«خسته‌ام خانوم. دخترم نفر دومی است که در خانه دچار بیماری ریوی شده. همسرم چند ماه پیش سرطان گرفت. برای خودم هم دیگر جانی نمانده. با وجود این همه گردوخاک در کوره‌های آجرپزی به سختی نفس می‌کشم...»
قرار بود هیچ کوره آجرپزی تا شعاع ۸۰ کیلومتری شهر ساخته نشود، قدیم‌تر‌ها کوره‌های آجرپزی خارج از شهر بودند اما با بزرگتر شدن شهر دیگر در میان خانه‌ها قرار گرفتند، این کارگاه‌ها نه تنها سلامت خانواده و همشهریان را به خطر انداخته، بلکه سلامت محیط را هم به مخاطره انداخته است.
این در حالی است که پزشکان نیز معتقدند علت افزایش آمار بیماران مبتلا به سرطان در این استان نیز پراکندگی ذرات آلاینده حاصل از سوخت کوره‌های آجرپزی و کارخانه‌های کاشی و سرامیک است. یک فوق‌تخصص ریه در این‌باره می‌گوید: در حال حاضر یکی از خطرناک‌ترین و کشنده‌ترین نوع سرطان در جهان، سرطان ریه است که باید توجه داشت 90 درصد این افراد را افرادی تشکیل می‌دهند که در معرض انواع آلاینده‌ها هستند.
دکتر ابوالحسن حلوانی می‌افزاید: افرادی که به واسطه شغلشان در تماس با فرآورده‌های نسوز از جمله آزبست، پودر تالک و برخی مواد شیمیایی ... مشابه و همچنین ذرات معلق در هوا هستند، می‌بایست از ماسک‌های فیلتردار استفاده کنند این در حالی است که حتی اگر این افراد با این‌گونه ذرات فاصله داشته باشند، استفاده از ماسک‌ها ضروری است.
همچنین سرپرست محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان در باره این کوره‌ها می‌گوید: در استان ما کوره‌های آجرپزی اثرگذارترین نقش را در آلودگی هوا دارند. به طوری که اگر در بیشتر کلانشهر‌ها عامل اصلی آلودگی هوا را وسایل نقلیه تشکیل می‌دهند. در یزد این نقش بر عهده کارگاه‌های آجرپزی است
که به دلیل برداشت خاک مرغوب (آجرهای یزد به دلیل استفاده از نوعی خاک که تنها در استان یزد یافت می‌شود معروف شده است) برای تولید آجر یا مواد اولیه تولید کاشی مناسب، باعث برهم خوردن تثبیت خاک می‌شوند و همین امر سبب می‌شود تا در اثر باد‌های شدید کویری (اقلیم خاص استان) و طوفان گرد و غبار، ذرات در هوا پراکنده و موجب تشدید آلودگی هوا و بیماری‌های تنفسی و ریوی شود.
پردرآمد اما مضر
در استان یزد به دلیل معروفیت آجرهای استان یکی از کم‌هزینه‌ترین و در عین حال پردرآمدترین شغل‌ها، داشتن یک کارگاه آجرپزی است. زیرا صاحبان این کارگاه‌ها برای تولید آجر هزینه خاصی را متحمل نمی‌شوند، آنها منابع اولیه خود یعنی خاک و آب را که به صورت طبیعی بدون در نظر گرفتن عواقب بعدی آن از طبیعت برداشت می‌کنند و سوخت مورد نیاز برای روشن نگاه داشتن کوره‌های خود را نیز با استفاده از یارانه‌های دولتی تامین می‌کنند.
غافل از اینکه تاثیرات سوء فعالیت این کارگاه‌ها بر بدن انسان بیشتر از درآمد آن است.ماهانه 35 میلیارد تومان یارانه سوخت به کوره‌های آجرپزی یزد اختصاص می‌یابد که برای 60 کوره آجرپزی دستی و 140 کوره فشاری و صنعتی در استان رقم بسیار بالایی است. این در حالی است که بسیاری از کارگران این کارگاه‌ها نیز ایرانی نیستند و این یعنی کار بیشتر با درآمد پایین، زیرا کارگران خارجی که بیشترشان هم افغانی هستند دست مزد بالایی دریافت نخواهند کرد.
همچنین به گفته مدیرکل محیط‌زیست استان یزد، از ۱۱۵ میلیون و ۹۵۴ هزار لیتر مازوت مصرف شده در استان ۱۰۱ میلیون و ۹۳۸ هزار لیتر یعنی ۸۸ درصد آن در محدوده یزد مصرف می‌شود که ۵۷ درصد آن متعلق به کوره‌های دستی است و این در حالی است که ساخت کوره‌های دستی نیز به طور کلی ممنوع شده است زیرا مصرف سوخت این نوع کوره‌ها بیشتر از نوع ماشینی است و نصب تصفیه‌کننده هوا روی این نوع کوره‌ها غیرممکن است، از این‌رو تنها ۶ مورد پروانه ایجاد کوره در خارج از شهر یزد داده شده است.
در هر حال صاحبان این کوره‌ها نه تنها به سلامتی همسایه‌ها و همشهریان خود فکر نمی‌کنند بلکه حتی به محیط زندگی خود نیز علاقه‌ای ندارند، زیرا علاوه بر آلودگی‌های زیست‌محیطی، ذخایر خاک استانشان را هم در معرض تهدید قرار داده‌اند و به‌رغم آسیب‌هایی که وارد می‌کنند سودی نیز برای مردم استان ندارند. همچنان که مسئولان این کارگاه‌ها ترجیح می‌دهند تا تولیدات خود را خارج از استان بفروشند و همشهریان خود را مدت‌ها در صف انتظار قرار دهند.
همشهری استانها
