سوریه - آمریکا؛ قدم‌های سریع و لرزان

که حاضر است از این کشور دیدار کند؛ اظهار نظری که بسیاری آن‌را یک تغییر 180 درجه‌ای در مواضع دولت آمریکا می‌دانستند.

تنها 4 سال پیش جورج بوش، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا سفیر خود در سوریه را به‌دنبال ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر پیشین لبنان از سوریه بازگرداند تا با اتهام‌های آمریکا و متحدان این کشور علیه سوریه درباره دست داشتن در این ترور تنش در روابط آمریکا و سوریه افزایش یابد.

اوباما از زمان آغاز به کار به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا همواره تلاش کرده است تا با تاکید بر نقش مهم سوریه در منطقه خاورمیانه هر چه سریع‌تر روابط دمشق و واشنگتن را بهبود ببخشد.

آمریکایی‌ها همان طور که رابطه با سوریه را به خاطر یک اتهام به بن بست کشاندند بسیار سریع می‌خواهند این رابطه را بار دیگر برقرار کنند تا برای اهداف خود از آن استفاده کنند. به همین خاطر این روزها صف مقام‌های آمریکایی برای ورود به دمشق بسیار طولانی است.

گروه‌های مختلف از نمایندگان کنگره آمریکا در ماه‌های اخیر به این کشور رفته‌اند و جورج میچل، فرستاده ویژه اوباما در عرض 40روز ، 2 بار با بشار اسد دیدار کرده است.

این در حالی است که سوری‌ها برای این مسئله هیچ عجله‌ای ندارند. سوری‌ها اکنون در مقابل آمریکایی‌های عجول می‌دانند که سیاست‌های گذشته‌شان در زمان دولت بوش درست بوده است و مقاومت آنها در مقابل تحریم و تهدید دولت سابق آمریکا اکنون به نتیجه رسیده است تا مقام‌های دولت جدید آمریکا پشت درهای کشورشان برای مذاکره صف بکشند.

مقام‌های سوریه هم در میان تلاش‌های آمریکا نشانه‌هایی از علاقه‌مندی برای بهبود روابط نشان داده‌اند. دعوت غیررسمی از سفر اوباما و خانواده‌اش به دمشق و یا حرف‌های ولید معلم، وزیر خارجه سوریه همزمان با سفر جورج میچل به سوریه درباره بازسازی روابط دیپلماتیک میان 2 کشور از این دست است. اما در واقعیت بسیاری می‌دانند که اعتقادات سوریه درباره آمریکا و اسرائیل تغییری نکرده است.

آمریکا در تلاش است به هر نحوی که بشود سوریه را به مذاکرات صلح با رژیم صهیونیستی با میانجیگری ترکیه بازگرداند. مذاکرات غیرمستقیم صلح سوریه و اسرائیل با میانجیگری ترکیه از سال 2008 آغاز و با حملات رژیم صهیونیستی به غزه با شکست کامل معلق شد.

در این تلاش دولت اوباما برای بهبود روابط با سوریه و بازگشت سوریه به مذاکره با اسرائیل از همه توانش استفاده می‌کند.

در چند ماه گذشته جورج میچل، برنارد کوشنر وزیر امور خارجه فرانسه، خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و حتی مصر و عربستان برای این موضوع از سوی آمریکا تلاش کرده‌اند. اردوغان هم قبل از سفر میچل به دمشق در یک سفر یکروزه به سوریه رفت و در شهر حلب با بشار اسد در این مورد گفت‌وگو کرد.

در مقابل تغییر 180 درجه‌ای و عجله دولت آمریکا، سوریه همچنان بر اصول خود اصرار می‌کند و آرام نظاره‌گر صف دیپلمات‌هایی است که تنها 4 سال قبل پیروزی سوری‌ها در این تنش دیپلماتیک را افسانه می‌دانستند.

سوری‌ها همچنان برای بازگشت به مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل شرط اساسی خود برای خروج نظامیان این رژیم از بلندی‌های جولان را حفظ کرده‌اند و بر آن پافشاری می‌کنند. در مقابل آمریکایی‌ها در این مورد برای آنها پیشنهادی در حد یک لطیفه داشتند.

فردریک هوف، معاون جورج میچل پیش از سفر فرستاده ویژه اوباما حامل پیشنهادی برای سوریه درباره بلندی‌های جولان بود که براساس آن، این ارتفاعات به مناطق محافظت شده طبیعی تبدیل شود اما  وزیر امور خارجه سوریه در دیدار با معاون میچل بار دیگر بر پس گرفتن کامل سرزمین‌های اشغال شده سوریه از اسرائیل تا حدود مرزهای سال 1967 تاکید کرد.

سوریه در این مسئله خواستار اجرای مصوبات بین‌المللی از جمله قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد است که در آنها بر خروج بدون قیدوشرط رژیم صهیونیستی از اراضی اشغالی سال 1967 تاکید شده است.

جولان منطقه سوق‌الجیشی در جنوب غرب سوریه است که رژیم صهیونیستی این منطقه را در جنگ 6 روزه ژوئن سال 1967 اشغال کرد و همچنان به‌خاطر موقعیت استراتژیک این منطقه حاضر به تسلیم آن به مالک اصلی‌اش نیست.

سوری‌ها در حالی با مقام‌های آمریکایی مذاکره می‌کنند که می‌دانند مقام‌های رژیم صهیونیستی هیچ اعتقادی به صلح در منطقه ندارند و به همین خاطر ادامه گفت‌وگوهای گذشته را بدون تعیین افق مشخص، بیهوده می‌دانند.

آمریکا برای بهبود روابط با سوریه عجله می‌کند تا بیشترین بهره را از این کشور برای شرکت در گفت‌وگوهای صلح خاورمیانه با دادن کمترین امتیاز از سوی خود و اسرائیل ببرد.

در مقابل سوری‌ها با آنکه حرف‌های امیدوار کننده‌ای برای آمریکایی‌ها دارند اما آنها را در موقعیت نیازمندی تا تامین خواسته‌های خودشان نگه داشته‌اند.

آمریکا شاید قدم‌های پرسرعت را بردارد اما این سوریه است که شرایط را در این وضعیت تعیین می‌کند و  قدم‌‌های آمریکا مانند گذشته لرزان است. شاید به‌همین‌خاطر بود که کلینتون همزمان با سفر میچل تعامل آمریکا – سوریه را نیازمند دقت بیشتری دانست.