به گزارش همشهری آنلاین همه دست به دست هم می‌دهند و هر روز آیین پشم‌چینی برای دام یک خانواده اجرا می‌شود. پشم‌چینی که تمام شود، ایل عشایر کوچ را آغاز می‌کند.
همیاری سنتی
هر روز فصل بهار برای ایل عشایر با فعالیت خاصی همراه است. از آیین شیردوشی گرفته تا رسم پشم‌چینی.
کارشناس میراث فرهنگی کرمانشاه به همشهری می‌گوید: «زندگی عشایر بر اساس تقویم طبیعت پیش می‌رود. آنان در فصل بهار لباس زمستانی را از تن دام بیرون می‌کنند و این کار به آیین پشم‌چینی معروف است. در کرمانشاه بر اساس آیین گَل یا همیاری سنتی اجرا می‌شود.»
عزیز مصطفایی تاکید می‌کند که این آیین به دلیل سختی و مشقتی که دارد به همیاری گسترده نیاز دارد و ادامه می‌دهد: «برای پشم‌چینی محدودیت زمانی هست و پشم گوسفندان باید قبل از نخستین تجربه گرما چیده شود. هر خانواده به تنهایی از پس پشم‌چینی دام خود در این بازه زمانی برنمی‌آید. از این رو هر خانواده در یک ایل روز یا نوبت پشم‌چینی دارد که طبق آیین گَل با کمک خانواده‌های دیگر پیش می‌رود.» اجرای آیین از دام بزرگان ایل شروع می‌شود تا به کوچکترین عضو ایل برسد. پشم‌چینی توسط فردی انجام می‌شود که سال‌ها در این کار خبره شده.
مصطفایی می‌گوید: «ابزار پشم‌چینی فقط یک قیچی ساده نیست. معمولا تیغه‌ای شبیه قیچی است که کف دست اوستا قرار می‌گیرد و دسته ندارد. در اصطلاح به آن هَورِنَگ می‌گویند و کار با آن برای اینکه به پوست گوسفندان آسیب نرسد، تبحر خاصی می‌خواهد. پشم‌چینی در اورامانات به هَورِن معروف است.» قیچی پشم‌چینی در بین عشایر کهگیلویه و بویر احمد به «چهره» معروف است.
دورهمی شاد ایل
روز قبل از شروع پشم‌چینی شست و شوی گوسفندان از سوی جوانان ایل انجام می‌شود تا هم پشم چیده شده از گرد و خاک و حشرات موذی تمیز باشد و هم فرآیند تبدیل پشم به الیاف در کارخانه راحت‌تر انجام شود.مصطفایی می‌گوید: «در شکل سنتی، محلی را انتخاب می‌کنند و جلوی آب رودخانه را می‌بندند تا شبیه سد آب جمع شود و گوسفندان را از آن عبور می‌دهند. آبگیر و برکه طبیعی هم محل مناسبی بوده‌است. بعدها جهاد کشاورزی کانال‌هایی درست کرد که آب رودخانه داخل آن هدایت می‌شد و گوسفندان را از کانال عبور می‌دادند.»
پشم‌چینی یکی از شادترین رسوم ایل است.
مصطفایی که خود تجربه زیسته در ایل عشایر را دارد و حضور در مراسم پشم‌چینی را هم تجربه کرده، ادامه می‌دهد: «آیین گَل سبب می‌شود تا این کار بسیار سخت و طاقت‌فرسا به یک خاطره شاد یا به قول امروزی‌ها به فان تبدیل شود. زیرا همه اعضای خانواده در آن حضور دارند. بچه‌ها که فرز و چابک هستند، دنبال گوسفندانی که دور شده‌اند، می‌دوند و آن‌ها را برای پشم‌چینی می‌آورند و گاهی دست و پای آن‌ها را هم می‌بندند. زنان پشم‌های چیده شده را در گونی جمع‌آوری می‌کنند. بعد از ناهار هم بزرگترها حکایت تعریف می‌کنند و بعد از رفع خستگی دوباره مشغول به کار می‌شوند. این رسم فقط به لطف دورهمی زنده مانده و ادامه دارد.»
به برکت شکرگزاری و قربانی
پشم‌چینی گوسفندان بین عشایر مازندران به رسم «ورینا» معروف است. عشایر غرب مازندران نیز به آن «گوسن برش» می‌گویند. به اعتقاد عشایر قربانی کردن گوسفند در روز اول آیین پشم‌چینی سبب برکت می‌شود.
رسم پشم‌چینی با به جا آوردن شکرگزاری از نعمات الهی و خواندن نماز باران پایان می‌یابد. پشم‌های چیده‌شده یا راهی کارخانه‌های نخ‌ریسی و بافندگی می‌شود یا با دستان هنرمند زنان عشایر ریسیده و به جاجیم، گلیم، فرش و یک صنایع دستی تبدیل می‌شود.
عشایر کوله‌بار خود را می‌بندند و راهی ییلاق می‌شوند. عشایر که شیوه معیشتی سودآوری دارند، خواستار مسیر ایمن برای عبور دام در فصل کوچ هستند و می‌گویند به دلیل ایمن نبودن مسیر ایل‌راه و تردد خودرو از این مسیر، شاهد تصادفات مرگبار دام خود هستند.
بیشتر بخوانید:
این ایل طولانی ترین مسیر کوچ جهان را دارد | موزه ای از داشته های این ایل قدیمی
ونیز ایران کجاست؟ ؛ تجربه ونیزگردی در ۲ روستای ایران
نظر شما