هفته پیش چهلمین سالگرد پروژه آپولو 11 که طی آن بشر موفق شد برای نخستین بار در تاریخ پا به ماه بگذارد جشن گرفته شد. اما برای آنها که به تئوری و توهم توطئه علاقه دارند، این جشن هم ادامهای بر توطئه 40سالهای است که گفته میشود در بستر جنگ سرد شکل گرفت و احتمالا تا ابد هم ادامه خواهد داشت.
کسانی که ناسا را متهم میکنند این پروژه عظیم تاریخی را به کمک دوستان هالیوودی کلید زده است این روزها دلیل موجه دیگری برای طرح تردیدهای خود دارند: فیلمهای اصلی راهپیمایی و جست و خیز فضانوردان آپولو 11 روی ماه گم شده است.
هالیوود و دستاویز تئوری توطئه
ماجرای فیلمهای اصلی واقعا عجیب و غریب است. در ماموریت آپولو 11 از فیلمهای مخصوصی استفاده شده بود که برای نمایش باید آن را به نسخههای دیگری تبدیل میکردند.
فیلمهای ضبطشده در ماه بهصورت SSTV بودهاند که برای پخش در تلویزیونها باید روی نوارهای آنالوگ دوباره ضبط میشدند. حالا اتفاقی که افتاده این است که فیلمهای SSTV اولیه و اصلی مفقود شده است.
اینکه این فیلمها مفقود شده یا اینکه اصلا وجود نداشته هم البته از مواردی است که طرفداران تئوری توطئه به آن علاقه زیادی نشان میدهند. این افراد میگویند اصلا چنین اتفاقی نیفتاده است که بخواهیم فیلم اورجینالی هم از آن داشته باشیم.
ولی به هر حال فیلمهای اصلی طبق گفته مقامات ناسا گم شدهاند. از احتمالاتی که در این باره میتوان به آن اشاره کرد این است که این نوارها پس از آنکه تصاویرشان روی نوارهای دیگری کپی شده است، یا پاک شدهاند یا در یک فیلمبرداری دیگر مورد استفاده قرار گرفتهاند؛ یا به عبارتی، افرادی تشخیص دادهاند که میتوانند روی تصاویر یکی از نقاط عطف تاریخ بشریت تصاویر دیگر ضبط کنند.
حالا برای اینکه نسخههای دست دوم این تصاویر هم که در آرشیو ملی آمریکا قرار دارند دچار سرنوشت مشابهی نشوند، دولت آمریکا با یکی از شرکتهای فعال در زمینه تصویربرداری دیجیتال قرارداد بسته است که این نسخهها را به نسخههای دیجیتال تبدیل کند.
علاوه بر ارزش تاریخی نسخههای اولیه، درصورتی که این نسخهها در حال حاضر در اختیار بودند با توجه به فناوریهای بسیار پیشرفته امروزی میشد تصاویر اولیه را به تصاویر بسیار
با کیفیت دیجیتال تبدیل کرد، اتفاقی که احتمالا هرگز بشر قادر به انجام آن نخواهد بود و باید تا ابد برای مرور آغاز عصر فضا، به تصاویر مات و سیاه و بیکیفیت جست و خیزهای آرمسترانگ نگاه کند.
آنچه که توطئه نبوده است
عملیات آپولو 11 نخستین اقدام عملی بشر برای فرود روی سطح ماه به شمار میرود. آپولو 11 همچنین پنجمین پروژه فضایی سرنشیندار از سری آپولو است که در تاریخ 16 جولای 1969 نیل آرمسترانگ، مایکل کالینز و ادوین باز آلدرین را به فضا برد. در تاریخ 20 جولای، آلدرین و آرمسترانگ بهعنوان نخستین انسانهای تاریخ موفق شدند پا بر ماه بگذارند.
آثاری که این فضانوردان در ماه به جا گذاشتهاند از آنجا که فضای ماه را خلأ بدون حرکتی فرا گرفته است تا ابد پا برجا خواهند ماند. یکی از این آثار جای پای نیل آرمسترانگ است که بهعنوان نخستین انسان، پا به ماه گذاشته است.
در این ماموریت، لوحی هم در ماه کار گذاشته شده است. روی این لوح این جمله نوشته شده است: در اینجا انسان از کره زمین برای نخستین بار در جولای 1969 میلادی پا به ماه گذارد. ما پیامآور صلح برای بشریت هستیم.
نکته جالب اینجاست که این لوح به امضای آرمسترانگ، باز و نیکسون رئیسجمهوری بدنام آمریکا رسیده است. گویی عظیمترین گام بشریت در راه تسخیر فضا را باید مردی با امضای خود تایید کند که رسواییهای او بهعنوان یک رئیسجمهوری، در تاریخ همپای فتح ماه همیشه تکرار خواهد شد.
40سال بعد: هوستون، ما همیشه یک مشکل داریم
رئیسجمهوری آمریکا باراک اوباما در چهلمین سالگرد فرود انسان به ماه با فضانوردان آپولو 11 دیدار کرد. در این دیدار، اوباما از هر دری سخن گفت؛ از اینکه ریاضیات و علوم پایه، چقدر میتوانند دوستداشتنی باشند و از اهمیت سفر تاریخی فضانوردان به ماه.
اما یک سؤال اساسی را بیپاسخ گذاشت. سؤالی که حتی در همان روزهای تابستانی سال 69 هم اندکی پس از پخش خبر فرود انسان در ماه تمام دنیا را فراگرفت: سفر بعدی به کجاست؟ احتمالا سفر بعدی در آن سالها معنایی داشته است چون ناسا چند بار دیگر ماموریتهای سرنشیندار به ماه را اجرایی کرد.
یکی از معروفترین این تلاشها ماموریت آپولو 13 بود که تنها با توانایی فضانوردان و مقامات ناسا به یک فاجعه فضایی تبدیل نشد. این ماموریت در حالی که به خوبی پیش میرفت به خاطر انفجار در بخشی از فضاپیما یکباره با خطر نابودی مواجه شد. با این پیام از فضا که اوکی هوستون، ما اینجا یک مشکل داریم.
جیمز لاول، جان سوئیگرت و فرد هیز فضانوردان این ماموریت اما موفق شدند با استفاده از مدول ماهگرد بهعنوان قایق نجات به زمین بازگردند. پس از ماموریت حساس هم چند بار دیگر ناسا چند فضانورد به ماه اعزام کرد تا اینکه با پایان مأموریت آپولو 17 در تاریخ دسامبر 1972 انسان دیگر پا به ماه نگذاشت.
اما پس از آن هرگز دیگر هیچ کس نتوانست برای سؤال سفر بعدی پاسخی دریافت کند. سفر به مریخ که در سالهای دهه 70و پس از فتح ماه توسط انسان امری اجتنابناپذیر مینمود هنوز هم رؤیایی و دور از دسترس است.
تنها کسانی که در این سالهای اخیر برنامههایی برای فتح دوباره ماه اعلام کردهاند چینیها هستند. سازمان فضانوردی چین که میخواهد خود را مطرح کند اعلام کرده است میخواهد در چند سال آینده فضانورد به سطح ماه بفرستد.
این سازمان فضایی تاکنون البته موفق شده است یک سفینه سرنشیندار هم به فضا بفرستد و این طور بهنظر میرسد که بلندپروازیهای چینیها بالاخره آنها را راهی ماه خواهد کرد.
احتمالا تصاویری که آنها از ماه به زمین خواهند فرستاد میتواند به توهم توطئهای که گفته میشود ناسا و هالیوود با هم اجرا کردهاند پایان دهد.
همان طور که گفته شد سطح ماه بدون جو و تغییر است و قاعدتا فضانوردان چینی اگر در سطحی از ماه که پیشتر آرمسترانگ جای پای خود را بر آن ثبت کرده است بگذارند میتوانند جای پای او را ببینند. در مورد چینیها البته نمیتوان خیلی به توهم توطئه دل خوش کرد چون مسلما آنها نمیتوانند روی کمک هالیوود حساب باز کنند.