به سال 1960 میلادی برگردیم؛ سیا در تلاش برای ترور پاتریک لومومبا نخستوزیر جمهوری کنگو مسواک وی را به سم آغشته کرد. وی از این مسواک استفاده کرد اما نمرد.همزمان با این ترور، کمیته سلامت سیا دستمال شخصی عبدالکریم قاسم رهبر وقت عراق را به سم آغشته کرد که آن هم سبب مرگ قاسم نشد.
مهمترین تلاشهای سیا برای ترور افراد و چهرههای مخالف سیاستهای آمریکا، تلاش برای ترور فیدل کاسترو رهبر کوبا بود. سیا با کمک مافیا بارها کوشید تا میوه و غذای مورد استفاده رهبر کوبا را مسموم کند.
سیا در این راه حتی کوشید تا لباس شنای کاسترو را هم به مواد سمی آغشته کند. استفاده از سیگار انفجاری، خودکار سمی و یا حتی صدف دریایی انفجاری از دیگر راههای مورد استفاده سیا برای از میان برداشتن فیدل کاسترو بوده است.
لومومبا و قاسم هر دو نه توسط سیا که توسط نیروهای خود اعدام شدند. کاسترو هم همچنان زنده است. این مثالها نشان از وجود برنامه ترور مخالفان در سیا طی دهههای گذشته و به عبارتی همه عمر این سازمان است.
اعضای کنگره آمریکا - بهخصوص دمکراتها - در ماه گذشته بهشدت درباره طرح مخوف ترور سیا که زیر نظر دیک چنی معاون رئیسجمهوری وقت آمریکا اداره میشد واکنش نشان دادند. مهمترین وجه این طرح مخفی، ترور چهرهها و رهبران القاعده بهخصوص اسامه بن لادن رهبر این گروه بوده است.
درگیری سیا در پروژههای ترور به سال 1954 میلادی بازمیگردد. در آن سال سیا اقدام به ترور برخی چهرههای ضدآمریکایی کودتای گواتمالا کرد. سیا در گزارشی محرمانه که در سال 1954 منتشر شد،اعلام کرده است که اصلیترین بخش پروژه، مرگ سوژه مورد نظر است.
در این گزارش تاکید شده بهترین راه برای کشتن فردی که مسلح نیست استفاده از وسایل دمدستی مانند کارد آشپزخانه، کپسول آتشنشانی، چکش و... است.
سیا پیشنهاد میدهد بهترین راه برای از میان برداشتن کسی، عادی و تصادفی جلوه دادن مرگ اوست و دراین میان بهترین تصادف هم افتادن از بلندی روی جسمی سخت یا سقوط آسانسور یا پل یا پنجرههای باز است.
این گزارش همچنین پیشنهاد میدهد سوژههای مورد نظر ربوده، از پا آویزان شده و با دقت قبل از رسیدن قطار یا مترو پرت شوند. سیا تاکید میکند که محاسبه زمان در این موارد بسیار ضروری است.
بخشی از این گزارش به استفاده از ابزار ترور اشاره دارد. این گزارش تاکید میکند که چکش وسیله خوبی است که همه مردم دنیا از آن استفاده میکنند و میافزاید: چوب بیسبال بهترین وسیله برای ترور است.
در طول جنگ سرد، سیا 8 رهبر خارجی را مورد سوء قصد قرار داد که 5 نفر از آنان به طرز فجیعی کشته شدند. بعد از افشا شدن این ترورها در کمیته سنا، فورد رئیسجمهوری وقت آمریکا در سال 1976 دستور توقف ترورهای سیاسی را صادر کرد. رونالد ریگان پارا از این هم فراتر گذاشت و لفظ سیاسی را از دستور فورد برداشت.
ریگان همچنین آدمکشان قراردادی را هم جزو کارمندان دولت قرار داد تا هرگونه سوءاستفاده از قانون را در ارتباط با ترورها از میان بردارد. با وجود منع هرگونه ترور اما این روند همچنان در ساختار نظامی ارتش باقی ماند.
در سال 1986 رونالد ریگان دستور بمباران لیبی را به انتقام حمله تروریستی به یک کلوپ شبانه در آلمان صادر کرد. در این حمله 2 آمریکایی کشته و 200 نفر دیگر زخمی شدند. در حمله هوایی ارتش آمریکا به لیبی، معمر قذافی رهبر این کشور که هدف اصلی این ترور بود جان سالم به در برد اما دختر 2 ساله وی کشته شد.
در سال 1991 و حین عملیات بمباران بغداد (جنگ اول خلیجفارس) به گفته رابرت گیتس(رئیس پیشین سیا و وزیر دفاع فعلی ایالات متحده) آمریکا کوشید با بمباران اهداف از پیش تعیین شده در بغداد صدام حسین دیکتاتور وقت عراق را از میان بردارد. چنی هم در خاطرات خود از تایید استفاده از بمبهای 2 هزار پوندی توسط وی و کالین پاول (وزیر دفاع وقت) برای از میان برداشتن صدام در آن برهه سخن گفته است.
در سال 1998 و پس از بمبگذاری در 2 سفارت آمریکا در آفریقا، بیل کلینتون رئیسجمهوری وقت آمریکا دستور حمله موشکی به اردوگاههای آموزشی القاعده در افغانستان را صادر کرد.
کاخ سفید پس از این حمله از اینکه بن لادن رهبر القاعده در این عملیات کشته نشده ابراز تأسف کرد. بنابر گزارشها بن لادن تنها لحظاتی پیش از بمباران کمپهای آموزشی القاعده، محل را ترک کرده بود.
یک سال پس از این، باز هم در دوره کلینتون، پس از آنکه صربها اقلیت آلبانیتبار کوزوو را مجبور به فرار از خانه و کاشانه خود کردند، ناتو اقدام به بمباران بلگراد کرد. موشکهای کروز ناتو درست به اتاق خواب اسلوبودان میلوسوویچ رهبر صربها و رئیسجمهوری یوگسلاوی اصابت کرد. میلوسوویچ در زمان حمله در محل نبود.
در سال 2002 و در یمن هم یکی از ماموران سیا تلاش کرد تا اتومبیل قائد سینان حریثی از رهبران القاعده را منفجر کند.
فارغ از بحثهای اخلاقی، نکتهای که در باب عملیاتهای ترور سیا مطرح است، ناموفق بودن اکثر آنهاست؛ نمونه تاریخی اش هم فیدل کاسترو است. همچنین بهنظر نمیرسد سیا بتواند بن لادن را با چوب بیسبال به قتل برساند. از سویی احتمال دارد خود آمریکا به خاطر همین اقدامات به خطر بیفتد.
کندی روزگاری در این باب گفته بود: ما اگر وارد این قبیل عملیاتها بشویم خودمان هم تبدیل به هدف میشویم.
شاید لئون پانتا رئیس سیا همین حرف را شنیده بود که همه عملیاتهای ترور سیا را به حالت تعلیق در آورده است.
منبع: لس آنجلس تایمز / جولای 2009
ترجمه: احسان تقدسی