مرده های این قبرستان نمی پوسند!

به گزارش همشهری آنلاین، قبرستان سفید چاه یکی از معدود گورستانهایی است که بازدید کنندگان بسیار دارید و مردم از فرسنگ‌ها دورتر برای دیدن این قبرستان تاریخی می‌آیند. مردم برای دفن کردن اجساد نزدیکان خود در این قبرستان سر و دست می‌شکنند چون علاوه بر اینکه باور دارند بزرگان زیادی در آنجا آرمیده‌اند، این باور در ذهن عوام جای دارد که مردگان در آنجا نمی‌پوسند. حال با ما همراه باشید تا ببینیم چقدر این باور واقعی است.

معرفی قبرستان سفیدچاه

قبرستان سفید چاه یکی از مکان‌های ارزشمند تاریخی و مذهبی شهرستان بهشهر در مازندران است. خاک این قبرستان به شکل جذابی سفید رنگ بوده و در باور مردم بومی این خاک مانع پوسیدن اجساد می‌شود که البته دور از واقعیت نیز نیست. سنگ قبرهای عجیب ایستاده که سرشار از حکاکی‌های عجیب و جذابی با نقوش اسلیمی، نقوش هندسی و نقوش نمادین و سمبولیک است که هر یک برای خود معنا و مفهومی دارد.

تاریخچه قبرستان سفید چاه

قدمت این قبرستان به دوره تیموریان مرتبط شده و جزو یکی از اولین آرامگاههای مسلمانان به حساب می‌آید. بر اساس شواهد موجود سه تن از فرزندان امام موسی ابن جعفر به نامهای؛ ابراهیم، عبدالرحمن و منصور و چند نفر از سادات مرعشی آمل در این قبرستان به خاک سپرده شده‌اند. در این آرامگاه مرموز امامزاده‌ای دفن شده که ضریح آن قدمتی به بلندای ۸۴۰ سال پیش دارد. قدمت تاریخی قبر صندوقی شکل باز مانده در مکان قدمت آن به سال ۸۹۶ باز میگردد. این قبرستان به علت قدمت طولانی اش در اسفند ماه سال ۱۳۸۱ به لیست اثار ملی پیوست.

موقعیت قبرستان سفید چاه

بازدید این مکان به صورت شبانه‌روزی و رایگان امکان‌پذیر است اما اگر قصد دارید شبانه به این قبرستان سفر کنید بهتر کسی را همراه داشته باشد و مجهز به تجهیزات نورافشانی باشید. اگر با خودروی شخصی خود سفر میکنید پس از رسیدن به استان مازندران مسیر خود را به سمت کمربندی غربی شهرستان گلوگاه کج کنید. انتهای کمربندی وارد جاده فرعی روستای نیالا شوید. پس از رد شدن از روستای نیالا به دوراهی کیاسر و سفیدچاه رسیده و سمت سفید چاه را برای ادامه مسیر انتخاب کنید. در اواسط جاده می‌توانید قبرستان را با سنگ‌های عجیب و ایستاده‌اش ببینید.

خاک رمز آلود قبرستان سفیدچاه

افسانه‌های شنیده شده از خاک این قبرستان از این قرار است که مردگان در این قبرستان نمی‌پوسند. پس از بررسی‌های به عمل آمده از خاک این مکان مشخص شد، که این افسانه تا حد زیادی به واقعیت نزدیک است چرا که درصد آهک خاک این قبرستان بسیار بالا است و همین امر تجزیه اجساد را به تعویق می‌اندازد. علت سفید بودن خاک نیز همین آهک زیاد است. در این میان استفاده از سنگ لحدهای سنگی که از کوههای اطراف آورده می‌شد نیز در دوام اجساد بی تاثیر نبوده است.

سنگ قبرهای عجیب قبرستان سفید چاه

از دور که به این مکان نزدیک می‌شوید سنگ قبرهای هماهنگ، یک رنگ و ایستاده با فاصله کم جلب توجه می‌کند. کمی که نزدیک تر می‌شوید، اشکال، اعداد و نوشته های حکاکی شده بر روی سنگ قبرها شما را مجذوب خود می‌کند. فقط کافی است کمی در مورد این سنگ قبرها تحقیق کنید تا قدم به قدمت ایران باستان بگذارید.

حکاکی‌های این سنگ‌ها به شکل محرابی و صندوقی طراحی شده‌اند و به دوران میترائیسم ایران باستان بازمیگردند اما پس از اسلام بر روی سنگ‌های محرابی شکل اشکالی حکاکی می شد که این اشکال در سه دسته گنجانده می‌شوند:

نقوش اسلیمی در این سنگ‌ها با حاشیه های گلهای اسلیمی و حدیث و دعا داری محرابی با دو تا سه طاق‌ تودرتو هستند.

نقوش هندسی دایره‌های تزیینی و گل‌های چندپر که نماد گردونه و خورشیدد به حساب می‌آید، همراه با تزیینات هندسی با طرح‌های متنوع به وفور در حکاکی‌های این قبرستان دیده می‌شود.

نقوش نمادین یا سمبولیک نقوش سمبولیک مانند حکاکی کلمه الله در وسط قندیل که نشانگر اعتقادات دینی و مذهبی آن زمان است، برخی از این نمادها که بیشتر در این سنگ قبرها دیده کی‌شود عبارتند از؛ سرو نماد زیبایی، طراوت و بلندی، کبوتر نماد صلح و آزادی، قیچی، شمشیر و سپر نماد جنگ و جنگاوری، گل انار نماد حیات، خون و معنویت، آفتاب نماد نور و نورانیت در دین اسلام، چلیپا نماد پایداری و ثبات، دایره نمادی از کمال و یکپارچگی ،مربع نماد تناقضها و چهارچوبی برای زندگی و مرگ و مثلث نماد زندگی، رستاخیز پس از مرگ و توازن.

سنگ قبرهای مربوط به سده نهم هجری به بعد دو تا سه طاق‌نمای تودرتو دارند و حاشیه اول دارای تزیینات گلبرگ اسلیمی به شیوه آژده ، حاشیه دوم شامل صلوات کبیر و حاشیه سوم مربوط به دعا و حدیث است و در متن وسط، نام متوفی و تاریخ وفات ذکر شده است. سنگ قبرهای سده های دهم و یازده تزیینات اسلیمی متقارن دارند و نقوش مانند دایره‌های تزیینی و گل‌های چند پر باظرافت و زیبایی خاصی حجاری شده‌اند.

در این روستا رسم بوده که بر روی سنگ قبر مردگان، اطلاعاتی درباره شخص متوفی حک می‌کردند اما پس از مرگ آخرین بازمانده‌ی حکاکان و سنگ‌تراشان این روستا، این رسم به فراموشی سپرده شد و امروزه برای متوفیان از سنگ قبرهای معمولی استفاده می‌شود.