکل ثابت در نقطه‌ای نمی‌ماند. تلاش من این بود که این مفهوم را در این نمایش برجسته کنم.
چقدر در متن تغییر ایجاد شده است؟
من در خوانش شخصی خودم متن را دراماتورژی کردم. منظورم از خوانش شخصی این است که من متن را از کلام و دیالوگ به یک متن اجرامحور تبدیل کردم. این کار در واقع خلاف پیشنهاد متن است. پیشنها متن این است که دو نفر پشت میز نشسته‌اند و ۴۰ دقیقه با هم صحبت می‌کنند. من اجرا را مبتنی بر حرکت کردم. به این ترتیب که دو بازیگر را در ۴ بازیگر تکثیر کردم و در طراحی صحنه و نور هم تلاش کردم کنش‌مند حرکت کنم. اجراهای قبلی این اثر فقط دو نفر پشت میز صحبت می‌کردند که البته بسیار اجراهای خوبی بودند. ولی من کار خودم را کردم.
این تبدیل دو شخصیت کمیسر و خبرچین برای اجرای شما چه کاری می‌کند که تصمیم گرفتید این کار را بکنید؟
هم به فرم کارم کمک می‌کند و هم این آدم‌ها شکلشان مدام در حال تغییر است. این تغییر در طراحی لباس آنها هم صورت می‌گیرد. هرچند دوست ندارم زیاد در باره این ایده صحبت کنم. چون لذتش به این است که تماشاگر برداشت خودش را داشته باشد.
شما در این کار طراح صحنه و لباس هم هستید. در باره آن کمی صحبت کنیم.
در طراحی لباس و صحنه از دو رنگ سفید و سیاه استفاده کردم که همان تغییر شخصیتی است که به بازیگر اجازه مانور می‌دهد و نشان می‌دهد این شخصیت‌ها چطور می‌توانند در هم تکثیر شوند و وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند همان مهره‌های شطرنج را تداعی می‌کنند.
گفتید اجراهای قبلی این نمایشنامه را دیده‌اید. اجرای دکتر خاکی را هم دیده اید که در سال ۸۹ روی صحنه رفت؟
بله. آن اجرا هم بر اساس پیشنهاد متن بود و دو بازیگر در آن بودند که با هم صحبت می‌کردند. وقتی آن اجرا را دیدم چنان به وجد آمدم که با خودم فکر کردم اگر من بخواهم این متن را روی صحنه ببرم چطور این کار را می‌کنم؟ جالب است که آقای خاکی و آقای دلخواه که برای اجرای آن جایزه هم گرفته است، هر دو این نمایش را دیدند. برای آقای دلخواه کاری که من در دراماتورژی این اثر کرده بودم، خیلی جالب بود. باعث افتخارم بود که این فرم و فضا را که ما ایجاد کرده بودیم هر دو استاد دوست داشتند. من همیشه در اجرای یک نمایشنامه با خودم می‌گویم این نمایشنامه حرف خودش را دارد، من چه طور می‌خواهم آن را اجرا کنم که تکراری نباشد؟ من چه چیزی می‌خواهم به آن اضافه کنم؟ من فکر می‌کنم تماشاگر حق دارد اجرای یک اجرای بی نظیر از نور، صحنه و لباس ببیند. یک اجرای کنش‌مند که او را به فکر وادارد.
تهیه کنندگی اقای مجیدی در این نمایش چطور اتفاق افتاد؟ او پیش از این در تئاتر سابقه این کار را ندارد.
من به واسطه آشنایی که با او داشتم، به او گفتم می‌خواهم چنین نمایشی را کار کنم و ایشان هم لطف کرد و گفت من همه جوره پششت هستم. آقای مجیدی انسان بسیار شریفی است. او این دغدغه را همیشه داشت که بتواند به شکلی از تئاتر حمایت کند و این لطف و بزرگی شامل حال من شد. او در کنفرانس خبری هم اعلام کرد که چون بچه‌های تئاتر با مسائل اندیشگانی و وجوه دراماتیک متن‌ها آشنایی دارند و خودش هم از تئاتر شروع کرده، دوست داشته ادای دینی به تئاتر داشته باشد.
آقای مجیدی فقط سرمایه گذاری کرد یا وظایف دیگر تهیه‌کنندگی را هم به عهده داشت؟
نه، همه جوره پشت کار ایستاد و هرکاری که باید انجام داد.
اصولا نظرتان در باره ورود کارگردانان و تهیه کنندگان سینما به حوزه تئاتر چیست؟
در تئاتر به اندازه سینما پول تزریق نمی‌شود. من احساس می‌کنم تئاتر نیاز به حمایت دارد، چون چراغ اندیشه را از زمان‌های گذشته در جوامع روشن نگه داشته است. الان در خیلی از کشورها بلیت تئاتر می‌خرند و به هم هدیه می‌دهند. انقدر برایشان اهمیت دارند. ما نباید اجازه دهیم تئاتر کم رنگ شود. من نه تنها از دوستانی که در سینما هستند، متشکرم که از تئاتر حمایت می‌کنند، از مسئولان هم می‌خواهم این کار را بکنند. تئاتر بسیار غنی است و حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
نظر شما